فرابورس ایران یک بازار فرابورس در ایران است. این بازار تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار محسوب می‌شود که به منظور توسعه صدور و مبادله ابزارهای مالی و پوشش خلاءهای ناشی از نداشتن دسترسی بخش عمده‌ای از صاحبان صنایع به بازار سرمایه تشکیل شده است. محرومیت طیف وسیعی از بنگاه‌های اقتصادی از تامین مالی در بازار سرمایه و وابستگی شرکتهای دولتی یا خصوصی به تامین مالی از طریق سهامداران عمده یا اخذ تسهیلات از شبکه بانکی منشاء ایجاد این بازار اوراق بهادار جدید به حساب می‌آید.
بورس اوراق بهادار طبق بند 3 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب آذر 1384): "بازاری متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران و یا معامله‌گران طبق مقررات این قانون، مورد دادوستد قرار می‌گیرد. بورس اوراق بهادار در قالب شرکت سهامی عام تأسیس و اداره می‌شود."
با توجه به نیازمندی‌های کنونی بازار سرمایه، اهداف و استراتژی فعالیت فرابورس ایران به گونه‌ای طراحی شده تا بخش عمده‌ای از متقاضیان منابع مالی امکان بهره مندی از مزایای آن را داشته باشند و مهمترین ویژگی آن، سهولت رویه‌ها در مراحل پذیرش و انجام معاملات اوراق بهادار است.
فرابورس ایران با هدف ایجاد بازاری کارآمد، منصفانه و شفاف، تمهیدات و بستر سازی لازم را در زمینه انتشار سریع و عادلانه اطلاعات با همکاری سازمان بورس و اوراق بهادار انجام داده تا صاحبان سرمایه با آگاهی و شناخت بیشتر در خصوص انواع اوراق بهادار، درجات ریسک و سایر شاخصه‌های مهم، به سرمایه گذاری در اوراق بهادار پذیرفته شده در این بازار اقدام کنند.
تلاش در راستای رشد و اعتلای بازار سرمایه، تنوع بخشی به محصولات بازار سرمایه، اعطای فرصت جدید به صاحبان صنایع نوپا و نیازمند به منابع مالی، افزایش مشارکتهای مردمی و افزایش سهم دارایی‌های مالی در سبد سرمایه گذاری‌ها، رسالت فرابورس ایران محسوب می‌شود.
تفاوت‌های فرابورس ایران با بورس اوراق بهادار تهران
شرکت فرابورس ایران مثل دیگر بورس اوراق بهادار ایران – بورس اوراق بهادار تهران- با مجوز شورای عالی بورس تاسیس شده است و زیر نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کند؛ با این تفاوت که ورود به بازارهای فرابورس ایران (در مقایسه با بورس اوراق بهادار تهران) شرایط و الزامات کم‌تر و سهل‌تری دارد. هم‌چنین، تنوع بازارها در فرابورس ایران بیشتر است.
الف) تفاوت در بازارها
الف-1) طبق «دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران (شرکت سهامی عام)» (مصوب 25 فروردین 1388، اصلاحیه مصوب 24 اردیبهشت 1390)، فرابورس ایران دارای پنج بازار به شرح زیر است:
- بازار اول
- بازار دوم
- بازار سوم (عرضه یکجا)
- بازار ابزارهای نوین مالی
- پایه پایه
پذیرش اوراق بهادار شرکتهای سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش دیگر اوراق بهادار صرفاً در بازار ابزارهای نوین مالی انجام می‌شود. بازار سوم نیز برای عرضه یکجا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار؛ و بازار پایه هم برای درج و نقل و انتقال سهام شرکت‌هایی است که بر اساس الزام بند ب ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار هستند ولی شرایط پذیرش در یکی از بازارهای بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران را ندارند.
الف-2) شرکت بورس اوراق بهادار تهران دارای 2 بازار به شرح زیر است:
ب) تفاوت در فرایند پذیرش
با توجه به تقسیم‌بندی‌های متفاوت بازارها در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران الزامات و فرایند پذیرش در این دو بورس اوراق بهادار نیز متفاوت است. به طوری که پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران طبق «دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران» (مصوب 1 دی 1386، اصلاحیه مصوب 24 اردیبهشت 1391، اصلاحیه مصوب 15 مرداد 1390 شامل الحاقیه مورخ 12 تیر 1389) [۱۹] انجام می‌شود ولی پذیرش اوراق بهادار در فرابورس ایران بر مبنای دستورالعمل جداگانه دیگری زیر عنوان «دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران (شرکت سهامی عام)» (مصوب 25 فروردین 1388، اصلاحیه مصوب 24 اردیبهشت 1390) [۲۰] صورت میپذیرد.
مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس
بر اساس مقررات، همه مزایای موجود برای شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، برای اوراق بهادار و سهام شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس ایران نیز وجود دارند. هم این موارد عبارتند از:
- تامین مالی آسان و ارزان
- افزایش نقد شوندگی سهام
- بهره‌مندی از معافیت مالیاتی شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس
- نقل و انتقال سهام به‌صورت آسان- سریع و کم‌هزینه
- شفافیت و اعتبار قیمت سهام به واسطه مبادله در فرابورس
- جدول خلاصه معیارهای مهم مورد نیاز برای پذیرش شرکت ها در فرابورس ایران
- اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه
- بهره‌گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ ساده تر تسهیلات بانکی
- معرفی شرکت و محصولات به طیف وسیعی از اقشار جامعه و افزایش اعتبار شرکت
اعضای هیئت مدیره:
دکتر رسول سعدی
رئیس هیئت مدیره
به نمایندگی شرکت بورس اوراق بهادار تهران
دکتر سید ابراهیم عنایت
نایب رئیس هیئت مدیره
به نمایندگی بانک پارسیان
عبدالرحیم همایون پور
عضو هیئت مدیره
به نمایندگی شرکت گروه توسعه اقتصادی آروند
فتحعلی خوشبین
عضو هیئت مدیره
به نمایندگی شرکت گروه مالی ملت
حیدر سلیتی
عضو هیئت مدیره
به نمایندگی شرکت کارگزاری بانک صادرات
حسین سلیمی
عضو هیئت مدیره
به نمایندگی مرکز مالی ایران
دکتر مهرداد نعمتی
عضو هیئت مدیره
به نمایندگی موسسه کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار
ویکی‌پدیا + سایت رسمی فرابورس ایران