تغییرات اخیر در بازار ارز می‌تواند آثار متفاوتی بر قیمت مسکن داشته باشد؛ بخشی از کارشناسان معتقدند شاهد افزایش قیمت مسکن در سال ۹۷ خواهیم بود.
با توجه به نامناسب بودن زیرساخت‌های اقتصادی در ایران، معمولا سرمایه‌ها به جای آنکه به سمت تولید هدایت شوند، به سمت بازارهای کوتاه مدت و سودده تمایل دارند تا سرمایه‌گذاران، اعم از خرد و کلان بتوانند در مدت کوتاهی به سودهای بزرگی دست یابند. این بازارها تقریبا برای همه مردم شناخته شده اند و ۵ بازار سود سپرده‌های بانکی، سهام، ارز، سکه، طلا و مسکن را شامل می شوند که در دوره ای، هر یک بر سایر بازارها ارجحیت دارد.
به عنوان نمونه در سال های ۸۹ تا ۹۱ که بازار مسکن در اوج سوددهی بود، بیشتر سرمایه‌گذاران به سمت خرید ملک هدایت شدند؛ حتی بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری نیز که بعضا با وعده سودهای کلان، مردم را به سپرده‌گذاری در بانک‌ها دعوت می‌کردند، با سرمایه‌های مردمی به خرید گسترده انواع املاک اقدام می کردند که با آغاز رکود بازار مسکن و ملک، این مؤسسات یکی پس از دیگری ورشکسته شدند و در نهایت، وضعیت نابسامان بازار پولی در سال های اخیر و رکود عمیق بازار مسکن را رقم زدند.
همین وضعیت را در خصوص بازار سپرده های بانکی در طول بهار سال گذشته شاهد بودیم؛ به این معنا که رقابت بالای بانک ها و مؤسسات اعتباری در آن بر سر چذب سپرده ها، مانع از هر گونه سرمایه گذاری در تولید می شد و نهایتا با کاهش دستوری نرخ سود سپرده ها در شهریور ماه امسال، این وضعیت تا حدودی سامان یافت و مردم با خارج کردن سرمایه های خود، به سمت بازار مسکن هدایت شدند که همین اقدام، سبب رونقی اندک در خرید و فروش مسکن کلانشهرها شد. با این حال همچنان، بازار مسکن در سایر شهرها به خصوص شهرهای کوچک با کمترین رونق مواجه بوده و در تهران نیز، این رونق ناپایدار عمدتا به مناطق پرطرفدار سرایت کرده است.
در حال حاضر نیز، بازار سکه و ارز که در یک ماه اخیر تلاطمات گسترده ای داشته و حتی به سایر بازارها به خصوص بازار مسکن شوک هایی وارد کرده اند، دچار چنین وضعیتی بوده و با اقبال گسترده سرمایه گذاران مواجه شده اند. هر چند بسیاری از کارشناسان اقتصادی با یکدیگر بر سر اثرگذار بودن یا نبودن بازارها بر توسعه یا کاهش فعالیت به سایر بازارها، اختلاف نظر دارند. برخی، تلاطمات بازار ارز را موجب کندی رونق بازار مسکن می دانند و برخی هم، افزایش قیمت دلار را سبب افزایش قیمت مسکن و تسریع در رونق خرید و فروش ملک برمی شمرند.
رشد ارز مؤثر در رشد قیمت مسکن
ابوذر نجمی، کارشناس اقتصادی بازار آزاد درباره آثار تلاطمات بازار ارز بر بازار مسکن اظهار داشت: هنوز نمی توان درباره متعادل شدن بازار ارز به طور قطع نظر داد؛ با این حال به طور کلی افزایش نرخ ارز باعث رشد سایر بازارها نیز شده و می شود.
وی در پاسخ به پرسشی در خصوص پیش بینی بازار مسکن در سال آینده گفت: پیش بینی می شود بازار مسکن در سال آینده همچنان در رونق بماند و رشد قیمت ها از این نیز بیشتر می شود.
به گفته این کارشناس اقتصاد بازار مسکن، غیر از تلاطمات و افزایش نرخ ارز، عوامل دیگری هم برای افزایش قیمت ها در بازار مسکن وجود دارد که حتی با متعادل شدن بازار ارز، این عوامل همچنان به قوت خود باقی هستند که به عنوان محرکی برای رشد بازار مسکن عمل می کنند.
آثار منفی رشد بازار ارز بر کاهش رونق بازار مسکن موقتی است
علی قائدی، معاون مدیرکل دفتر برنامه ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره اثرگذاری تلاطمات بازار ارز بر بازار مسکن اظهار داشت: بازار مسکن و بازار ارز در کوتاه مدت رقیب همدیگر هستند؛ به گونه ای که وقتی قیمت ارز افزایش می یابد، ممکن است برخی خریدارانی که قرار بود به سمت بازار مسکن بیایند، به دلیل بازدهی که در بازار ارز ایجاد می شود، به این بازار کشش پیدا کنند.
این اقتصاددان ادامه داد: ولی در میان مدت و بلندمدت از آنجایی که نرخ ارز سبب می شود هزینه ساخت بالا برود و تورم عمومی افزایش یابد، همین موضوع سبب می شود، قیمت مسکن هم بیشتر شود، این اثرگذاری نه تنها در بازار مسکن بلکه در سایر کالاها و خدمات نیز مشهود خواهد بود.
وی درباره پیش بینی قیمت مسکن در سال آینده گفت: قیمت مسکن از تابستان ۱۳۹۲تا انتهای سال ۱۳۹۵ تقریبا ثابت بود و ما شاهد افزایش آنچنانی در قیمت مسکن نبودیم؛ با توجه به اینکه در ۱۰ ماهه گذشته تورم عمومی افزایش یافت، این طبیعی است که قیمت مسکن به منظور جبران عقب ماندگی از سایر شاخص ها به خصوص تورم عمومی نیز افزایش یابد. این بالا رفتن قیمت مسکن از ابتدای ۱۳۹۶ شروع شده و به نظر می رسد در سال ۱۳۹۷ هم ادامه یابد.
قائدی خاطرنشان کرد: آنچه حائز اهمیت است، این است که افزایش قیمت ها در بازار مسکن به صورت شوک آور نیست و شاهد کنترل نرخ تورم عمومی هستیم؛ از سوی دیگر افزایش قیمت ارز هم مانند افزایش دوره های گذشته نیست. در یک ماهی که ارز افزایش یافت، حداکثر این بالارفتن قیمت ها، ۲۷ درصد بود؛ اما در دوره های گذشته که این اتفاق رخ می داد، نرخ ارز، ناگهان چندبرابر بیشتر می شد. بنابراین قیمت مسکن با افزایش چندان زیادی مواجه نمی شود.
حال باید منتظر ماند و دید که در چند ماه آینده، چه اتفاقی برای بازار مسکن رخ خواهد داد و نوسانات نرخ ارز، چقدر بر این بازار موثر خواهد بود.
مهر