کاهش دستوری قیمت نفت برای تضعیف اوپک

قیمت نفت که هفته گذشته را با رشد قیمت ۱۰ درصدی پشت سر گذاشته بود دیروز هم تحت تاثیر اتفاقات خاورمیانه و احتمال افزایش تحریمهای آمریکا علیه ایران افزایش قیمت داشت.

با این حال قیمت نفت نتوانست روند صعودی خود را امروز هم حفظ کند و نگرانی درباره دورنمای تقاضای نفت باعث شد تا قیمت پایین بیاد. با این حال، اعلام تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران و افزایش تنش در خاورمیانه سبب شده تا این افت قیمت محدود باشد.

اما عامل دیگری که نقش زیادی بر بازار نفت در گوشه و کنار جهان دارد، حضور آمریکاییها به عنوان بازارسازان قیمتی است زیرا این کشور در تلاش است تا جلوی رشد قیمت را تا حد زیادی بگیرد و علاوه بر آن قدرت اوپک در قیمتگذاری نفت را کاهش دهد.

در واقع آمریکا از این اقدام دو هدف اصلی را دنبال میکند، از یک سو در تلاش است تا چرخ صنایع خود را با قیمتهای پایین نفت با سرعت بیشتری بچرخاند و از سوی دیگر برای نفت تولیدی خود مشتری دست و پا کند.

در مورد اول آمریکا با تکیه بر افزایش تولید نفت خود، تا حد زیادی از واردات نفت خام فاصله گفته و این در شرایطی است که رقبای دیگر آمریکا در اقتصاد جهان، همچنان نیازمند واردات انرژی و در رأس آن نفت خام هستند.

اما در مورد دوم کار آمریکا آسان نیست. اگر چه این کشور چند محموله نفت و میعانات گازی را به کشورهای آسیای شرقی مانند ژاپن، کره جنوبی و حتی چین فروخته و در تلاش است تا جای پای خود را در بازار انرژی اروپا نیز محکم کند اما همچنان پالایشگاههای این کشورها بر اساس نفت خام خاورمیانه یا همان سبد نفتی اوپک کار میکنند بنابراین اولویت واردکنندگان نفت خام همچنان خرید از اوپک و وفاداری به فروشنده سنتی است.

از همین رو آمریکا باید مزیت جدیدی را برای کشورهای مصرفکننده انرژی تعریف کند تا تمایل به خرید نفت آمریکایی بیشتر از سبد نفت اوپک باشد. از آنجا که در اقتصاد امروز جهان مزیت قیمت، مهمترین مزیت رقابتی به شمار میآید، آمریکا نیز از همین در وارد شده و با دستکاری قیمت در بازار نفت تلاش میکند تا به فروشنده فعال تبدیل شود.

مستندات بازار نیز دلیلی بر اثبات این مدعاست. قیمت نفت برنت امروز با کاهش ۲۴ سنتی، به ۶۳ دلار و ۹۴ سنت رسید. نفت شاخص آمریکا نیز ۱۲ سنت پایین آمد تا به قیمت ۵۷ دلار و ۷۸ سنت در هر بشکه معامله شود.

اما نکته مهم در این میان آن است که سبد نفت اوپک که معمولاً قیمتی پایینتر از نفت برنت در بازار داشت، مدتی است که حدود ۲ دلار گرانتر از برنت قیمتگذاری میشود.

فاصله قیمتی بین نفت اوپک و نفت شاخص آمریکا بیش از این ارقام است و این اختلاف گاهی تا بیش از ۱۰ دلار نیز میرسد.

با توجه به این اختلاف قیمت، منطقی به نظر میرسد که مشتریان نفت بخواهند نفت ارزانتر آمریکا را جایگزین نفت گرانتر اوپک کنند.

رفتار سیاستمداران آمریکا هم بر این بازار دامن زده و اگرچه واکنشها در نگاه اول سیاسی به نظر میرسد اما منافع اقتصادی پیدا و پنهانی دارد.

به طور مثال شب گذشته دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا دقیقاً همزمان با ساعاتی که پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، راهی ریاض و ابوظبی شد، برای چندمین بار تاکید کرد امنیت خلیج فارس اهمیت چندانی برای او ندارد.

وی به کشورهای خریدار نفت خام از خاورمیانه گفته که اگر به دنبال امنیت محمولههای نفتی خود هستند، باید خودشان اقدام کنند.

در واقع آمریکا با ناامن جلوهدادن خلیج فارس و تنگه هرمز علاوه بر افزایش هزینههای فروش نفت در این منطقه، موضوع امنیت سرمایه را نیز وارد بازار نفت کرده است تا با تضعیف قدرت چانهزنی اوپک، منافع سیاسی و مهمتر از آن منافع اقتصادی خود را دنبال کند.