اینستکس ژست تو خالی است/ایران انگیزه‌ای برای اعتماد به غرب ندارد

نویسنده و تحلیلگر انگلیسی در مقالهای در یک روزنامه این کشور نوشته انگیزههای ایران برای گوش دادن به حرفهای غرب رو به اتمام هستند.

«دیوید گاردنر» در مقالهای در «فایننشالتایمز» نوشته است: «بحران فعلی در خلیج [فارس] که با توقیف یک نفتکش انگلیس تشدید شده رویدادی قابل اشتعال است. اما تنشها از بیش از یک سال قبل آغاز شدند، هنگامی که دونالد ترامپ در رفتاری که شباهت بیشتری به رهبر یک کشور سرکش داشت تا آمریکا، به صورت یکجانبه از توافق هستهای با ایران خارج شد.»

او در ادامه با مطرح کردن این توصیه که برای اجتناب از درگیری نظامی باید منطق ایران را درک کرد گاردنر نوشته است: «ایران، فقط به خاطر لطمه تحریمهای بینالمللی به اقتصاد این کشور پای میز مذاکره نیامد، بلکه یکی از دلایلش این بود که آمریکا در دوران باراک اوباما گزینه تغییر نظام را از روی میز برداشت.»

گاردنر در ادامه یادآوری کرده ایران ذیل برنامه جامع اقدام مشترک بخشهایی از برنامه هستهای خودش را در ازای رفع تحریمها متوقف کرده و با نظارت قابل راستیآزمایی بر برنامه هستهای خودش موافقت کرده است.

وی در ادامه نوشته است: «با روی کار آمدن ترامپ، گزینه تغییر رژیم بار دیگر به روی میز بازگشته و سیاستمداران تندرویی مانند جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ از آن حمایت میکنند. علاوه بر این، تحریمهای شدیدی که هدف آن خفه کردن اقتصاد ایران و جلوگیری از صادرات نفت این کشور است مجدداً اعمال شدهاند.»

ترامپ 18 اردیبهشتماه سال گذشته به مشارکت آمریکا در توافق هستهای با ایران خاتمه داده و تحریمهای رفعشده علیه ایران را مجدداً اعمال کرد. او گفته قصد دارد فروش نفت ایران را به صفر برساند. مقامهای ایران تأکید کردهاند تهران علیرغم این تحریمها به فروش نفت ادامه خواهد داد.

کارشکنیهای آمریکا در برجام صرفاً محدود به دولت ترامپ نیست و واشنگتن از نخستین روزهای اجرایی شدن این توافق تلاش برای به صفر رساندن مزایای ایران از این توافق را در دستور کار خود قرار داد.

گاردنر هم در مقاله خود اذعان کرده که ایران قبل از دولت ترامپ هم از مزایای برجام برخوردار نشده است: «حتی قبل از این هم ایران از سرمایهگذاری و تجارتی که طرفداران برجام گمان میکردند این توافق منشأ آن خواهد شد محروم مانده بود. تحریمهای آمریکا علیه برنامه موشکی و فعالیتهای منطقهای ایران موجب شده بود شرکتهای خارجی از ایران دور بمانند.»

او به راهکار ادعایی کشورهای اروپایی در راهاندازی ساز و کار موسوم به «اینستکس» برای تسهیل تجارت با ایران هم اشاره کرده و آن را یک «ژست توخالی» توصیف کرده است. گاردنر نوشت: «اروپاییها یک نظام تهاتری برای تسهیل تجارت با ایران راهاندازی کردهاند اما هراس کشورهای اروپایی برای اخراج از سیستم دلاری آمریکا این ساز و کار را به یک ژست تو خالی تبدیل کرده و تهران هم این را میداند.»

«استیون منوشین»، وزیر خزانهداری آمریکا هفته گذشته خطاب به وزرای دارایی گروه 7 گفت: «اگر شما بخواهید در سیستم دلار باقی بماندید باید به تحریمهای آمریکا پایبند باشید.»

تحلیلگر فایننشالتایمز در ادامه تأکید کرده باقیمانده اعتماد ایرانیها به عزم کشورهای اروپایی برای حفظ برجام زمانی از بین رفت که نیروهای انگلیسی یک نفتکش حامل نفت ایران را در نزدیکی جبلالطارق توقیف کردند.

او در ادامه به تبعات درگیری نظامی آمریکا با ایران اشاره کرده و نوشته در صورت بروز چنین درگیریای افکار عمومی در ایران اقدامات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را اقدامی برای دفاع از کشور خواهند داد.

وی نوشته است: «اگر درگیری نظامی واقعاً آغاز شود، میزان خرابیها در سراسر منطقه طوری خواهد بود که عراق و سوریه در برابر آن دستگرمی به نظر خواهند رسید. موشکهای ایران و قدرت شبهنظامیان این کشور در سراسر منطقه، متحدان آمریکا نظیر اسرائیل و عربستان سعودی را تهدید میکند.»