ضربه‌کاری به خانه‌اولی‌ها

کارنامه دو دهه سیاستگذاری مسکن نشان میدهد، دولتها قائل به پذیرش «برنامهریزی بلندمدت» و از آن مهمتر، «به رسمیت شناختن برنامههای درست قبلی» نیستند. در همین دولت قبلی یعنی در فاصله سالهای ۹۲ تا ۹۶ نیز اگرچه در شروع کار سیاستگذاری برای بخش مسکن، پیش از هر اقدام - بعد از متوقفسازی احداث جدید مسکن مهر - ابتدا تصمیم برای «بهروزرسانی طرح جامع مسکن» اتخاذ شد تا هر نوع اقدام از روی یک نقشه راه بالادست انجام بگیرد، اما بهرغم تدوین نسخه جدید طرح جامع مسکن با فراگیری انواع برنامهها و سیاستها برای تقاضای میاندرآمدی و کمدرآمدی و حتی لحاظ پیوستهای مالی و اعتباری در درون این طرح، دولتیها در عمل، طرح را کنار گذاشتند و تحتتاثیر تعجیل گروهی از مسوولان برای به نمایش گذاشتن دغدغه دولت در بخش مسکن، بهگونهای دیگر سیاستگذاری صورت گرفت. کروکی آسیبها و صدماتی که بازار مسکن - سمت تقاضا- از غلبه «سلیقه» بر «برنامه» در حوزه سیاستگذاری خورده است، قابلاستخراج و تشریح است. در دورهای سیاست تمرکز بر افزایش عرضه مسکن اجارهای مورد توجه قرار گرفت و بهدنبال آن، طرح مسکن اجارهای از طریق واگذاری زمین دولتی به سازندهها با قیمت ارزان در ازای اجارهداری حداقل ۵ سال این واحدها کلید خورد. با تغییر دولت، سیاست مسکن ملکی مجددا مورد توجه قرار میگیرد و برای تحقق آن، برنامه واگذاری زمین ۹۹ ساله با عنوان مسکن مهر به اجرا در میآید. بعد از آن مجددا با شروع به کار دولت جدید این سیاست کنار گذاشته میشود و به جای آن، برنامهها معطوف به «توانمندسازی خانهاولیها» و «احیای ظرفیت مسکونی درون شهرها از طریق فرسودهزدایی چهره شهر در بافتهای فرسوده» میشود. در این دولت اما پیگیری سیاست اول -تامین مالی خانهاولیها - به شکل آشکار و کامل متوقف میشود و سیاست دوم -نوسازی بافتهای فرسوده - نیز به نوعی و تحتتاثیر سلیقه مدیران جدید برای عرضه برنامههایی با نامهای جذاب و تازه، معلق میشود. در این میان، استقبالکنندگان از سیاستهای قبلی هر بار و با تغییر مدیران، در باتلاق سلایق گیر میافتند و هر بار یک گروه از همین خانهاولیها آسیب میبینند. آخرین لطمهای که بازار مسکن از سلیقه وزرا دیده است، خانهاولیهایی را شامل میشود که به پشتوانه «سیاست دولت وقت در سالهای ۹۴ تا ۹۶» وارد صندوق سپردهگذاری یکم شدند برای آنکه پس از یکسال تا حداکثر ۱۸ ماه سپردهگذاری صفردرصدی، یک وام ۸ درصدی خرید مسکن سه رقمی (تسهیلات زوجین) دریافت کنند، اما الان بهخاطر آنکه قدرت خرید همان وام سه رقمی ظرف یکسال نصف شده تاریخ مصرف آن برای حاضران در این صندوق منقضی شده است چون سیاست مدیران جدید، تعدیل قدرت وام خانهاولیها نیست.