غضنفری: اقدام قانونی علیه بورس کالا در صورت عدم کنترل گرانی

وزیر صنعت، معدن و تجارت با هشدار به متولیان بورس کالا به دلیل رفتار نامناسب در شرایط کنونی نوسانات نرخ ارز گفت: خودتان این وضعیت را کتترل کنید، در غیر این صورت اقدام قانونی خود را انجام میدهیم.

مهدی غضنفری با تاکید براینکه هم اکنون با پدیده گرانی و گرانفروشی مواجه هستیم،گفت: گرانفروشی تخلف صنفی است و به شدت با آن برخورد میکنیم، اما گرانی ریشههای متعددی دارد که نوسانات و افزایش قیمت ارز و رفتار نامناسب بورس کالا دو ریشه آن محسوب میشوند.
وی با بیان این جمله که نوسانات نرخ ارز هم در وضعیت کالا و هم خدمات تاثیر گذار است، گفت: به جز اثر مستقیم ارز، متاسفانه بورس کالا به پدیدهای برای گرانی کالاهای پایه تولید (پتروشیمی وفولاد) تبدیل شده است.
وزیر صنعت، معدن و تجارت در باره دغدغه و شکایتهای مردم درخصوص وضعیت قیمتها گفت: کاملا مشخص است که با پدیده گرانفروشی که تخلف صنفی است مواجه هستیم، عدهای سودجو و حتی عدهای هم نگران از اینکه کالایی که الان میفروشند بعدا نتوانند با همان قیمت جایگزین کنند، برخی خودسر و بدون مجوز قیمت را بالا بردهاند که این امر باعث شده سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان و تعزیرات حکومتی بازرسیها را تشدید کنند.
غضنفری سپس گفت: علاوه بر تعداد پروندههایی که هر روز تشکیل میشود، پروندههای جدید تخلف برای تولید کننده، بنکدار و توزیع کننده رو به فزونی است و نشان میدهد همچنان که تخلف صنفی در جامعه بیشتر شکل میگیرد برخورد دولت و حاکمیت با اینها به تناسب بالاتررفته است، تا با مراقبت از بازار مانع از آن شوند که مردم در عسروحرج قرار گیرند.
وی ادامه داد: نکتهای خیلی مهم آن است که در طول هفت سال اخیر که در بخشهای مختلف دولت در خدمت مردم بودهام، شاهد آن بودم که همواره درخواستهایی برای افزایش ۵ تا ۱۰ درصدی قیمت ارز در کشور بوده، همیشه دولت مخالفت میکرد، بانک مرکزی مراقبت میکرد حتی افزایش نرخ دلار در حد ۱۰ یا ۲۰ درصد نداشته باشیم به این دلیل بود که دولت میدانست افزایش قیمت ارز چه آثاری بر کالا و خدمات دارد و در حال حاضر متاسفانه این افزایش ۱۰ یا ۲۰ درصدی که شاید تقاضای اجابت شدنی بود در عمل به ۲ تا سه برابر قیمت ارز در بازار تبدیل شده این درحالی است که نگران این افزایش بودیم و میگفتیم که قیمت ارز لنگر کنترل تورم است، این نرخ ازدست رها شد و به قیمت چند برابری افزایش یافت که آثار آن در اقتصاد، هم در کالا و خدمات به چند شکل پدیدار شده است.
وزیر صنعت، معدن و تجارت سپس گفت: کالاهایی هستند که به طور مستقیم وارد کشور میشوند، برای آنها نتوانستیم ارز تامین کنیم یا اگر ارز تامین کردیم به قیمت مبادلهای است ارز این کالاها به طور طبیعی به میزان ۲. ۵ تا ۳ برابر گذشته تامین میشود.
وی درعین حال گفت: خوشبختانه در مرکز مبادلات ارز را کنترل میکنیم و نباید دراین خصوص نگرانی داشته باشیم.
غضنفری سپس درباره دومین ریشه گرانی یعنی بورس کالا گفت: کالاهای پایه تولید داریم که از خارج وارد نمیشود اما با کمال تاسف در بورس کالا (مثل فولاد و پتروشیمی) عرضه میشوند و خود را با قیمتهای جهانی مقایسه میکنند، ارز را ۲ تا ۳ هزارتومان در نظر میگیرند و باعث میشوند که در بورس کالا فولاد از اول سال تا حالا ۲ برابر و پتروشیمی تا ۳ برابر شود و به اصطلاح ظاهر کارشان قانونی است چون بورس کالا است هر قیمتی میتواند بیرون دهد، کسی نیست اعتراض کند.
وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: همه مراحل تولید کالاهای پایه تولید به شکل مناسبی کنترل میشود اما در بورس کالا به بهانه رقابت در بازار بورس قیمت هر کدام از کالاها بالا میرود، افزایش بیرویه در قیمت کالا منجر به بالارفتن شاخص بورس سهام شده و این شاخص در وضعیت کنونی علامت رشد متوازن اقتصاد نیست.

بورس کالا در شرایط نوسان نرخ ارز نمیتواند رقابتی شود

وی گفت: فراموش کردیم که بورس کالا باید در شرایط رقابتی تعیین قیمت کند نه در این شرایطی که دچار نوسان شدید هستیم و در همین بورس کالا که پتروشیمی وفولاد را قیمت گذاری میکند، قیمتهای چند برابری تعداد بسیاری از صنایع پایین دستی استفاده کننده را تحت تاثیر قرار میدهد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت در توضیح این مسائل به ذکر مثالهایی پرداخت و گفت: نتیجه این قیمتهای چند برابری آن میشود که صنایع لبنی به ما میگوید، ظرفی که شیر را در آن میفروشم برای من گرانتر از شیر تمام میشود، سطل ماستی که به دست مردم میدهم برایم گرانتر از ماست تمام میشود، چطور از من انتظار دارید قیمتم را کنترل کنم؟.
وی ادامه داد: از سویی آنهایی هم که باید قطعاتی را از خارج وارد کنند میگویند، ما به جای اینکه ۱۰ درصد ال سی باز میکردیم، ۱۰۰ تا ۱۲۰ درصد، گاهی اوقات ۱۳۰ درصد پول به بانکها دادهایم ضمن اینکه ارزی را هم که خریداری کردهایم ۲. ۵ تا ۳ برابر شده است چگونه از ما میخواهید کالا را به قیمت گذشته بفروشیم اینها از جمله مسائلی است که در حوزه کالا اتفاق افتاده است.

تاثیر نوسانات نرخ ارز بر حوزه خدمات

غضنفری در خصوص تاثیر نوسانات ارز در حوزه خدمات نیز گفت: فعالان حوزه خدمات حمل ونقل میگویند، لاستیکی که قبلا استفاده میکردم، حالا قیمتش ۲. ۵ تا ۳ برابر شده است، قطعات یدکی من خارجی است با ارز آزاد قیمتش ۲. ۵ تا سه برابر شده چطور حمل ونقل را با قیمت گذشته انجام دهم؟ یا مثلا پروازهای خارجی میگویند قبلا ریالی که تهیه میکردیم با نرخ ۱۲۲۶ تومان تبدیل به ارز کرده و به خارج از کشور انتقال میدادیم اما درحال حاضر به دلیل اینکه ارز در اختیار ما نیست ریال را باید به ارز آزاد تبدیل کنیم پس به تبع آن باید قیمت پروازها افزایش پیدا کند.

گرانی ناشی از نرخ ارز با گرانی ناشی از گرانفروشی

وزیر صنعت، معدن و تجارت در تکمیل این اظهارات خود گفت: نوسانات ارز موضوعی نیست که بگوییم در یک قسمت اثر گذاشته است بلکه در بسیاری از بخشها، اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار داده است و گرانی ناشی از ارز با گرانفروشی که تخلف محسوب میشود آنچنان ممزوج شده که بازرسان ما واقعا میمانند که در مواردی آیا برخورد آنها درست و چاره کار است؟
وی با بیان اینکه هم اکنون ۱۰ کالای اساسی و برخی اقلام دارویی، ارز با نرخ مرجع دریافت میکنند، گفت: در این گونه کالاها با افزایش قیمت مواجه نبودیم، به عنوان مثال بخشی از نان مورد مصرف مردم از گندم وارداتی است که محاسبه آن با ارز مرجع است و مردم به وضوح میدانند که علی رغم افزایش نرخ ارز اما قیمت نان و گندم را افزایش ندادیم.
غضنفری ادامه داد: نهادههای دامی و طیور مثل کنجاله ذرت و سویا، جو با قیمت ارز مرجع وارد کشور میشود و سپس تحویل دامدار و دامپرور میگردد، بنابراین دامی که تولید میشود و شیر به دست آمده نرخ اینها براساس نرخ مرجع محاسبه میشود. در یک مقطع اوایل سال کمبود مرغ به دلیل کمبود نهادههای طیور و دامی بود و پس از آنکه موفق شدیم نهادهها را وارد کشور کنیم مواد پروتئینی عرضه شده را با قیمت ارزمرجع در اختیار مردم قرار دادیم.

افزایش قیمت فلزات پایه و پتروشیمی در حوزه بسته بندی، قیمت روغن را افزایش داد

وزیر صنعت، معدن و تجارت در باره افزایش ۱۷ درصدی قیمت روغن نیز گفت: این افزایش قیمت با مصوبه سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان بوده است، روغن حدود ۱۰۰ درصد ارزبری دارد بنابراین وقتی ارز در بازار آزاد ۲ تا ۳ برابر شد انتظار این بود که قیمت روغن ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصد افزایش یابد، درحالی این اتفاق نیافتاد.
غضنفری ادامه داد: هرچند که روغن با نرخ ارز مرجع تامین میشود اما علت افزایش قیمت، بالارفتن قیمت فلزات پایه و پتروشیمی در حوزه بسته بندی بود. قیمت روغن خام را کنترل میکنیم اما چون سایر افزودنیهای آن در بورس کالا به قیمت ۲ تا ۳ برابر نسبت به اول سال فروخته میشود تولید کننده میگوید با توجه به سایر پارامترهای من که حمل و نقل و بسته بندی است، ارز مرجع معنی ندارد. باید بپذیریم که در چنین شرایطی ۲ یا ۳ برابر شدن قیمت کالاهای پایه در بورس کالا تاثیر منفی خود را گذاشته است.

بورس کالا و مشکلات عدیده صنایع پایین دستی

وزیر صعت، معدن و تجارت افزود: ظاهرش این است که کار قانونی است و کشف قیمت میشود، اما محل کشف قیمت باعث شده که کالای پایه از اول سال ۳ برابر افزایش یابد و چون ما محصول فراوان نداریم، همینطور در کنار هم بالا میرود.
غضنفری تصریح کرد: این روزها میشنویم که شاخص بازار بورس بالا رفت، رکورد زد، خیلی بالا میرود، اما به نظر من این اتفاقات به ظاهر خوشایند موجب بروز مشکلات عدیدهای برای بنگاههای کوچک و متوسط و صنایع پایین دستی میشود.
وی با تصریح براینکه در حال حاضر با یک پاردوکس مواجه هستیم، افزود: از طرفی صنایع پایه قیمت خود را چند برابر میکنند ودر بورس سهام نشان میدهند که چه رشدی کرده و ازطرفی صنایع پایین دستی ما توان خرید محصولات پتروشیمی و فازات را ندارند، شاخص بورس بالا میرود و یک رکورد پسندیده محسوب میشود و از طرفی صنایع پایین دستی با مسائل عدیدهای مواجه میشوند چرا که قادر به پرداخت پولی که پتروشیمی و فلزات میخواهند نیستند، اینها نمیتوانند محصول خود را بفروشند و بعد در چنین وضعیتی میگوییم که بورس کالا در چارچوب نظام یافته، قاعدهمند، قانونی و رقابتی تعیین قیمت میکند.

رشد شاخصهای بورس، بدرد صنایع پایین دستی نمیخورد

وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: اگر قیمت ارز پایین بود در صورت گران فروختن پتروشیمی، معترضان میتوانستند از خارج واردات داشته باشند و بازار رقابتی شود اما وقتی تنها عرضه کنندهاش بخش خصوصی و دولتی است و با هم همراهی میکنند تا قیمتها بالا رود، طبیعی است که مجموعهای از صنایع پایین دستی که چندین برابر تعداد پتروشیمی هستند، در ادامه کار خود با مشکل مواجه شوند و نتوانند محصول خود را بفروشند، چنین رشدی در بورس به چه درد صنایع پایین دستی میخورد.

چند برابر شدن بازرسیها همزمان با نوسانات نرخ ارز

وی با اشاره براینکه پس از نوسانات نرخ ارز تعداد بازرسیها چند برابر شده، حتی گشت مشترک بازرسی با مشارکت سازمان حمایت، تعزیرات انجام میشود، افزود: اصناف را به کمک خواستهایم.
غضنفری ادامه داد: در شرایطی که سه میلیون واحد صنفی در کشور مشغول فعالیت است که هر کدام از آنها اقلام متعددی را به فروش میرسانند و با توجه به بالا بودن حجم تخلف، طبیعی است که با این تعداد اکیپهای بازرسی نمیتوان به همه آنها رسیدگی کرد. این واحدها نیز دچار این بلیه و پدیده که فروشنده میخواهد گرانتر بفروشد مواجه هستند.
وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه، پدیده گرانفروشی وچود دارد، افزود: وزارتخانه به دنبال آن است که آب را از سرچشمه صاف کند، باید قیمت ارز به ثبات برسد، در پایین دست هر چقدر هم مبارزه شود بازهم ناموفق هستیم، حجم بازرسیها چندین برابر گذشته شده است، ما دست بردار نیستیم و بازرسیها ادامه خواهد یافت.
وی برگزاری همایشی با حضور اصناف در روز یکشنبه هفته پیش رو را یادآور شد وگفت: میخواهیم از توان و همکاری خودشان استفاده کنیم.
غضفنری با بیان این جمله که اگر میخواهیم قیمتها به طور طبیعی کنترل شود باید فرمول اقتصادی که در ابتدا گفتم اصلاح شود تا ارز به تثبیت برسد، گفت: در آن صورت مشکلات ازبدنه اقتصاد برداشته میشود، اما اگر آب گل آلود شود ممکن است که آنچه مطلوب مردم است، محقق نگردد.

۱۰ قلم کالای اساسی و دارویی مشمول ارز مرجع

وی همچنین درباره زمان تخصیص نرخ ارز مرجع و مبادلهای گفت: از ماههای تیر و مرداد امسال بود که ارز مرجع به هیچ کالایی تعلق نگرفت و تنها ۱۰ قلم کالای اساسی و دارویی مشمول ارز مرجع شدند.
وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره آگاهی مردم نسبت به وضعیت نوع ارزهای پرداختی به مردم گفت: در پرتال بانک مرکزی که نتیجه کار گمرک و سازمان توسعه تجارت را نشان میدهد کاملا مشخص است که چه کالاهایی در گذشته ارز مرجع دریافت کردهاند و چه کالاهایی دریافت نکردهاند.
غضنفری افزوذ: از تیرماه امسال پنج اولویت ارز مرجع دریافت کرد و یک ماه بعد به جز اولویتهای یک و ۲ (کالاهای اساسی ودارو) به هیچ کالایی ارز مرجع تعلق نگرفت.
وی با اشاره براینکه مدتها است که گروههای کالایی ارز مرجع نمیگیرند و با راه اندازی مرکز مبادلات ارزی، برخی ارز مبادلهای دریافت میکنند، گفت: این مرکز از چهارم مهرماه امسال راه اندازی شده و به اندازه یک تا ۲ میلیارد دلار انواع ارز در آنجا ارایه شده است.
وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: بسیاری از گروههای کالایی دراین فاصله مجبور شدند از بازار آزاد، ارز را تهیه کنند که در آنجا نه ارز مرجع و نه مبادلهای وجود داشت، پرونده همه آنها در پرتال بانک مرکزی موجود بوده و سازمان حمایت برای نظارت و کنترل قیمتها در جریان است.
وی درپایان افزود: همه وارد کنندگانی که این گونه ارز تامین کردهاند، متعهد هستند که قیمت گذاری آنها متناسب با ارز مرکز مبادله باشد اما هنوز کالا از آن طریق وارد کشور نشده است.