براساس گزارش دویچه وله؛ جراحی اقتصادی ایران دو سال طول می‌کشد

پایگاه خبری دویچه وله آلمان در گزارشی به موضوع حذف چهار صفر از پول ملی ایران پرداخت و نوشت: سرانجام پس از مدتها ابهام در مورد اصلاحات در واحد پایه پول ایران، روز چهارشنبه نهم مرداد (۳۱ ژوئیه) علی ربیعی، سخنگوی دولت، از تصویب کلیات لایحه حذف چهار صفر از پول ملی در دولت دوازدهم خبر داد.

طبق مصوبه دولت، واحد پایه پول ایران از ریال به تومان تغییر خواهد یافت و یک تومان جدید هم معادل ۱۰۰ ریال خواهد شد. بر اساس این لایحه، چهار صفر از ریال و سه صفر از تومان حذف شده و بدینترتیب پس از تصویب لایحه مزبور توسط مجلس، ۱۰ هزار ریال فعلی یک تومان جدید خواهد بود.

لایحه مصوب دولت باید برای نهایی شدن در مجلس شورای اسلامی نیز به تصویب رسیده و سپس در دستور کار قرار بگیرد. سخنگوی دولت گفت: سعی میکنیم لایحه را با دو فوریت به مجلس ارسال کنیم.

علی ربیعی با بیان اینکه اجرای طرح حذف چهار صفر از پول ملی موجب افزایش کارایی پول ملی و هماهنگی بیشتر با عرف جاری جامعه میشود، خاطرنشان کرد: «حذف چهار صفر از پول ملی باعث میشود تا حیثیت ظاهری پول ملی در مقایسه با سایر ارزهای بینالمللی مراعات شود و مسکوکات که مدتی است حذف شدهاند، وارد چرخه شوند. همچنین استهلاک کاغذ نیز کاهش مییابد.

سخنگوی دولت همچنین ارتباط حذف چهار صفر از پول ملی با "تورم و قدرت خرید" را رد کرد و گفت: "با اجرای این طرح صرفا به دنبال افزایش کارایی پول ملی هستیم."

پیشینه طولانی طرح

بحث حذف صفر از پول ملی ایران از دهه ۸۰ و در زمان ریاست جمهوری محمود احمدینژاد از جمله به عنوان راهکاری برای مقابله با افزایش تورم عنوان شده بود. این بحثها اما به دلیل بحرانهای ارزی و اجرای قانون هدفمندی یارانهها که خود به تشدید تورم دامن زد، بینتیجه ماند.

طرح مزبور چند بار نیز در دولت حسن روحانی مطرح شد، اما ولیالله سیف، رئیس سابق بانک مرکزی ایران، ضمن تأیید آن زمان اجرای چنین طرحی را به فراهم شدن شرایط از جمله "ثبات اقتصادی و تورم تکرقمی پایدار" موکول کرده بود.

با قرار گرفتن عبدالناصر همتی در رأس بانک مرکزی اما بحث "اصلاح نظام پولی، تعریف واحد پول جدید و بازنگری در اقطاع اسکناس و مسکوک" با جدیت بیشتری در دستور کار قرار گرفت تا اینکه در نهایت به تصویب کلیات لایحه پیشنهادی بانک مرکزی برای حذف چهار صفر از پول ملی در دولت دوازدهم انجامید.

حال قرار است جزئیات این طرح در دولت بررسی شده و به تصویب برسد. پس از آن نیز لایحه مزبور در صورت تأیید و تصویب مجلس شورای اسلامی، اجرایی خواهد شد. بر اساس طرح پیشنهادی بانک مرکزی که در دولت تصویب شد، واحد پایه پول ملی ایران دیگر ریال نبوده، بلکه به "تومان" تغییر خواهد یافت. هر "تومان جدید" نیز معادل ۱۰ هزار ریال فعلی و ۱۰۰ "ریال جدید" خواهد بود.

فرآیندی دو ساله

رییس بانک مرکزی ایران پیشتر درباره زمان لازم برای اجرای این طرح گفته بود: "یک فرایند زمانبر بهلحاظ حقوقی و فنی دارد و بر مبنای برآورد کارشناسان ما اجرای آن نزدیک دو سال طول میکشد."

عبدالناصر همتی همچنین درباره روند ورود اسکناسهای جدید و حذف اسکناسهای قدیمی نیز گفته بود که بعد از قانونی شدن، پولهای جدید بهتدریج و با جایگزینی آنها با اسکناسهای فرسوده قبلی وارد چرخه میشوند و هزینه آن قابل مقایسه با هزینه چاپ حجم زیاد اسکناسهای فعلی نخواهد بود.

با اجرای طرح حذف ۴ صفر از پول ملی ضمن تسهیل و بازیابی نقش ابزارهای پرداخت نقد در تبادلات پولی داخلی و کاهش هزینههای چاپ و نشر اسکناس و مسکوک، کارآمدی نظام پولی جدید طی سالهای آتی استمرار یافته و نرخ برابری واحد پول ملی با ارزهای جهان در کوتاهمدت آثار روانی مثبتی بههمراه خواهد داشت.

بانک مرکزی طول "دوره گذار" از ریال به تومان را ۲۴ ماه پیشنهاد کرده که قرار است در این مدت اسکناسها و سکههای قدیمی جمعآوری و جایگزین شوند. موضوع اصلاح نظام پولی ایران موضوع جدیدی نیست. تورم شدید و کاهش ارزش پول ملی از مدتها پیش اصلاح نظام پولی در ایران را الزامی کرده بود.

مهمترین علت ضرورت اصلاح نظام پولی ایران، کاهش ارزش واحد پول ایران در قیاس با ارز کشورهای دیگر و همچنین تورم اعلام میشود. به عنوان نمونه، شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در ایران از سال ۱۳۵۰ تا سال ۱۳۹۷ افزایشی بیش از ۲۷۰۰ برابر داشته است. از وجود تورم مزمن و کاهش قدرت خرید واحد پول ایران به عنوان یکی از دیگر دلایل الزام اجرای اصلاح نظام پولی ایران نام برده میشود.

مسئولان ایران از افزایش حیثیت پول ملی، کاهش حجم اسکناس در گردش، تسهیل مبادلات پولی ساده روزمره و رفع دشواریهای محاسباتی کنونی، بازگشت دوباره سکه به چرخه مبادلات اقتصادی، استفاده از نام رسمی واحد پول کشور، کاهش هزینه چاپ و امحای اسکناس و نیز کاهش هزینههای ناشی از استهلاک بالای دستگاههای خودپرداز و پولشمار، به عنوان بخشی از پیامدهای مثبت حذف چهار صفر از پول ملی و تغییر واحد پایه آن از ریال به تومان نام میبرند.