خطر مسکن‌سازی در دقیقه ۹۰

دولت دوازدهم بعد از دو سال وقت گذاشتن بر سر طرح ملی بازآفرینی شهری –همان نوسازی گسترده بافتهای فرسوده- همین اخیرا (اوایل تابستان ۹۸) صحبت از یک طرح دیگر تحت عنوان «مسکن کارمندان» را پیش کشید. طرح تامین مسکن کارمندان که تقریبا فاقد پشتوانه «مطالعاتی گسترده و عمیق» است در کمترین زمان (خیلی سریع) بعد از مطرح شدن یک ایده در جلسات مسوولان، این ایده مبنای طراحی یک گزارش عددی در وزارتخانه متولی بخش مسکن از بابت «محاسبه قیمت ساخت، قیمت زمین دولتی، میزان حقوق کارمندان، میزان اقساط قابل پرداخت توسط کارمندان برای صاحب خانه شدن» قرار گرفت. الان هم نسخهای از گزارش ظاهرا به رئیسجمهور تحویل داده شده تا فرمان اجرای آن بهزودی صادر شود.

فارغ از نواقص و اشکالاتی که متوجه طرح تامین مسکن کارمندان است، زمان اجرای آن پرریسک ارزیابی میشود.

دولت کنونی به لحاظ عمر کاری از نیمه راه عبور کرده و مطابق تجربههای قبلی معمولا در نیمه دوم عمر ۴ ساله دولتها، «شروع یک طرح سراسری» با موانع نامرئی و گردنههای متعددی به لحاظ کاهش درجه همت و پیگیری زیرمجموعهها مواجه میشود. در ماههای پایانی عمر دولتها بهخصوص در بخش مسکن، معمولا طرحهای نیمهکاره قبلی، سرعت میگیرد اما طرح جدیدی اگر استارت بخورد، از کمترین میزان پیشرفت فیزیکی برخوردار میشود. آخرین نمونه شاخص از فرجام طرحهای دقیقه ۹۰ را میتوان طرح «مسکن مهر» نام برد که در نیمه دوم کاری دولت نهم –اواسط سال ۸۶- در قالب مصوبهای از بودجه سال ۸۶، مقدمه اجرایی به خود گرفت اما تا انتهای آن دولت، اقدام مناسب و محسوسی به لحاظ شروع ساخت مسکن مهر اتفاق نیفتاد. با این حال طرح مسکن مهر عملا از ابتدای دولت دهم به شکل واقعی شروع شد و در یکسال آخر همان دولت، سرعت ساختوسازها افزایش پیدا کرد. طرح مسکن کارمندان در خوشبینانهترین حالت و با فرض فراهم شدن منابع زمین و مالی لازم، از ابتدای سال آینده اجرایی خواهد شد. در این طرح، کارمندان متقاضی، باید به مدت ۵ سال دوره تشرف –پرداخت مبلغ اولیه- را طی کنند ضمن آنکه ساختوسازها، حداقل ۲ سال به طول میانجامد که البته این طول زمانی در شرایطی است که زمینهای دولتی نیازی به آمادهسازی نداشته باشند.

به این ترتیب بخش زیادی از پروسه زمانی اجرای طرح مسکن کارمندان به دولت بعدی کشیده میشود. در این صورت هیچ تضمینی به ادامه طرح مسکن کارمندان در دولت بعدی نیست. باز هم کارنامه «مواجهه دولت جدید در بخش مسکن با طرحهای در حال اجرای دولت قبلی» نشان میدهد: جدیدیها خیلی زود با انتقاد و ایرادگرفتن از کار قبلیها، سعی در نشان دادن توانمندیهای خود دارند و سعی میکنند کار جدیدی ارائه کنند.