پایان یک تراژدی؟

پلیس راهور که نقش اصلی را در قضیه بازنشستگی پراید ایفا میکند، طی هفته گذشته از لزوم تعطیلی خط تولید پراید در سال ۹۹ و پایان مونتاژ این خودروی ارزانقیمت خبر داده است. سردار سیدتیمور حسینی رئیس پلیس راهور صراحتا پراید را به افزایش تلفات رانندگی در جادههای کشور متهم وخودروسازان را به تولید خودروی ایمنتر دعوت کرده است.

با اینکه پیشنهاد پلیس راهور کاملا معقول و بجا است ولی بخش دیگر ماجرا که کمتر به آن پرداخته شده، شرایط اقتصادی ضعیف بخش بزرگی از خریداران بازار ایران است. خریدارانی که با بودجه ۲۰ تا ۴۰ میلیون تومانی، دامنهای گسترده از محصولات صنعت خودروی ایران از پراید تا تندر۹۰ را خریداری میکردند حالا در نتیجه تورم توانفرسای یک دهه گذشته، حتی توان خرید پراید را هم ندارند.

این مساله که بیتوجهی به آن کیک صنعت خودروسازی کشور را بازهم کوچک خواهد کرد، جز با استفاده از یک راهحل چند مرحلهای امکانپذیر نیست. راهحلی که طی آن هم ایمنی خودروهای تولید داخل ارتقا یابد و هم قیمت ارزانترین خودروی کشور در شرایط معقولی باقی بماند.

حال اما بدون مشخص شدن مسیر حل مساله، پلیس راهور تولید پراید در سال ۹۹ را ممنوع اعلام کرده و سایپا هم پذیرفته بازیکن اصلی خود در ۲۵ سال گذشته را بازنشسته کند. سوال اصلی اینجاست که جایگزین طلایی ارزانترین و پرتقاضاترین خودرو بازار ایران چیست؟ آیا خودروسازان این توان را دارند که ظرف شش ماه محصولی با استانداردهای مدنظر پلیس راهور را با قیمتی کمتر از ۵۰ میلیون تومان به بازار عرضه کنند؟ تجربه سه سال و نیم کلنجار با خودروهای ارزانقیمت داتسون گو، چانگان، رنو کویید و محصولاتی از این دست ثابت کرد امکان تولید خودرویی ایمنتر از پراید با قیمت پراید حداقل در برهه فعلی وجود ندارد!

پاسخ دو خودروساز هم به این سوال احتمالا منفی است! منتقدان البته معتقدند صنعت خودروی ایران قادر به تولید جانشینی ایمنی برای پراید هست اما این موضوع نیاز به زمان و بازگشایی راه ارتباطی ایران با جهان دارد. موردی که از سوی کارشناسان صنعت خودرو رد شده و امکان آن نزدیک به صفر تخمین زده شده است. آنها میگویند حتی اگر دو سازنده وطنی بتوانند در بلندمدت به این مهم نائل آیند، در کوتاهمدت و میانمدت از ناحیه خروج پراید و محصولات ناایمن مشابه مثل پژو ۴۰۵ ضربات مالی جبرانناپذیری خورده و قدرت آنها برای ادامه حیات کاهش مییابد. مرور نظرات خودروسازان در اینباره هم مهر تاییدی بر این ادعا است که فعلا امکان طراحی، تولید و عرضه یک محصول با استانداردهای حداقلی ایمنی به بازار ایران وجود ندارد.

سایپا که مدتهاست روی خارج کردن این محصول از خط تولید مانور میدهد، صراحتا از جایگزینی برخی از خودروهای پلتفرم X۲۰۰ با پراید خبر داده است. محصولاتی که بازار آنها را تحت عناوینی نظیر تیبا، تیبا۲، ساینا و کوییک میشناسد و عموما قیمتی بالاتر از ۵۰ میلیون تومان دارند. اتفاقی که گرچه باید زودتر رخ میداد اما این کار تبعات گستردهای داشته که یکی از آنها دور کردن دست بخش وسیعی از خریداران بازار ایران از محصولی نو و ارزانقیمت است.