روزهای دلار به شماره افتاده است؟

به نقل از مانی ویک، هنگامی که روسای بانکهای مرکزی جهان هفته گذشته در وایومینگ آمریکا گرد هم آمدند، همه نگاهها به جروم پاول، رئیس بانک مرکزی آمریکا دوخته شده بود اما این مارک کارنی، رئیس بانک مرکزی انگلیس بود که همه را غافلگیر کرد و با اظهارت بیسابقه اش باعث تعجب ناظران شد.

مارک کارنی از ضرورت اتحاد بانک های مرکزی جهان با یکدیگر برای تغییر ترکیب فعلی ذخایر ارزی سخن گفت و افزود: سلطه دلار بر نظام مالی جهان باعث افزایش آسیبپذیری کشورها در مقابل نرخ بهره پایین و رشد ضعیف آمریکا شده است.

دلایل زیادی وجود دارد که یک سوم کشورها ارز خود را به دلار پیوند زدهاند: دو سوم ذخایر ارزی جهان مبتنی بر دلار است و نیمی از تجارت جهانی بر حسب دلار صورت میگیرد. در واقع سهم دلار از تراکنشهای مالی جهان بیش از سهم کل تولید ناخالص داخلی آمریکا از اقتصاد جهانی است.

واقعیت این است که سلطه دلار بر بازارهای مالی جهان از زمان بحران سال ۲۰۰۸ افزایش پیدا کرده است. با این حال وابستگی به دلار خیلی هم بیهزینه نیست: وقتی نرخ بهره در امریکا افزایش پیدا می کند پول به سمت امریکا سرازیر میشود و کشورهای در حال توسعه دچار بحرانهای زیادی می شوند بدون آن که در این واقعه تقصیری داشته باشند.

از دید کارنی، یوان چین بیشترین پتانسیل را برای جایگزین شدن با دلار دارد اما این اتفاق قطعا به سرعت نخواهد افتاد. یوان هنوز در مقایسه با دلار سهم بسیار ناچیزی از ذخایر ارزی بانک های مرکزی و تراکنش های مالی جهانی دارد. یورو نیز اگر چه جدی ترین رقیب فعلی دلار است اما منطقه یورو مشکلات جدی زیادی دارد.

آمارهای منتشر شده توسط بانک های مرکزی کشورها نشان می دهد که دربسیاری از کشورها سهم دلار از ذخایر ارزی رو به کاهش است اما سلطه دلار بر تراکنشهای مالی بسیار بیشتر از سایر ارزها است و به نظر می رسد دستکم تا آیندهای محتمل حتی اگر سهم دلار از ذخایر ارزی کمتر از ارز دیگری شود، سلطه آن بر نظام پرداخت حفظ خواهد شد.