گام سوم طبق برنامه پیش خواهد رفت

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بعدازظهر امروز (دوشنبه) پس از دیدار و گفتوگو با «سرگئی لاوروف» همتای روس خود در نشست خبری مشترک حضور یافت و به تشریح رایزنیهایش با این مقام روس پرداخت.

وی ضمن ابراز خرسندی از حضور در مسکو و قدردانی از میزبانی دولت و ملت روسیه از مهمان نوازی گرم همتای خود و مردم روسیه قدردانی کرد.ظریف افزود: باعث تأسف من است که یکی از همکاران ما در وزارت خارجه روسیه جان خود را از دست داد و درگذشت سفیر فدراسیون روسیه در مصر را به خانواده خود و همکاران در وزارت خارجه روسیه تسلیت عرض میکنم.

وزیر خارجه بیان کرد: روابط ایران و روسیه شاید امروز در بهترین شرایط روابط در طول دهههای گذشته باشد و دو کشور بهترین روابط را خواهند داشت. تا پایان سال روسای جمهور دو کشور لااقل دو بار دیگر همدیگر را در اجلاسهای چندجانبه دیدار خواهند کرد. این علاوه بر دیدارها و گفتگوهای دوجانبهای است که بین روسای جمهور و وزرای خارجه صورت میگیرد.

وی عنوان کرد: وزرای مسؤول کمیسیون مشترک دو کشور هم اکنون در مسکو مشغول دیدار و گفتوگو هستند و این نشانگر عمق روابط راهبردی ایران و روسیه است.

ظریف گفت: ما در موضوعات دوجانبه پیشرفتهای بسیاری را شاهد بودیم از جمله در زمینه انرژی، حمل و نقل، کریدورهای ارتباطی، همکاریهای چند جانبه و همکاری برای صلح و امنیت بینالمللی.

نقش روسیه و چین را با سایر اعضای برجام یکسان نمیبینیم

ظریف عنوان کرد: نقش روسیه به عنوان یکی از اعضای برجام برای به تفاهم رسیدن بسیار اساسی بوده و ما نقش روسیه و چین را با نقش سایر اعضای برجام یکسان نمیبینیم. چون این دو کشور شرکای نزدیک ایران در قبل از برجام، در دوران سختی بودند و هم اکنون روابط تجاری شان را علیرغم فشارهای غیرقانونی آمریکا ادامه میدهند.

ظریف خاطرنشان کرد: بحثهای خوبی درباره اقداماتی که صورت گرفته و مشورتهایی که بین ایران و اتحادیه اروپا و به ویژه فرانسه بوده برای اطمینان از اینکه اروپاییها بتوانند تعهداتشان را در برجام اجرا کنند و این گفتگوها امروز هم ادامه دارد و در این زمینه مشورت کردیم.

وی گفت: هماهنگی خوبی بین ایران و روسیه در مسائل منطقهای وجود دارد تلاشهای مشترک ما توانسته وضعیت در سوریه را قدری آرامش ببخشد، گرچه موانعی ایجاد شد که کمیسیون قانون اساسی که بین ما، روسیه و ترکیه توافق شده بود و طرفین دعوا در سوریه آن را پذیرفته بودند به خاطر فشارهای خارج از این مجموعه نتوانست سال گذشته در دسامبر به نتیجه برسد و امروز پیشرفتهای خوبی در این زمینه داشتیم و امیدواریم این بار مانعی ایجاد نشود و بتوانیم در این زمینه نتایجی را به دست بیاوریم.

رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: اجلاس آینده سران بین ایران، روسیه و ترکیه در ترکیه فرصت مناسبی خواهد بود برای سه رئیس کشور که در زمینه این مشکلات گفتوگو کنند.

آمریکا با بحث اعزام نیرو به منطقه به دنبال تنش بیشتر و افزایش تنشهاست

وزیر خارجه گفت: در بحث امنیت در خلیج فارس دیدگاه ما و روسیه بسیار به هم نزدیک است، معتقدیم امنیت از طریق همکاری و هم افزایی بین کشورهای ساحلی ایجاد میشود, نه از طریق رقابت و تقابل با کشورهای ساحلی. متاسفانه آمریکا با بحث اعزام نیرو به منطقه به دنبال تنش بیشتر و افزایش تنشهاست. آزادی کشتیرانی موضوعی است که باید برای همه در همه جا اعمال شود و امنیت انرژی نیز به همچنین و در این زمینه با هم صحبت کردیم.

وی خاطرنشان کرد: از ابتکار روسیه برای گفتوگو برای امنیت در خلیج فارس استقبال میکنیم و آمادگی داریم در کنار پیشنهادهای خودمان منجمله مجمع گفتگوی منطقهای در خلیج فارس و آمادگی برای امضای قراردادهای عدم تجاوز با کشورهای همسایه در خلیج فارس از طرح روسیه که طرح نزدیکی به دیدگاههای ماست، حمایت کنیم و دوستان روس را تشویق میکنیم این مورد را پیگیری کنند.

ظریف بیان کرد: سایر مسائل منطقه برای ما حائز اهمیت است. وضع فلسطین و آنچه به عنوان معامله قرن شناخته میشود و تلاش برای معامله بر سر آرمان فلسطین، وضعیت در یمن و وضعیت خطرناک انسانی در یمن، اوضاع افغانستان و حضور داعش در این کشور و سوء استفادههایی که امروز در افغانستان برای اهداف کوتاه مدت آمریکا میشود نگرانیهایی را برای ما و روسیه ایجاد کرده که ما به عنوان دو کشور همسایه با منافع زیاد نیاز است در این زمینه و امنیت در افغانستان صحبت کنیم.

رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: گفتگوهای امروز ما در وزارت خارجه و وزارت انرژی روسیه یک مجموعه بسیار مثبتی از همکاریهای دوجانبه، منطقهای و بینالمللی و همه جانبه بین ایران و روسیه را در برمیگیرد که برای مردم دو کشور و صلح و امنیت منطقه حتما مفید خواهد بود و حتما به بهبود منافع صلح و امنیت جهانی کمک میکند.

هدف اصلی طرح ما اجرای تعهدات اروپاست

وزیر خارجه ایران درباره طرح ماکرون نیز گفت: بحثی که با آقای ماکرون داریم درباره نحوه اجرای تعهدات اتحادیه اروپا و جلوگیری از ادامه تنش در اجرای برجام است که حتما به نفع کسی نخواهد بود. گفتگوهای خوبی در این زمینه صورت گرفته و امروز نیز همکاران من در فرانسه این گفتگوها را ادامه میدهند.

رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: هدف اصلی طرح ما اجرای تعهدات اروپاست. آنچه رئیس جمهور فرانسه با شرکای آمریکایی خود ادامه میدهد، مربوط به فرانسویها و اتحادیه اروپاست. آنچه برای ما اهمیت دارد اجرای تعهدات اتحادیه اروپا در برجام است. دوستان روسیه و چین ما تعهداتشان را در حد امکان عملی کردند. البته توقع داریم همانطور که روسیه توقع دارد، روشها و راهکارهایی که برای اجرای برجام دیده میشود، منافعش برای همه اعضای برجام باشد و نه منحصر به برخی اعضا.

بحث موشکهای دفاعی ایران اصلا وارد موضوع نمیشود

وزیر خارجه ایران در پاسخ به سؤالی گفت: برجام در مورد موضوع هستهای توافق شد و علیرغم اختلافهایی که ما و کشورهای غربی درباره سایر موضوعات داشتیم، اجرای برجام را به هیچ وجه نمیتوانیم منوط به حل و فصل آن اختلافات بکنیم. چون برجام یک توافقی است که توسط شورای امنیت به عنوان یک قطعنامه لازم الاجرا تصویب شده است.

وی یادآور شد: حتی برجام این گونه نیست که توسط شورای امنیت تایید شده باشد، بلکه خود برجام را شورای امنیت تصویب کرده است و کشورها نمیتوانند بعد از اینکه توافقی را کردند و آن توافق قطعنامه شورای امنیت شد، اجرای آن را به موضوعات دیگر موکول کنند.

ظریف ادامه داد: اگر آمریکا میخواهد درباره منطقه ما صحبت کند باید در ابتدا درباره نقش مخرب خود در منطقه صحبت کند. ترامپ گفته که هفت تریلیون دلار در منطقه خرج کردند و مداخله کردند و جز خسارت چیزی نداشته است. باید درباره برهم زدن روندهای معقول در منطقه ما صحبت کند.

رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: ایران در کنار روسیه و ترکیه عامل ایجاد امنیت نسبی در سوریه بودند. آمریکا امروز عامل ایجاد ناامنی در شرق فرات و اقدامی که در ادلب صورت داد و ناامنی جدیدی ایجاد کرد بوده است. آمریکا در یمن از بمباران مردم بیگناه یمن حمایت میکند. آمریکا در افغانستان بعد از 18 سال برای خروج از افغانستان با گروهی که برای خارج کردنشان وارد افغانستان شده بود مذاکره میکند به هزینه دیگر کشورهای منطقه.

وی گفت: سلاحهای آمریکا در دست داعش است و داعش با آن سلاحها مردم سوریه را به خاک و خون میکشد. اینها واقعیات منطقه ماست. آمریکا سال گذشته بیش از 50 میلیارد دلار سلاح به این منطقه فروخته است. کشورهای منطقه ما فقط در خلیج فارس متجاوز از 100 میلیارد دلار سلاح خریدند. ایران مجموعه بودجه نظامیاش 16 میلیارد دلار بوده است. هزینه خرید تسلیحاتی عربستان سال گذشته 87 میلیارد دلار بوده، یعنی عربستان از فدراسیون روسیه که یکی از دو ابرقدرت اتمی دنیاست، بیشتر هزینه تسلیحاتی کرده است. اینها واقعیات امروز منطقه ماست.

وزیر خارجه بیان کرد: بحث موشکهای دفاعی ایران اصلا وارد موضوع نمیشود، زمانی که انواع سلاحهای مخرب به منطقه ما وارد میشود و منطقه ما را به انبار باروت تبدیل کرده است.

ظریف با بیان اینکه دو نگاه به امنیت منطقه وجود داشته است، اظهار داشت: یک نگاه تخاصم بوده است، آمریکا میخواهد با آوردن نیروی نظامی به یک منطقه کوچک علیه یکی از کشورهای منطقه که بیشترین ساحل را با خلیج فارس، دریای عمان و تنگه هرمز دارد، میخواهد برای منطقه چه بیاورد؟ امنیت بیاورد یا ناامنی. حضور نظامی آمریکا همیشه باعث ناامنی در منطقه ما بوده است.

وی افزود: بار قبلی که آمریکا حضور نظامی گسترده داشت باعث شد یک هواپیمای ایرانی را ساقط و 290 مسافر ایرانی آن را کشتند. آمریکا هیچگاه با حضور نظامی نتوانسته امنیت بیاورد. حضور نظامی در آبراه باریکی مثل خلیج فارس به ناامنی میانجامد. طرح ما مثل طرح روسیه برای امنیت منطقه، گفتوگو بین همه کشورهای منطقه است یعنی ایران، کشورهای شورای همکاری و عراق و اینها کشورهای منطقه هستند البته قطعنامه 598 شورای امنیت که 1987 تصویب شده قواعدی برای این گفتگو دارد که میتوانیم همان قواعد را رعایت کنیم. همان قطعنامه از نیروهای خارجی میخواهد وارد منطقه نشود. آمریکا بند 5 این قطعنامه را بخواند که بار قبل حضور داشت کل اعضای شورای امنیت از او خواستند با مداخلاتش منطقه را به آشوب نکشاند که الان میخواهد چنین کند..

ظریف اضافه کرد: دیدگاه ما درباره امنیت منطقه از لحاظ مبنایی با آمریکا متفاوت است. ما امنیت را در همکاری میبینیم ولی آمریکا در تخاصم میبیند. دیدگاه آمریکا باعث میشود پول زیادی از کشورهای منطقه بگیرد، ولی امنیت قابل خرید و فروش نیست و از طریق همکاری به دست میآید.

رئیس دستگاه دیپلماسی بیان کرد: طرح ما اگر عربستان برای اینگونه برخورد آماده است دست ما برای فشردن دست همسایگان دراز است. آمادگی داریم از هر ابتکار مثبت همسایگان برای گفتگو و همکاری استقبال کنیم. دو پیشنهاد روی میز داریم (ایجاد مجمع گفتگوی منطقهای و پیمان عدم تعرض) که توسط روسیه از پیمان عدم تعرض ما استقبال شده است و فکر میکنیم اگر کشورهای منطقه علاقهمند ایجاد آرامش هستند روش آن این است نه دعوت از نیروهای خارجی برای حضور در منطقه.

نقش بسیار سازنده روسیه

وزیر خارجه در پاسخ به سوالی درباره نقش روسیه گفت: نقش روسیه از ابتدا بسیار سازنده بوده و اکنون روسیه به عنوان شریک ایران روابطش را با ایران ادامه داده است. امروز روابطمان در همه حوزهها گسترده است، البته آمریکا برای روسها و دوستان چینی نیز مزاحمت ایجاد کردند، ولی ماهیت روابط ما امروز با این دو کشور به عنوان دو شریک تجاری و استراتژیک ما متفاوت است.

ظریف بیان کرد: دوست داریم اروپاییها تعهدات خود را اجرا کنند و حتما موظفند طبق قطعنامه شورای امنیت این تعهدات را اجرا کنند و دوستان من امروز در پاریس درباره نحوه اجرای این تعهدات با فرانسویها صحبت میکنند، در هیأت ما هم مسئولان سیاسی، مالی و نفتی حضور دارند که مجموعه تعهدات اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی را مورد بررسی قرار دهند.

گام سوم ما طبق برنامه پیش میرود

وزیر خارجه تصریح کرد: گام سوم ما طبق برنامه پیش خواهد رفت، کاملا شفاف عمل کردیم، بند 36 برجام حقوق ایران را تعریف میکند و به این حقوق پایبند هستیم و اقداماتمان را انجام دادیم، اقدامات مرحله سوم را اگر نیاز باشد و اگر اروپاییها نتوانند تعهداتشان را تا آن زمان اجرا کنند، حتما انجام خواهیم داد. اما همانطور که قبلا تصریح کردیم همواره آماده مذاکره هستیم، اقدامات ما قابل برگشت است، مشخصه دو اقدام اول ایران این بوده که هر زمان طرف مقابل به تعهداتش در برجام برگردد، ما هم میتوانیم این تعهدات را اجرا کنیم.

وی گفت: اروپاییها هر زمان که برجام را کامل اجرا کنند، ایران هم کامل اجرا خواهد کرد و تا زمانی که اروپا به برجام متعهد باشد، چین و روسیه همواره به برجام متعهد بودند، ما نیز به برجام متعهد خواهیم بود.

در سوریه به دنبال رقابت با دیگران نیستیم

ظریف درباره اوضاع سوریه نیز گفت: فردا توقف کوتاهی در تهران دارم، قبل از سفر مجدد به آسیا که شامل بنگلادش و اندونزی خواهد شد و در توقف کوتاهم در تهران با پدرسون نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه ملاقات کنم و اگر برنامه من دچار تغیر نشود احتمالا فردا عصر آقای پدرسون را خواهم دید. تأکید ما درباره سوریه بر پیگیری روند آستانه است که تنها روندی بوده که تا حالا در سوریه موفق بوده است.

وزیر خارجه تصریح کرد: ما در سوریه به دنبال رقابت با دیگران نیستیم. یک طرح کاهش تشنج و پیگیری راهحل سیاسی در سوریه موفق بوده و آن طرح آستانه است و بقیه طرح ها تاکنون ناموفق بوده است. هیچ دلیلی ندارد یک طرح موفق را با ایجاد سازوکارهای ناموفق از مسیرش خارج کنیم. آمادگی داریم پیشنهادی پدرسون را بشنویم اما معتقدیم روند آستانه موفق بوده و امروز جامعه بینالمللی باید کمک کند که کمیته قانون اساسی براساس توافق صورت گرفته تشکیل و به کاهش تشنج در سوریه بینجامد.

نسبت به گفتگوهای آمریکا و طالبان خوشبین نیستیم

وزیر خارجه همچنین در پاسخ به سؤال دیگری درباره افغانستان گفت: ما نسبت به گفتگوهای آمریکا و طالبان خوشبین نیستیم. معتقدیم راهحل صلح آمیز و گفتگو باید بین طرفهای افغان باشد و مردم افغانستان برای آینده خود تصمیم بگیرند. هیچ گفتگویی نمیتواند دستاوردهای دموکراتیک مردم افغانستان در 18 سال گذشته را ملحوظ نکند.

وی افزود: طالبان حتما باید قسمتی از راهحل صلح آمیز در افغانستان باشد و باید در روند صلح حضور داشته باشد ولی این روند باید با مالکیت و راهبری دولت و مردم افغانستان و حضور گروههای مختلف افغان باشد و ما نسبت به طرح آمریکاییها خوشبین نیستیم.

حضور آمریکا در شرق فرات هم غیرقانونی است هم مخرب

ظریف در پاسخ به سؤال دیگری درباره حضور آمریکا در شرق فرات نیز تصریح کرد: حضور آمریکا در شرق فرات هم غیرقانونی است، هم مخرب. هیچگاه از حضور آمریکا در شرق فرات برای صلح، امنیت سوریه یا آرامش مردم غیرنظامی در سوریه استفادهای نرسیده است. حضور آمریکا در شرق فرات باعث تقویت اختلافات قومی و ایجاد برخی اختلافات قومی درازمدت در سوریه شده است.

وی ادامه داد: حضور آمریکا در سوریه را غیرمشروع، مخرب و نقض حاکمیت سوریه و برای اهداف نامربوط به سوریه میدانیم، ولذا اصل حضور آمریکا در شرق فرات را قبول نداریم که برای مذاکره درباره این حضور دوستان ترکیه با دولت آمریکا مذاکره کنند. چون هر کاری که حضور آمریکا در سوریه را مشروعیت بدهد، از نظر ما غیرقابل قبول است.

وزیر خارجه ایران تصریح کرد: سوریه جایی برای آمریکا نیست. آمریکا تاکنون در سوریه جز خسارت برای مردم سوریه چیزی به همراه نداشته است. اقدام اخیر آمریکا در ادلب که به بهانه مقابله با تروریسم بوده و توافقی که برای آتش بس به دشواری با آن رسیده شده را با خطر مواجه کرده است.

نگرانی دوستان ترکیه را درک میکنیم ولی راهش همکاری با دولت مرکزی سوریه و احترام به حقوق بینالملل و تمامیت ارضی سوریه است

وی با بیان اینکه نگرانی دوستان ترک را برای حفاظت از مرزهایشان و مردمشان درک میکنیم، عنوان کرد: ولی معتقدیم بهترین راه رفع این نگرانی، از طریق همکاری با دولت مرکزی سوریه و در چارچوب احترام به حقوق و قانون بینالملل، تمامیت ارضی و استقلال سوریه است. همواره آمادگی داشتیم که با دوستان ترک، سوریه و کمک دوستان روس در این زمینه همکاری کنیم. شرایط کنونی منطقه اجازه نمیدهد که مشکل کردی به مشکل بزرگ منطقه منجر شود. کردها بخشی از منطقه هستند که باید حقوقشان مورد احترام قرار بگیرد و نگرانیهایشان مورد توجه قرار گیرد و همه ارتباطات منطقهای باید در جهت حفظ حقوق همه مردم منطقه باشد منجمله نگرانیهای امنیتی دوستان ترکیه.

ظریف بار دیگر گفت: از نظر ما اصل حضور آمریکا در ترکیه، شرق فرات به ضرر امنیت سوریه، ترکیه و کل منطقه است.