رابطه شبکه‌های اجتماعی بر بورس

شبکههای اجتماعی فعال در بازار سرمایه به یک بستر برای تبادل تحلیلهای مالی و اقتصادی تبدیل شدهاند. گروه آمار و تحلیل ریسک مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی، پژوهشی درخصوص تجارب سایر کشورها و مطالعات صورت گرفته در حوزه تاثیر شبکههای اجتماعی بر بازار سرمایه انجام داده که خلاصهای از آن در ادامه بیان شده است.

شناسایی تاثیر این شبکههای اجتماعی در تصمیمگیری افراد میتواند زمینه لازم را برای ارائه خدمات مطلوب به سرمایهگذاران فراهم آورده و همچنین راهنمای مقرراتگذاری از طرف نهادهای ناظر در بازار سرمایه باشد. در این راستا گروه آمار و تحلیل ریسک مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی پژوهشی درخصوص تجارب سایر کشورها و مطالعات صورت گرفته در حوزه تاثیر شبکههای اجتماعی بر بازار سرمایه انجام داده که خلاصهای از آن در ادامه بیان شده است.

سرمایهگذاران در بازار سرمایه برای تصمیمگیری درخصوص سرمایهگذاری، عوامل زیادی را مدنظر قرار میدهند. امروزه یکی از منابع مهم در فرآیند تصمیمگیری آنها اخبار و اطلاعات منتشر شده از طریق شبکههای اجتماعی است. شبکههای اجتماعی فعال در بازار سرمایه به یک بستر برای تبادل تحلیلهای مالی و اقتصادی تبدیل شدهاند. بنابراین شناسایی تاثیر این شبکههای اجتماعی در تصمیمگیری افراد میتواند زمینه لازم را برای ارائه خدمات مطلوب به سرمایهگذاران فراهم آورد و همچنین راهنمای مقررات گذاری از طرف نهادهای ناظر در بازار سرمایه باشد. طی سالیان اخیر بحث شناسایی تاثیر شبکههای اجتماعی بر بازار سرمایه و تصمیمگیری سرمایهگذاران به یکی از موضوعات جذاب و مورد توجه در حوزه مالی رفتاری تبدیل شده است. در ادبیات مالی رفتاری بررسی اثرات شبکههای اجتماعی بر بازار سهام موضوع نسبتا جدیدی است. با این حال برخی محققان رابطه بین بازار سهام و شبکههای اجتماعی را بررسی کردهاند. از طرفی برخی محققان به دنبال مطالعه رابطه بین تمایل سهامداران به دادوستد ناشی از مطالعه پیامهای منتشره در میکروبلاگینگها و بازار سهام هستند. در بسیاری از مطالعات انجام شده، اثر تجربه و احساس افراد بهعنوان دو متغیر اصلی در توضیح تغییرات قیمت سهام بیان شده است.

یکی از نمونههای شبکههای اجتماعی تخصصی در حوزه بازار سرمایه، شبکه اجتماعی بازار سهام ایالاتمتحده با نام توییت سهام است که در سال ۲۰۰۸ راهاندازی شده است. این شبکه، زیرساختی جداگانه از توییتر دارد و فقط پستهای مرتبط با بازار سهام را انتشار میدهد. در محیط این شبکه، افراد براساس نماد شرکتها نظرات، تحلیلها و خبرهای خود را منتشر میکنند. این شبکه اجتماعی با پلتفرم سایر شبکههای اجتماعی هماهنگ است و کاربران سایر شبکههای اجتماعی نیز به محتوای مطالب آن دسترسی دارند.

در آمریکا، کمیسیون بورس و اوراق بهادار مشخصا تعیین کرده است که شرکتها از طریق شبکههای اجتماعی مختلف از قبیل فیسبوک، توییتر، وبلاگها، لینکداین و فلیکر میتوانند با سرمایهگذاران و سهامداران خود ارتباط برقرار کنند، مشروط به اینکه به سرمایهگذاران اطلاع داده شود کدام پلتفرم مشخص برای شرکت، برای اطلاع رسانی انتخاب شده است.

از طرفی براساس مقررات افشای عادلانه اطلاعات، تعیین کردن فردی که مسوولیت افشای اطلاعات را در رسانههای اجتماعی بر عهده دارد، از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ چراکه کسانی که در شرکتها مسوول ارتباطات رسانههای اجتماعی هستند، نمیتوانند مدیران ارشد شرکت باشند و باید فردی انتخاب شود که معمولا با سرمایهگذاران شرکت یا متخصصان بازار ارتباط دارد.

همچنین دفتر آموزش و حمایت از سرمایهگذاران کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالاتمتحده، راهنمایی را برای سرمایهگذاران بازار سهام برای افزایش آگاهی آنها از شیوهها و اخبار جعلی منتشرشده در بازار سرمایه، طراحی کرده است. این کمیسیون برای افزایش آگاهی سرمایهگذاران در قسمت آموزش سایت خود اقدام به افزایش اطلاعات و آگاهی سرمایهگذاران از طریق انتشار نکات کلیدی و نشان دادن نمونههای اخبار جعلی و سوءاستفاده از سرمایهگذاران توسط سودجویان کرده است. از طرف دیگر در استرالیا، قانون گذار در بازار سهام این کشور (ASX) در راهنمای شماره ۸ بورس، قانونی وضع کرده است که شرکتهای بورسی موظفند شبکههای اجتماعی و بهطور کلی هر اخباری را که در مورد سهام آنها پخش میشود رصد کنند و اطلاعات درست مرتبط با شرکت خود را افشا کنند.

در انگلستان یک شبکه اجتماعی به نام ارتباط نخبگان، برای شرکتهای پذیرفته شده در بورس ایجاد شده است که اطلاعات اشتراکی در رابطه با بازار سرمایه و منتشر شده در فیسبوک، توییتر و لینکداین را با هم ترکیب کرده و از طریق این پلتفرم با سرمایهگذاران و مشاوران ارتباط آنلاین برقرار میکنند. استفادهکنندگان از این پلتفرم ضمن ایجاد پروفایل کاربری خود میتوانند در تالارهای گفتوگوی این شبکه و همچنین سرویس ارسال پیامهای شخصی مشارکت کنند و برای اینکه پروفایل کاربری همه کاربران در این پلتفرم از قبل مورد بررسی قرار گرفته است، میتوان درستی اطلاعات منتشر شده در این صفحات را تایید کرد.

در مجموع با توجه به مطالعات انجام شده و یافتههای این تحقیق پیشنهاد شده است با بهره گیری از تجربیات سایر کشورها و با در نظرگرفتن فضای بازار سرمایه کشور، زیرساختهای فنی و مقرراتی را بهگونهای فراهم کرد تا بتوان بیش از پیش از شبکههای اجتماعی مجازی در جهت افزایش شفافیت، بهبود کارآیی و آموزش هدفمند سرمایهگذاران بهره برد.