تلاش پنهان ماکرون برای برجام

در ادامه این مطلب آمده است: «بون تجربه بالایی در حوزه مسائل خاورمیانه دارد و به زبان فارسی و عربی مسلط است. رئیسجمهور فرانسه در ماه مه مشاور جدید خود را بهعنوان جانشین فیلیپ اتین برگزید. اتین، کارشناس مسائل اروپا است و درحالحاضر بهعنوان سفیر فرانسه در آمریکا انجام وظیفه میکند. انتصاب امانوئل بون نشان میدهد که اولویتهای رئیسجمهور فرانسه در مورد سیاست خارجی تغییر کردهاند.»

مارتین کونسز، نایب رئیس اندیشکده جرمن مارشال فاند در پاریس در این ارتباط گفت: «بهنظر میرسد که دولت مکرون قصد دارد نقش فعالتری در خاورمیانه ایفا کند. بدون شک در ماههای آینده پاریس روی اولویتهای جدیدی تمرکز خواهد کرد.»

مکرون در کمپین انتخاباتی خود در سال ۲۰۱۷ وعده داده بود که کشورش نقش فعالی را در حوزه سیاست خارجی ایفا خواهد کرد. افزایش محبوبیت او در داخل فرانسه نیز به پیشبرد این هدف کمک کرده است. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان بیشتر درگیر مسائل داخلی است و بریتانیا نیز تلاش میکند راهحلی برای بحران برگزیت پیدا کند. اما مشاوران مکرون تایید میکنند که فرانسه در ماههای آتی بیشتر بر مسائل خارج از اتحادیه اروپا تمرکز خواهد کرد. مکرون در سخنرانی خود در تاریخ ۲۷ آگوست در جمع سفرای فرانسه، سیاست خارجی کشور را اینگونه توصیف کرد: «ما از تمام ابزارهای خود برای تاثیر گذاشتن بر نظم جهانی استفاده میکنیم و هرگز تسلیم سرنوشت نخواهیم شد.» مکرون در طول سخنرانی خود ۱۸ بار از واژه شجاعت استفاده کرد.

بدون شک دعوت کردن ظریف به اجلاس جی۷ اقدام شجاعانهای بود. این کنفرانس در تاریخ ۲۴ آگوست شروع شد. آمریکا و متحدان اروپایی بر سر نحوه حلوفصل بحران هستهای ایران با یکدیگر اختلاف داشتند. مطابق با صحبتهای سخنگوی دولت فرانسه، جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ در اجلاس سران جی۷ حضور نداشت. دیپلماتهای اروپایی این موضوع را بهعنوان نشانه خوبی تفسیر کرده بودند. در نهایت اخراج بولتون در تاریخ ۱۰ سپتامبر فرصتهای جدیدی را برای پیشبرد برنامههای دیپلماتیک در مجمع سالانه سازمان ملل در ماه آینده ایجاد کرد.

مطابق با طرح پیشنهاد شده توسط دولت فرانسه، دولت ترامپ به ایران اجازه میدهد که دوباره بخشی از نفت خود را صادر کند. تهران نیز به تمام تعهدات خود در چارچوب توافق هستهای پایبند میماند و بهطور رسمی به مذاکرات ملحق میشود. چند منبع نزدیک به دولت آمریکا هم اشاره کردهاند که ترامپ از کاهش تحریمهای اقتصادی حمایت میکند. ظاهرا بولتون بهشدت با این موضوع مخالفت کرده بود. دولت مکرون ابتکار عمل جدید خود را در ماه ژوئن شروع کرد. مشاور جدید او برای دیدار با مقامات ایرانی به تهران سفر کرد. ماه بعد ایران اعلام کرد که محدودیت سقف غنیسازی در برجام را نقض کرده است. متعاقبا مکرون دوباره مشاور خود را برای گفتوگوی مستقیم با حسن روحانی، رئیسجمهور ایران به تهران اعزام کرد.

هنری روم، تحلیلگر اندیشکده گروه اوراسیا در مصاحبه با ما گفت: «مکرون درحال ارزیابی خواستههای ایران است.» تهران محل ناآشنایی برای امانوئل بون نیست. او دوران حرفهای خود را بهعنوان مشاور سفارت فرانسه در اوایل دهه ۲۰۰۰، در ایران شروع کرد. او در سالهای بعد بهعنوان سفیر فرانسه در لبنان انجام وظیفه کرده است.

مشاوران مکرون میگویند که رئیسجمهور فرانسه در کنار توافق هستهای برجام بر احیای روابط غرب با روسیه نیز تمرکز کرده است. او میداند که برای پیدا کردن راهحلی برای بحرانهای لیبی و سوریه به کمک پوتین نیاز دارد. مکرون مداخلههای سایبری روسیه در کشورهای دیگر و سرکوب مخالفان داخلی پوتین را محکوم کرده است، اما تاکید میکند که پیشبرد ابتکارات جهانی بدون مسکو امکانپذیر نیست. او در جمع سفرای فرانسه گفته بود: «روسیه نیز همچون ما در اروپا واقع شده است. در صورتی که نتوانیم همکاریهای سازندهای با مسکو داشته باشیم، تنشها و درگیریها ادامه پیدا خواهند کرد.» مکرون تاکنون به دستاورد مهمی در حوزه سیاست خارجی دست نیافته است. او نتوانست دولت ترامپ را برای باقی ماندن در توافق اقلیمی پاریس و توافق هستهای با ایران قانع کند. همچنین تلاشهای او برای ایجاد آتشبس بین گروههای مخالف در لیبی نیز شکست خوردهاند. آزمون بعدی رئیسجمهور فرانسه ۲۴ سپتامبر در مجمع عمومی سازمان ملل خواهد بود. رهبران ایران، فرانسه و آمریکا در این مراسم سخنرانی خواهند کرد. بعید بهنظر میرسد که رهبران ایران و آمریکا در این اجلاس دیدار کنند. ملاحظات سیاسی در داخل دو کشور احتمال وقوع چنین سناریویی را کاهش داده است. در هر صورت رئیسجمهور فرانسه به تلاشهای خود برای میانجیگری بین دو کشور ادامه خواهد داد.