چالش‌های توسعه صنعت مس

در این میزگرد «چالشها و فرصتهای توسعه» با حضور حسین ثقفی معاون توسعه مجتمع مسآذربایجان، کوروش باقری مدیر دفتر مدیریت پروژه شرکت ملی صنایع مس ایران، محمود خدادادی معاون توسعه مجتمع مس سرچشمه، حسین محمودی میمند معاون توسعه و مهندسی مجتمع مس شهربابک و محمدرضا پدیدار رئیس کمیسیون انرژی و محیطزیست اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی تهران به بحث و بررسی گذاشته شد.

سهم ایران از ذخایر مس

حسین ثقفی، معاون توسعه مجتمع مس آذربایجان در این میزگرد با اشاره به اینکه سهم ایران از ذخیره قطعی مس در کل دنیا ۸۳۰ میلیون تن است که ایران از این میزان سهمی ۳۴ میلیون تنی دارد، عنوان کرد: با توجه به ذخایر قطعی موجود در کشور میتوان گفت سهم ایران از ذخایر مس موجود در دنیا ۴ درصد است؛ این در حالی که با توجه به آمارهای موجود سهم ایران از تولید مس محتوی تنها ۵/ ۱درصد دنیا است و این بهطور کلی نقشه راهی برای لزوم توسعه این صنعت در آینده محسوب میشود.

معاون توسعه مجتمع مس آذربایجان در ادامه درخصوص عواملی که در دهههای آتی موجب افزایش مصرف در دنیا خواهد شد نیز عنوان کرد: استفاده از خودروهای برقی، انرژیهای سبز، رشد اقتصاد جهانی و رشد IT را میتوان از جمله عوامل افزایش مصرف این صنعت در دنیا دانست، عواملی که موجب میشود توسعه این صنعت بهصورت جدی در دستور کار قرار گیرد.

به گفته ثقفی، درخصوص صنعت مس دو تفکر کلی وجود دارد که یکی به بحث تولید حداکثری بازمیگردد. عدهای بر این باورند که در آینده این امکان وجود دارد که مواد جایگزینی برای مس وجود دارد، به همین دلیل باید حداکثر استفاده از این صنعت را ببریم، در مقابل برخی بر این باورند که مس فلز غیرجایگزین است و باید برای همیشه این فلز را داشته باشیم.

آنچه مسلم است ما بهصورت سیاه و سفید نمیتوانیم به این فرضیهها نگاه کنیم و باید تعادلی را در اینخصوص درنظر بگیریم. به گفته معاون توسعه مجتمع مس آذربایجان، از جمله استراتژیهایی که صاحبنظران برای آینده صنعت مس در نظر گرفتهاند، میتوان به توسعه اکتشافات جهت تولید پایدار معدنی، افزایش بهرهوری واحدهای تولیدی، توسعه فناوری و بازیافت سازمان یافته ضایعات مسی اشاره کرد، مواردی که هر دو تفکر کلی در آنها نهفته است.

افزایش سرمایهگذاری در صنعت مس یکی دیگر از مواردی است که ثقفی به آن پرداخت. به گفته وی، با توجه به افزایش تقاضا برای این صنعت، کاهش میانگین عیار مس معادن و پایان عمر برخی از معادن بزرگ و متوسط در حالحاضر نیازمند سرمایهگذار در صنایع معدنی از جمله مس هستیم و براساس پیشبینیها در دنیا برای دهههای آتی به ۲۵۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز است که این رقم برای ایران به ۷/ ۳ میلیارد دلار با توجه به سهم فعلی در تولید پیشبینی شده است. معاون توسعه مجتمع مس آذربایجان درخصوص میزان سرمایهگذاری صورتگرفته در شرکت ملی صنایع مس ایران نیز عنوان کرد: میزان سرمایهگذاری شرکت ملی مس ایران بیش از ۳۲هزار میلیارد تومان است که برای ۳۰ پروژه در نظر گرفته شده است.

چالشهای موجود در اجرای پروژههای توسعهای از دیگر مواردی است که ثقفی به آن اشاره کرد و در اینخصوص ۲۴ چالش را برشمرد و گفت: رکود اقتصادی، بنیه اقتصادی سازمان، کمبود جریان نقدینگی، ارزانسازی پروژهها، عدم شناخت پیمانکاران از تواناییهای خود و بیم از بازار، برنامه زمانبندی غیرواقعی، مهلت زمانی غیرمنطقی، کمبود نیروهای توانمند در مهندسی و مدیریت پروژه، ضعف در دانش مدیریت پروژه، واضح نبودن اهداف پروژه برای تیم، تغییرات در پروژه، ارتباطات نامناسب، مدیریت ریسک، ضعف در مدیریت، عدم شفافیت و مواضع مدیریت ارشد سازمان، تکنولوژی پایین، عدم تصمیمگیری، عدم توازن اختیارات و مسوولیتهای مدیران پروژه، نوسانات بازار کالا، ریزش نیروهای کلیدی انسانی طی اجرای طرح، مشکلات ناشی از تحریم، چالش سرمایهگذاری، عدم توجه به زیستبوم، نوسانات نرخ ارز و تورم جهشی و اثر ذینفعان از جمله چالشهای این صنعت محسوب میشود. محمدرضا پدیدار رئیس کمیسیون انرژی و محیطزیست اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی تهران نیز در این میزگرد به موضوع «درک مشترک صنعتی و توسعه» پرداخت.

به گفته پدیدار، فلزات رنگی نقش زیادی در توسعه اقتصادی جوامع مختلف ایفا کرده و با رشد تولیدات صنعتی همبستگی زیادی دارند. از سوی دیگر، صنعت فلزات رنگی کشور میتواند با رشد تولیدات صنعتی کشورهای جهان، نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشور بازی کند و از این صنعت میتوان بهعنوان صنعتی ارزآور یاد کرد؛ از اینرو، توجه به این صنعت امری ضروری و اجتنابناپذیر است و میتوان گفت چشمانداز فلزات غیرآهنی ایران میتواند مسیر فعلی و آینده اقتصادی این بخش از فعالیتهای صنعتی را رونق دهد.

رئیس کمیسیون انرژی و محیطزیست اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی تهران همچنین درخصوص تاثیر اقتصاد چرخشی در فلزات غیرآهنی عنوان کرد: استراتژیهای اقتصاد چرخشی با هدف دسترسی به منابع محدود مبتنی بر استفاده از یک روش پایدار تاکید دارند و این مفهوم در حوزه فلزات غیرآهنی پررنگ است، از سوی دیگر از تولید تا مصرف و مدیریت ضایعات و بازار ثانویه مواد خام همه تحتپوشش موضوع اقتصاد چرخشی هستند و اقتصاد چرخشی خود میتواند موجب ارتقای سطح نوآوری، رشد و خلق اشتغال شود.

به گفته پدیدار، فلزات غیرآهنی علاوه بر نقش کلیدی در اقتصاد چرخشی، رکن اساسی در اقتصاد سبز دارند و در پایش آلودگی کربن و هدف بینالمللی ۲۰۳۰ از موضوعات مهم محسوب میشوند. از سوی دیگر، انرژیبری بالا و تولید کربن، آسیب و پیامدهای منفی بر محیط زیست وارد میکند و بزرگترین پتانسیل موجود در حوزه فلزات غیرآهنی، بازیافت ضایعات است که هنوز این حوزه به اندازه کافی توسعه نیافته است. به گفته وی، این فلزات در تکنولوژیهایی نظیر پنلهای خورشیدی، توربینهای بادی و باتری، کاربرد دارند و در میان فلزات غیرآهنی لیتیوم و کبالت از جمله مهمترین فلزات غیرآهنی هستند که کمبود آنها در آینده نگرانکننده است.