سازوکارهای چاپ اسکناس، ضرب سکه و کنترل بازار با تغییر پول ملی

حسین قضاوی در واکنش به اخباری مبنی بر وقوع بحران سوم در ایران با حذف چهار صفر از پول ملی، اظهار داشت: حذف صفر از پول ملی مفهوم بحران ندارد و این افراد خود باید بگویند که منظورشان از این اخبار چیست.
وی افزود: حذف صفر از پول ملی تنها عارضه منفی که شاید داشته باشد این است که نااطمینانی ذهنی در جامعه ایجاد شود به این معنا که مردم احساس کنند ممکن است برخی از تولیدکنندگان و فروشندگان کالا و خدمات از این شرایط سوءاستفاده کرده و قیمت اجناس خود را بالا ببرند.

* برنامه بانک مرکزی برای جلوگیری از اجحاف با حذف 4 صفر

معاون اقتصادی بانک مرکزی در ادامه همچنین با تأکید براینکه در زمان حذف صفر از پول ملی احتمال گرد کردن قیمتها به سمت بالا نیز وجود دارد، تصریح کرد: بانک مرکزی برای این موارد مداوای لازم را در نظر گرفته و به هنگام مقتضی از راهکارهایی استفاده میکند که قیمتهای خرد به سمت بالا گرد نشود.
قضاوی البته تأکید کرد: در این شرایط تدابیری در نظر گرفته میشود که اسکناس و مسکوک پاسخگوی عموم قیمتها باشد تا نیازی به گرد کردن نرخ برخی از اقلام کالاها نباشد.
وی درباره شرایطی که قیمتها باید گرد شوند، افزود: در برخی مواقع رقمهای اعشار زیر 5 دهم است که بنابراین طبق دستورالعمل باید این ارقام به پایین گرد شود و در برخی مواقع بالای 5 دهم درصد که براساس ارزیابی بخش آمار بانک مرکزی تصمیمگیری خواهد شد چراکه ممکن است در آن حالت قیمتها به سمت بالا گرد شود ولی این در صورتی است که میزان اثر آن در سطح قیمتها خیلی محدود باشد.
معاون اقتصادی بانک مرکزی تأکید کرد: برآورد ما این است که بانک مرکزی میتواند ترکیب اسکناس و سکه را به گونهای قرار دهد که این مشکلات به صورت خیلی ناچیز وجود داشته باشد.
این مقام مسئول در بانک مرکزی در ادامه درباره برنامههای این بانک برای اجحاف قیمتی در زمان اجرای این سیاست نیز گفت: در کنار این موارد بانک مرکزی جلوی اجحاف را از طریق نظارتهای قوی و دقیق و برچسبهای قیمتی موازی خواهد گرفت.
قضاوی در ارتباط با جزئیات برچسبهای قیمتی تصریح کرد: این برچسبها قیمت کالاها را به پول جدید و قدیم منعکس میکند و همین امر موجب برطرف شدن عارضه اجحاف قیمتی میشود.

* حذف صفرها همانند هدفمندی لازمالاجراست

وی در ادامه اتخاذ و اجرای سیاست تثبیتی هدفمندی یارانهها را یکی از شروط رفرم پولی عنوان و اضافه کرد: حالت آرمانی اجرای رفرم مبتنی بر ثبات اقتصادی در این شرایط است؛ ثبات اقتصادی شامل ثبات قیمتها، نرخ ارز، عدم وجود کسری بودجه و عدم وجود ریسکهای گوناگون در اقتصاد است.
این مقام مسئول در بانک مرکزی افزود: در شرایط حاضر از برخی مؤلفهها این گونه استنباط میشود که ثبات اقتصادی در کشور به صورت نسبی فراهم است و در برخی دیگر نیز سیاستهای تثبیتی مناسبی را دولت اتخاد کرده است.
وی اجرای هدفمندی را یکی از اهرمهای سیاست تثبیتی دانست و گفت: به نظر میرسد در مقطع اجرای رفرم پولی، ثمرات هدفمندی یارانهها به تدریج نمود خواهد داشت.
به اعتقاد معاون اقتصادی بانک مرکزی، به لحاظ نظری و نیازهای اجرایی الزامی وجود ندارد که اول حتماً اصلاحات اقتصادی اجرا شود و بعد رفرم پولی وارد مرحله اجرایی شود.
وی با تأکید براینکه امکان وجود دارد نرخ تورم در میانمدت حالت کاهنده به خود بگیرد، خاطرنشان کرد: ولی اگر این شرایط ایدهآل ثبات اقتصادی هم وجود نداشت باز رفرم پولی میتواند اثرات خیلی خوبی داشته باشد.
این مقام مسئول در بانک مرکزی تصریح کرد: شرایط فعلی مشابه وضعیت هدفمندسازی یارانهها به گونه ای است که باید برای آن تدبیری اتخاذ شود.

* از سال 88 عملاً توان چاپ اسکناس بیشتر را نداریم

قضاوی در بخش دیگری از این سخنان گفت: افزایش تقاضای مردم برای در اختیار گرفتن حجم اسکناس بیشتر به این مفهوم است که قطع اسکناس مطلوب نیست و صفرهای پول زیاد است و برای مبادلات بایستی حجم زیادی اسکناس به کار گرفته شود.
معاون اقتصادی بانک مرکزی ادامه داد: بنابراین باید چاره اندیشی شود؛ اگر تصمیمی بانک مرکزی در آینده نزدیک برای حذف صفرها اتخاذ نکند چارهای نداریم که کاغذ امنیتی از خارج وارد شود و همچنین به خارجیها سفارش چاپ اسکناس بدهیم.
قضاوی گفت: این درحالیاست که کارخانه تولید کاغذ امنیتی و ماشینآلات چاپ اسکناس ظرفیت پوشش کل نیاز یورو را دارد؛ یکی از اهداف راهاندازی این کارخانه تأمین نیاز اسکناس کشورهای منطقه خاورمیانه و همسایههای شرقی و غربی بود اما در سال 1388 وضع به گونهای شد که این کارخانهها نیاز داخل ایران را نیز نمیتوانستند تأمین کنند.
معاون اقتصادی بانک مرکزی درباره تأثیر حذف صفرها در افزایش یا کاهش تورم نیز اظهار داشت: ازدیاد صفرها روی اسکناسها بدون تردید معلول تورم است ولی حذف صفرها علت تورم نمیتواند باشد اما میتواند علتی برای رفع تصورات و انتظارات موهومی نسبت به متغیرهای اسمی و پولی اقتصاد باشد.

* زیر 1000 تومان سکه میشود

قضاوی درباره سرنوشت مابقی اسکناسها در زمان حذف 4 صفر، گفت: طبیعی است زمانی که صفرهایی از اسکناس حذف میشود بانک مرکزی براساس شیوههای علمی 6 الی 7 قطع اسکناس مناسب با درنظرگرفتن نیازهای مردم معرفی کند.
وی افزود: در این حالت بانک مرکزی کمترین قطع اسکناس که معرف واحد پول اصلی خواهد بود را مد نظر قرار میدهد و برهمان اساس 6 یا 7 قطعه سکه نیز معرفی خواهد کرد.
معاون اقتصادی بانک مرکزی گفت: بانک مرکزی قیمت این سکهها را به گونهای تنظیم میکند که بتواند عموم مبادلات خرد اقتصاد را پاسخ دهد.
قضاوی تأکید کرد: طبیعی است در اصلاح جدید پول ملی نقش ارقام زیر 1000 تومان توسط سکه اعمال خواهد شد.
وی درباره سرنوشت ایرانچکها نیز گفت: اگر اسکناس جدید توسط بانک مرکزی وارد بازار شود دیگر ایرانچکها منتفی است و موضوعاً کنار میرود.

* اجازه نمیدهیم بار دیگر حذف صفر بازار ارز و سکه را ملتهب کند

خبرنگار: در ابتدای سال که خبر حذف چهار صفر از پول ملی توسط رئیس کل بانک مرکزی اعلام شد نوساناتی در بازار سکه و سپس در بازار ارز ایجاد شد که به گفته فعالان این بازار و برخی از کارشناسان دلیل این اتفاقات جو روانی ناشی از خبر مذکور بود؛ در حال حاضر این برنامه مورد موافقت مسئولان امر قرار گرفته و البته در هفته جاری نیز این لایحه به رئیس جمهور ارائه خواهد شد با این حساب آیا بانک مرکزی برنامهای در نظر گرفته تا مشکلات 4 ماه ابتدای سال بار دیگر شروع نشود؟ و البته آیا احتمال دارد که این بازارها بار دیگر تحت تأثیر جو روانی این سیاست قرار گیرند؟
معاون اقتصادی بانک مرکزی در پاسخ تأکید کرد: بنده فکر میکنم نه تحت این برنامه و نه تحت برنامهای دیگر، دلایلی وجود ندارد که بازار ارز و سکه ملتهب شود.
وی با بیان اینکه بانک مرکزی در شرایطی است که بتواند این دو بازار را کنترل کند و با ثبات نگه دارد، اظهار داشت: تحولات کوتاه مدت نمیتواند در اینجا مورد قضاوت قرار گیرد؛ تا آنجایی که به رفرم پولی مربوط می شود باید گفت که این امر تأثیری در نوسانات بازار ارز ندارد.
قضاوی ادامه داد: دلیل عدم تأثیر رفرم پولی بر بازار ارز نیز در این جاست که بانک مرکزی با اطلاعاتی که به مردم داده هر گونه نگرانی را از آنها رفع کرده است.
این مقام مسئول در بانک مرکزی تأکید کرد: مردم میدانند که رفرم پولی موضوعی نیست که یک یا دو ماه آینده بخواهد اتفاق بیفتد چراکه حداقل 15 ماه بعد از تصویب قانون قابل رخداد است.
وی ضمن اشاره به اینکه در مقطع اجرای رفرم پول ملی فرصت کافی به مردم داده میشود تا پول قدیم را با پول جدید تعویض کنند، گفت: در زمان رفرم قدرت پول جدید نیز مانند پول قدیم است با این تفاوت که صفرهای کمتری دارد، بنابراین هیچ دلیلی ندارد که افراد بخواهند برای نگرانی از کاهش قدرت پول قدیم به سراغ ارز برود.
معاون اقتصادی بانک مرکزی تأکید کرد: اتفاقاً در آن شرایط به دلیل اینکه تعداد صفرها کم میشود حجم اسکناسی که مردم برای قدرت خرید معین نگه میدارند کاهش مییابد و جذابیت پول ملی زیاد می شود.
قضاوی گفت: بنابراین در حالت مذکور گرایش به پول ملی در قیاس با نگهداشت ارز افزایش نیز مییابد.