امیدی به اینستکس نیست/ تحریم‌های اخیر آمریکا جنبه روانی دارد

محمد لاهوتی امروز در نشست خبری گفت: براساس گزارش سامانه نیما، از ابتدای فروردین تا 8 آبان 1398 در مجموع 10 میلیارد و 344 میلیون یورو فروش ارز صادراتی بوده که بالغ بر 8 میلیارد و 381 میلیون یورو تامین ارزی واردات از این محل انجام شده است.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران بیان داشت: میانگین نرخ فروش یورو در این سامانه 11 هزار و 831 تومان و میانگین نرخ خرید یورو هم 11 هزار و 889 هزار تومان بوده است.

وی افزود: میانگین نرخ خرید دلار در بازار ثانویه 10 هزار و 702 تومان و میانگین نرخ فروش دلار را 10 هزار و 594 تومان عنوان کرد که این ارقام تفاوت 3 تا 5 درصدی قیمت ارز در سامانه نیما با بازار ارز را نشان میدهد.

لاهوتی بیان داشت: در حال حاضر سامانه نیما بیش از 1.5 میلیارد یورو مازاد ارزی داشته و عرضه در آن بیشتر از تقاضا است.

وی با بیان اینکه تفاوت این نرخ ارز معقول است بیان داشت: بیشتر واردکنندگان تمایل دارند تا ارز صادراتی برای واردات خود تهیه کنند زیرا نقل و انتقالات ارزی آسانتر و هزینهها کمتر و نرخ به صورت توافقی بر اساس اختیاری که بانک مرکزی به طرفین داده انجام میشود.

وی با تاکید بر اینکه تقاضا همچنان برای ارز 4200 تومانی وجود دارد بیان داشت: این تقاضا همچنان بالا است اما هر چه نرخ ارز به سمت واقعی حرکت کند، تقاضای کاذب در بازار کاهش مییابد.

این فعال اقتصادی با بیان اینکه ارائه ارز 4200 تومانی به واردات مورد انتقاد فعالان اقتصادی است بیان داشت: اما دولت بنا به دلایلی این سیاست را ادامه داده است و اگرچه فقط 5 ردیف کالایی مشمول این ارز میشود اما این امکان وجود دارد تا تعداد کالاهایی که مشمول دریافت ارز دولتی برای واردات میشوند کمتر شود.

وی با اشاره به اینکه آمار تجارت خارجی از مدتی پیش به دلایلی با تاخیر منتشر میشود، گفت: همچنین این آمار با جزئیات دقیق منتشر نمیشود تا امکان تحلیل آماری مانند گذشته وجود داشته باشد.

لاهوتی اظهار داشت: امسال اولین سالی است که دولت به غیر از کالاهای اساسی حتی یک دلار هم ارز دولتی برای واردات کالا ارائه نداده است و ارز صادرات غیرنفتی جایگزین ارز نفتی بودجه شده است.

وی افزود: در 6 ماهه ابتدای امسال علیرغم کاهش صادرات به لحاظ ارزشی، صادرات به لحاظ وزنی رشد خوب 22 درصدی را داشته است.

* تراز تجاری منفی 273 میلیون دلار

رئیس کنفدراسیون صادرات اظهار داشت: اما تراز تجاری با اختلاف 273 میلیون دلار به نفع واردات منفی است.

* خروج هند از لیست 5 کشور اول صادراتی ایران

لاهوتی با بیان اینکه بازارهای سنتی صادراتی ایران همچنان حفظ شده است گفت: چین، عراق، ترکیه، امارات و افغانستان در لیست 5 کشور اول صادراتی ایران قرار دارند اما هند از لیست 5 کشور اول صادراتی کشورمان خارج شده که نشان میدهد این کشور سختگیریهای بیشتری برای واردات کالا از ایران دارند.

وی میزان بازگشت ارز حاصل از صادرات را 71 درصد عنوان کرد و بیان داشت: میانگین ارزش هر تن کالای صادراتی را 295 دلار بیان کرد.

* ارز صادراتی پاسخگوی نیازهای ارزی کشور است

لاهوتی در ادامه با بیان اینکه بعد از تحریمها آمار صادرات واقعی شد بیان داشت: همیشه این ابهام و موضوع وجود داشت که آیا حجم صادرات کشورمان همان چیزی است که در آمارها اعلام میشود و یا چه میزان ارز صادراتی به کشور بازمیگردد؟ اما بعد از بازگشت تحریمها و واقعی شدن تعرفههای صادراتی آمار صادرات واقعی شد و روشهای بانک مرکزی برای بازگشت ارز صادراتی ابهام درباره میزان بازگشت ارز صادراتی را برطرف کرد.

وی بیان داشت: اینکه بانک مرکزی اعلام میکند که صادرات پاسخگوی نیازهای ارزی کشور است، تعارف نیست، زیرا بانک مرکزی مسؤول سیاستهای ارزی کشور است و نمیتواند آماری را به صورت غیردقیق اعلام کند.

* قطع امید از اینستکس

وی همچنین با تأکید بر اینکه باید از اینستکس قطع امید کرد، بیان داشت: بعد از خروج آمریکا از برجام اروپاییها تعهد کردند که ایران از منافع برجام بهرهمند شدند اما به این تعهدشان نتوانستند عمل کنند.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران بیان داشت: در حال حاضر علیرغم اجرایی نشدن اینستکس تجارت سنتی ایران با اروپا همچنان ادامه دارد اما اروپاییها در لیست 10 مقصد صادراتی ایران قرار ندارند.

لاهوتی با بیان اینکه انتظار میرفت که با راهاندازی اینستکس این کانال مالی بتواند مراودات مالی ایران با همه دنیا به جز آمریکا را تحت پوشش قرار دهد، گفت: اما علیرغم وعده اروپاییها این کانال مالی فعال نشد و به نظر میرسد که باید از آن قطع امید کرد.

وی در ادامه با تأکید بر تجارت با 15 کشور همسایه بیان داشت: به نظر میرسد که سوریه یکی از کشورهایی است که برای تجارت باید به آن اهمیت داد و تأکید کرد.

* 2 الزام برای توسعه تجارت با سوریه

لاهوتی با بیان اینکه برای اینکه سوریه به یک شریک مالی و تجاری برای ایران تبدیل شود دو شرط لازم است گفت: ایران جزو کشورهای اتحادیه عرب نیست بنابراین برای صادرات کالا به سوریه مشمول تعرفههای بالایی میشود بنابراین انتظار میرود با توجه به روابط خوب سیاسی بین دو کشور رایزنیهای انجام شود تا تعرفه صادرات کالای ایران به سوریه کاهش یابد.

وی اظهار داشت: شرط دوم برای توسعه تجارت با سوریه وجود یک کانال مالی است زیرا در حال حاضر ما برای بازگشت ارز حاصل از صادرات از افغانستان و عراق هم با مشکل مواجه هستیم بنابراین اگر بخواهیم با سوریه تجارت داشته باشیم پیشنهاد ما این است که یک کانال مالی ویژه ایجاد شود و یا اینکه از طریق پول ملی دو کشور مبادلات انجام شود و یا تهاتر کالا بین دو کشور انجام شود.

* تحریمهای اخیر آمریکا جنبه روانی دارد و بیتاثیر است

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران همچنین در رابطه با تحریمهای اخیر آمریکا علیه ایران و به خصوص شرکتهای فنی و مهندسی و تأثیر آن بر صادرات خدمات فنی و مهندسی،گفت: به نظر میرسد که آمریکاییها میخواهند از این طریق جو روانی ایجاد کنند زیرا وقتی سپاه پاسداران را تحریم میکنند تحریم زیرمجموعه آنها دیگر تأثیری ندارد.

لاهوتی بیان داشت: تحریمهای آمریکا تأثیری بر صادرات خدمات فنی و مهندسی ندارد اما مشکل اصلی شرکتهای فنی و مهندسی برای صادرات این خدمات به کشورهای دیگر است زیرا مشکل ضمانتنامههای بانکی برای شرکت در مناقصات و اخذ تعهدات آنها به وجود میآید که صندوق ضمانت صادرات ایران نیز سرمایهای که بتواند کفاف این ضمانتنامهها را بدهد در اختیار ندارد.

وی بیان داشت: البته به دنبال تأکید وزیر صنعت، امیدواریم تا با افزایش سرمایه صندوق ضمانت صادرات و تبدیل سرمایه ریالی این صندوق به سرمایه ارزی فضا برای حضور شرکتهای فنی و مهندسی در بازارهای خارجی کشور مهیا شود زیرا ما ظرفیت 4 میلیارد دلاری در بحث صادرات خدمات فنی و مهندسی برخوردار هستیم.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران همچنین در مورد جایگزینی عمان در صادرات غیرنفتی به جای امارات بیان داشت: امارات در حال حاضر در جایگاه چهارم مقصد صادراتی ایران قرار دارد در حالی که پیش از تحریمهای جدید آمریکا این کشور در رتبه دوم قرار داشت.

لاهوتی بیان داشت: کاهش صادرات به این کشور از یک سو به دلیل تنشهای سیاسی امارات با ایران و از جهت دیگر به دلیل تحت تأثیر بودن بانکهای اماراتی از سیاستهای آمریکا است و اگر چه اخیراً این کشور بخشی از پولهای ایران را آزاد کرده اما بعید است که امارات به جایگاه قبلی خود به عنوان یک مقصد صادراتی بازگردد.

وی در مورد اینکه آیا عمان میتواند جایگزین مناسب برای صادرات به جای امارات باشد، گفت: امارات به انتخاب ما مقصد صادراتی دوم ایران نشد بلکه به دلیل زیرساختهایی که در این کشور وجود دارد و به دلیل اینکه این کشورها هاب منطقه بود و بخش اعظم تجارت شرق از این کشور انجام میشود و سرمایهگذاریهای خارجی بسیاری در بخشهای مختلف از جمله حملونقل و بانکی در آن انجام شده بود و به همین دلیل از زیرساختهای صادراتی خوبی برخوردار بود.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران بیان داشت: قطعاً عمان از خصوصیاتی که کشور امارات داشت برخوردار نیست اما در شرایط فعلی میتواند به عنوان یک جایگزین باشد.

* تعلیق کارت بازرگانی 150 صادرکننده که ارز صادراتی را به کشور بازنگرداندند

وی همچنین در مورد صادرکنندگانی که ارز حاصل از صادرات خود را به کشور بازنگرداندهاند گفت: بانک مرکزی مکاتباتی را با اتاقهای بازرگانی داشته و طی این مکاتبات لیست صادرکنندگانی که ارز حاصل از صادرات خود را به کشور بازنگردهاند اعلام کرد براین اساس اتاقهای بازرگانی هم این صادرکنندگان را فراخوانده و دلایل عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات را از آنها جویا شده است.

لاهوتی افزود: بنابراین اگر مشخص شود که صادرکننده قصد بازنگرداندن ارز حاصل از صادرات خود را به کشور دارد براساس قانون با آنها برخورد خواهد شد و کارت بازرگانی آنها تعلیق خواهد شد.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با بیان اینکه با توجه به آمار اعلامی از سوی رئیس کل بانک مرکزی درصد بالایی از صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات را به کشور بازگرداندهاند گفت: تاکنون کارت بازرگانی 150 صادرکننده که ارز حاصل از صادرات خود را به کشور بازنگرداندهاند تعلیق شده است.

* تعویق در برگزاری مراسم روز ملی صادرات توجیه ندارد

وی در ادامه با اشاره به تعویق مراسم روز ملی صادرات گفت: این کار قابل توجیه نبود زیرا در سالهای قبل هم برگزاری این مراسم مصادف با ماههای عزاداری بود و قرار نبود در این مراسم اتفاقاتی بیفتد که شأن این ایام را زیر سوال ببرد.