چرا نباید از سود سپرده‌های بانکی مالیات گرفت؟

"اخذ مالیات از سود سپرده "؛ موضوعی که به تازگی باز هم روی زبانها افتاده است و آنطور که گفته میشود در پیشنویس اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم که در اختیار وزارت امور اقتصاد و دارایی قرار دارد، به آن اشاره شده است. این در شرایطی است که قانون مالیاتهای مستقیم در تابستان سال 94 به تصویب نهایی رسید و حالا پس از گذشت 4 سال برای اصلاح برخی مواد و توسعه پایههای مالیاتی دوباره در دستور کار سازمان امور مالیاتی قرار گرفته است.

بر این اساس در حالی یکی از بندهای مورد اشاره در این پیشنویس دریافت مالیات از سود سپرده بانکی است که چندی پیش وزیر اقتصاد ادعای مطرح شده درباره طرح اخذ مالیات از سپردههای بانکی و سود سپردهها را تکذیب کرد و گفت: در طرح قانون مالیاتهای مستقیم نیز تاکنون چنین موضوعی مطرح و بررسی نشده است.

در این زمینه باید گفت در حالی هر از گاهی موضوع دریافت مالیات از سپردههای بانکی و سود این سپردهها مطرح میشود که هر چند افزایش پایههای مالیاتی یکی از مهمترین خواسته اهداف پیشبینی شده به منظور کاهش وابستگی به نفت و اداره اقتصاد بر پایه درآمدهای مالیاتی است، اما به نظر میرسد اقتصاد ایران هنوز مهیای اجرای این موضوع نیست.

همچنین در علم اقتصاد سود سپرده بانکی تابعی از نرخ تورم است؛ بنابراین در شرایط کنونی اقتصاد کشور که تورم دو رقمی است، نه تنها نباید نرخ سود بانکی کاهش پیدا کند، بلکه گرفتن سود از سپردههای بانکی نیز کار اشتباهی است.

در این زمینه حتی برخی کارشناسان بر این باورند که در شرایط کنونی نیز سود سپردههای بانکی با دریافت سود حداکثر 18 درصد خود عقب ماندگی آشکاری را نسبت به تورم دارا هستند و در این شرایط، طبیعی است که دریافت مالیات از سپردههای بانکی و سود این سپردهها نمیتواند ساختاری کارآمد را ایجاد کند.

علاوه بر این گرفتن مالیات از سپرده بانکی و سود سپردهها در کشورهایی معمول و مرسوم و قابل دفاع است که در آنها تورم صفر و حتی منفی است.

همچنین نکته مهم دیگر این که یکی از دلایل اصلی تورم شدیدی که در دو سال گذشته در اقتصاد کشور رخ داد، کاهش نرخ سود بانکی به بهانه تک رقمی شدن تورم است که موجب خروج نقدینگی زیادی از بانکها به سمت سایر بازارها و در نتیجه بروز تورم شدید در بازارهای مختلف از جمله خودرو، مسکن، طلا، ارز، سکه و ... شد. بنابراین این پرسش مطرح میشود که آیا دولت برنامهای برای خروج نقدینگی از بانکها، در پی دریافت مالیات از سود سپردههای بانکی دارد یا نه؟

از سوی دیگر بخشی از سپردهها بانکی مربوط به بازنشستگان و افرادی است که از محل سود این سپردهها امرار معاش میکنند؛ بنابراین تکلیف این دسته از افرد کمبضاعت جامعه پس از آغاز دریافت مالیات از سود سپردههای بانکی چه میشود؟

از همه مهمتر این که چرا دولت از مشاغلی همچون پزشکان و وکلا مالیات نمیگیرد تا شاهد 40هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی در هر سال نباشیم؟

از این رو با توجه به موارد اشاره باید بر این نکته تاکید کرد که اگر قرار باشد از سپردههای بانکی و سود این سپردهها مالیات دریافت شود، ابتدا باید دولت و نهادهای قانونگذار اصلاحات ساختاری در سیستم بانکی را مدنظر قرار دهند و سپس با مهار تورم، و همچنین ممانعت از کسب سود واهی در بازارهای مختلف وارد عمل شوند و در نهایت سرفصل دریافت سود از سپرده و حتی سهام را به سرفصل‎های مالیاتی اضافه کنند.

در غیر این صورت هر عقل سلیمی میداند که در شرایط کنونی اقتصاد کشور نباید از سپردههای بانکی و سود آنها مالیات دریافت کرد و چون برنامهای برای نقدینگی جامعه و حرکت آن به سمت تولید نداریم، بهتر است بخشی از نقدینگی مردم در بانکها پارک باشد.