دلار در چه شرایطی تا مرز ۱۰ هزار تومان عقب نشینی می کند؟

سید کمال سید علی معاون اسبق ارزی بانک مرکزی باور دارد چنانچه روند افزایش نقدینگی به این شکل ادامه یابد در آینده و ظرف دو سال آینده بازار ارز دوباره جهش خواهد یافت با این همه اگر از منابع صندوق توسعه ملی برای واردات مواد اولیه کارخانجات استفاده شود تولید رونق میگیرد و قیمتها روند کاهشی خواهد یافت.

قیمت ارز همچنان در حالتی بی نوسان باقی مانده است، آیا میتوانیم امیدوار باشیم که در آینده هم این روند ادامه داشته باشد؟

وضعیت قیمت ارز مانند هر کالای دیگر صرفا با بررسی یکی دو فاکتور به دست نخواهد آمد ولی به طور کلی عامل تعیین کننده در قیمت آن روابط سیاسی ایران با کشورهای دیگر و از همه مهمتر ایالات متحده است. چنانچه در آینده نزدیک روابط این دو خصمانهتر شود، قیمت ارز دوباره رشد خواهد کرد و اگر روابط میان دو کشور به سمت مصالحه برود طبعا قیمت دلار تا مرز ۱۰ هزار تومان هم کاهش خواهد یافت. این میان برقراری اینستکس یا سازوکارهای مشابه هم میتواند نقشی مشابه بازی کند و دلار را تا ۱۰ هزار تومان کاهش دهد.

کاهش اخیر قیمت ارز ناشی از چه بود؟

ببینید قیمت هر کالایی باید بهگونهای تعیین شود که مصرف کننده امکان تهیه آن را داشته باشد. به بیان دیگر اگر قیمت کالاها آن قدر افزایش یابد که دیگر نتواند مصرف کننده آن را تهیه کند عملا نقض غرض شده و بازار تعطیل میشود. در گذشته قیمت ارز بیش از کشش بازار افزایش یافت که این مهم سبب شده تا در ماههای گذشته قیمتها به سمت تخلیه شدن پیش بروند چرا که با قیمت های پیشین بازرگانان امکان مبادلات خود را نداشتند. این مهم گرچه سبب شد تا واردات کشور روند کاهشی به خود بگیرد و تا حدی در برخی از کالاها تولید داخل جایگزین واردات شد ولی در کالاهایی که امکان جایگزین توسط تولید داخل وجود ندارد.

تا کنون چقدر از ارز حاصل از صادرات به کشور بازگشته است؟

آن طور که گزارش شده حدود ۹ میلیارد دلار ارز به سامانه نیما بازگشته و آنطور که آمارهای رسمی میگویند بالغ بر ۵۰ درصد از ارز حاصل از صادرات نیز در ۶ ماهه نخست به کشور برگشت. چنانچه ارز حاصل از کالاهای قاچاق نیز به کشور وارد شود احتمالا دست کشور در این بخش بازتر خواهد بود و اندکی به کاهش قیمتها کمک کند.این میان باید توجه داشت که ۵۰ درصد دیگر از ارزی هم که توسط صادرکنندگان وارد کشور نشده به شکل کالا وارد کشور میشود که این نیز در شرایط فعلی اتفاق مفیدی است.خوشبختانه پس از تمهیداتی که اندیشیده شد عملا بازرگانان با بانک مرکزی به تفاهم رسیدند و رغبت صادرکنندگان برای واردات ارز افزایش یافت.

با این همه علیرغم این اتفاقات و ثابت ماندن نرخ ارز قیمت کالاها کاهش نیافت. دلیل این مساله چیست؟

همان طور که گفتید قیمت ارز با کاهشی نسبی به کانال ۱۱ تا ۱۲ هزار تومانی آمد ولی قیمت کالاها کاهش نیافت زیرا به نظر میرسد تخصیص ارز کافی توسط بانک مرکزی صورت نمیگیرد و از سوی دیگر ثبت سفارشها کند صورت میگیرد. ببینید در چهار سال اول دولت آقای روحانی نرخ تورم کاهش یافت دلیل آن هم جایگزینی واردات با کالاهای گرانی بودند که در داخل تولید میشود و ثبت سفارشها با سرعت انجام میگرفت که اکنون با مشکل مواجه است. به عبارت دیگر سیاستگذار با مهار تقاضا در صدد کنترل بازار برامده و در نتیجه تخصیص ارز کمتر زا انتظار بازار است.

با این همه آینده بازار ارز در کشور را چه پیش بینی میکنید؟

با روشهای فعلی شاید بتوان امسال و سال آینده قیمتها را کنترل کرد ولی با این روش برای طولانی مدت راه به جایی نخواهیم برد. چنانچه نرخ نقدینگی با همین شدت بالا برود و بانک مرکزی هم برای کمک به دولت در زمینه کسری بودجه اقدام به چاپ اسکناس کند تا دو سال آینده دوباره جهشی در بازار ارز به وجود خواهد آمد که طبیعتاتداوم این شرایط نیز تبعات خود را به دنبال دارد. اگر برای کمک به تولید داخل از منابع صندوق توسعه ملی یا نهادهای دیگر برای مواد اولیه کارخانجات استفاده شود و تولید داخل رونق بگیرد در همین مدت ما میتوانیم کاهش قیمت تولیدات داخل را هم مشاهده کنیم ولی به هر روی باید برای بازار ارز برنامه بلند مدت تری داشت.