چین از اوپک مهم‌تر شد؟

هنگامی که اوپک در ۳۰ نوامبر سال ۲۰۱۶ در بحبوحه بحران قیمت نفت، اعلام کرد برای نخستین بار در هشت سال گذشته تولیدش را کاهش می‌دهد، بازار دلگرم شد و حتی پیش از آغاز کاهش تولید این گروه، قیمت نفت در پنجم دسامبر سال ۲۰۱۶ از ۵۰ دلار و ۷۴ سنت به ۵۴ دلار ۹۴ سنت افزایش یافت. از این نقطه نظر حداقل تا این اواخر اوپک با اشارات مبهم درباره تولید و حتی بررسی سیاست تولید، روی بازار تاثیر گذاشته است. این روند تا سه ماهه آخر سال ۲۰۱۸ همچنان ادامه داشت. در هفتم دسامبر سال ۲۰۱۸ اوپک و متحدانش اعلام کردند که آن‌ها هر آنچه در توان دارند برای حمایت از بازار نفت انجام خواهند داد. اوپک وعده داد میزان عرضه نفت به بازار را ۱.۲ میلیون بشکه در روز محدود کند و به این ترتیب نفت در ششم دسامبر به ۵۷ دلار و ۸۳ سنت و در هفتم دسامبر به ۶۱ دلار و ۷۱ سنت صعود کرد. در اول ژوییه سال ۲۰۱۹ اوپک و متحدانش موافقت کردند محدودیت عرضه را به مدت ۹ ماه دیگر تمدید کنند اما اعلام این خبر هیچ تاثیری روی قیمت نفت نداشت و قیمت نفت به جای افزایش، روند معکوسی در پیش گرفت و کاهش یافت. این واکنش به دلیل کاهش تولید اوپک نبود بلکه بازار دیگر علاقه‌ای نداشت. نفت برنت از قیمت ۶۷ دلار و ۵۲ سنت در ۲۸ ژوئن به ۶۵ دلار در اول ژوییه و ۶۲ دلار و ۷۲ سنت در روز بعد از آن نزول کرد. از آن زمان اوپک موفقیت اندکی در تاثیرگذاری روی قیمت نفت داشته است. بازیگر جدید بازار نفت کشوری که اکنون روی بازار قدرت تاثیرگذاری بالایی دارد ایران یا آمریکا نیست بلکه چین است. تاثیر تدریجی رونق نفت شیل اوضاع را تغییر داد. پس از بحران قیمت نفت که ناشی از موج جدید تولید نفت شیل آمریکا بود، بازار به آمار هفتگی ذخایر نفت آمریکا که از سوی موسسه امریکن پترولیوم و اداره اطلاعات انرژی آمریکا منتشر می شود، واکنش نشان می‌داد. اما اکنون اوضاع بازار تحت تاثیر ادامه جنگ تجاری آمریکا و چین، آمار اقتصادی جهانی و سیگنال‌های تقاضا از سوی چین قرار دارد. بزرگترین افزایش قیمت نفت در سال ۲۰۱۹ تحت تاثیر حملات ۱۴ سپتامبر به تاسیسات نفتی عربستان سعودی روی داد اما رشد ۱۵ درصدی قیمت نفت با وجود گستردگی این حملات و توقف پنج درصد از عرضه به بازار جهانی، نتوانست ادامه پیدا کند زیرا در مدت ۲۴ ساعت برای همه روشن شد که سعودی‌ها به سرعت دست به کار شده‌اند و با برداشت از ذخایرشان بحران عرضه قابل توجهی روی نخواهد داد. در نتیجه توجهات بلافاصله به چین معطوف شد. اکنون صحبت از توافق احتمالی برای پایان دادن به جنگ تجاری یا سیگنالی که به وخیم شدن مناقشه میان آمریکا و چین اشاره دارد، باعث نوسان شدید قیمت نفت می‌شود. در چهارم سپتامبر قیمت‌های نفت پس از انتشار آمار اقتصادی چین بلافاصله بیش از چهار درصد جهش یافت. پیش از آن بازار نگران ضعیف شدن اقتصاد جهانی بود و هنوز هم هست اما با هر بار انتشار آمار و شاخص‌ها، این نگرانی‌ها تجدید شده یا به فراموشی سپرده می‌شوند. نفت در دهم اکتبر به بالاترین حد در دو هفته گذشته صعود کرد زیرا این خوش‌بینی ایجاد شد که جنگ تجاری به زودی با امضای فاز اول توافق تجاری میان آمریکا و چین خاتمه پیدا خواهد کرد. بازار مذاکرات اخیر میان دو کشور را بزرگترین پیشرفت غیرمنتظره در جنگ تجاری ۱۸ ماهه می‌بیند. اما معلوم شد که این طور نیست و رشد قیمت نفت دوباره از بین برد. هر بار که صحبت مذاکره پیرامون جنگ تجاری می‌شود بازار با دقت بیشتری نسبت به تحولاتی که در خاورمیانه روی می‌دهد، توجه می‌کند. بازار این روزها بیشتر از این که به اوپک گوش کند، به چین توجه دارد و حتی به توییت‌های ترامپ بیشتر از این گروه توجه می‌کند. جنگ تجاری بزرگترین تهدید تا به امروز برای قیمت‌های نفت بوده و بازار این موضوع را درک می‌کند. جنگ تجاری به رشد اقتصادی در آسیا و آمریکا ضربه زده زیرا هزینه‌های واردات کالاها و قیمت‌ها برای مصرف کنندگان را افزایش داده داده است. این به معنی افت رشد اقتصادی است که به نوبه خود باعث تقاضای کمتر برای انرژی می‌شود. بر اساس گزارش اویل پرایس، اوپک هرچه به محدودیت عرضه ادامه دهد، نمی‌تواند به مازاد عرضه پایان دهد و حتی جنگ داخلی لیبی و تحریم‌های آمریکا علیه ونزوئلا و ایران و حمله به بزرگترین تولیدکننده نفت جهان به این گروه کمک نکرده است. با این حال اوپک همچنان به محدودیت عرضه ادامه می‌دهد حتی اگر به قیمت از دست رفتن سهم بازارش به نفت شیل آمریکا تمام شود.