پشت پرده افزایش عجیب و غریب قیمت خودرو

گزارشهای میدانی از بازار خودرو نشان میدهد که در حالحاضر هر فروشندهای، قیمتی جداگانه برای محصولش تعیین میکند و همین موضوع باعث شده قیمت خودروهای داخلی ۵۰۰ هزار تا ۳ میلیون تومان گران شود.

موتور افزایش قیمت خودرو چند هفتهای است روشن شده است. دستهای از عوامل متعدد همزمان با شرایط خاص در صنعت خودرو و کشور، باعث شده که حباب کاذبی در قیمتهای خودرو ایجاد شود و روند آرامشی که در اوایل سال وجود داشت، تغییرات ملموسی پیدا کند.

پشت پرده افزایش عجیب و غریب قیمت خودرو

به نظر میرسد قیمت خودرو تحت عوامل مختلف از جمله خریدهای به اصطلاح هیجانی، کمبود عرضه و همچنین رواج دلالی و سفتهبازی، روندی افزایشی داشته است. البته تحلیلگران بازار خودرو معتقدند افزایش قیمت بنزین هم تنور رشد قیمتها در بازار خودرو را گرم کرده است؛ هر چند به طور معمول با افزایش نرخ بنزین پیشبینی میشود قیمتها در بازار خودرو روندی کاهشی به خود بگیرد.

تجربه نشان داده به دنبال افزایش قیمت بنزین در دنیا، الگوی مصرف تغییر کرده و قیمت محصولات خودرویی بهطور معمول کاهش مییابد، اما در ایران عکس این اتفاق رخ داد و همراه با رشد قیمت گازسوزها و کممصرفها، پرمصرفها نیز روند صعودی در قیمتها داشتند.

افزایش ۵۰۰ هزار تا ۳ میلیون تومانی قیمت خودرو

آنطور که از گزارشهای میدانی برمیآید، این است که در حالحاضر هر فروشندهای قیمتی جداگانه برچسب محصول خود میکند. همین موضوع باعث شده که حداقل در سه هفته اخیر، قیمت خودروهای داخلی ۵۰۰ هزار تا ۳ ملیون تومان گران شود.

طی سه هفته اخیر پژو۲۰۶ تیپ پنج ۲ میلیون تومان، پژو۲۰۶ تیپ دو ۲ میلیون تومان، دنا ۳ میلیون تومان، تیبا یک میلیون تومان و ساینا یک میلیون تومان افزایش قیمت داشته است. همچنین قیمت پراید۱۳۱ حدود ۱.۵ میلیون تومان، رانا ۵۰۰ هزار تومان، سمند EF ۷ یک میلیون تومان، ساندرو استپوی ۲ میلیون تومان، چانگان ۳ میلیون تومان، پژو۲۰۷ اتومات یک میلیون تومان افزایش یافته است.

در حال حاضر پژو۲۰۶ تیپ پنج در بازار ۱۰۲ میلیون تومان، پژو۲۰۶ تیپ دو ۸۸ میلیون تومان، دنا ۱۱۴ میلیون تومان، تیبا ۵۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، ساینا ۶۲ میلیون تومان، پراید۱۳۱ حدود ۴۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، رانا ۸۳ و ۵۰۰ هزار تومان، سمند EF ۷ حدود ۹۳ میلیون تومان، ساندرو استپوی ۱۹۰ میلیون تومان، چانگان ۱۹۰ میلیون تومان، پژو۲۰۷ اتومات ۱۷۳ میلیون تومان قیمت دارد.

در شرایط کنونی پرتقاضاترین خودروهای داخلی پراید، پژو ۴۰۵ و البته انواع وانتها، بهخصوص وانتهایی با قیمتهای پایینتر هستند. این وضعیت سبب شده است قیمت این دسته از خودروها چسبندگی بالایی داشته باشد و کمتر کسی احتمال ریزش شدید آن را در روزهای آینده بدهد.

ارتباط افزایش قیمت خودرو با بنزین

افزایش ۵۰۰ هزار تا ۳ میلیون تومانی قیمت خودرو بعد از افزایش قیمت بنزین نشان میدهد که هیچ دستاندازی برای توقف افزایش قیمتها در بازار خودرو وجود ندارد تا از سرعت رشد قیمتها بکاهد. اگرچه مسوولان عنوان کردهاند که روند صعودی قیمتها در بازار خودرو ارتباطی به افزایش قیمت بنزین ندارد. بنا به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت، «تورم خودرو در بازار واقعی نبوده و متاثر از سهمیهبندی بنزین نیست، بلکه سوءاستفادههایی در این بازار رخ داده است.»

عباس تایش، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز اعتقاد دارد «با افزایش نرخ بنزین باید قیمت خودروها کاهش یابد و اینکه قیمت خودرو در این مدت گران شده، به دلایل دیگری است و ربطی به گرانی بنزین ندارد.»

به گفته وی، «هیچ تغییری در قیمت محصولات خودروسازان داخلی اتفاق نیفتاده و اکنون به دلیل آغاز پیک تقاضای خرید خودرو، برخی دلالها به قیمتها دامن میزنند و خودرو نیز از کالای مصرفی به سرمایهای تغییر کرده است.»

افت دامنهدار تولید

آنچه مشخص است، از اوایل مهرماه سالجاری روند صعودی قیمتها آغاز شد. این در شرایطی است که در این مقطع آرامش در دیگر بازارها حاکم و هنوز قیمت بنزین افزایش نیافته بود.

در این بین، بسیاری از فعالان خودرو، عرضه نامناسب به بازار از سوی خودروسازان را تنها دلیل صعودی شدن قیمتها عنوان میکردند؛ هر چند که این دلیل، از سوی تولیدکنندگان مورد انتقاد قرار گرفت. در هر صورت آمارهای منتشر شده از سوی خودروسازان در سایت کدال نیز حکایت از افت تولید طی ماههای گذشته از پاییز دارد و مشخص است که با نزول تولید، خودروسازان نیز نمیتوانند عرضه مناسبی به بازار داشته باشند.

طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز، وضعیت تولید شرکتهای خودروساز کشور در پایان هشتمین ماه از سال گویای افت ۳۲.۳ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل است.

طبق همین آمار تا پایان آبان ماه سالجاری ۴۸۷ هزار و ۹۶ دستگاه انواع خودرو در کشور تولید شده است. در مدت یاد شده تولید انواع سواری ۴۴۵ هزار و ۷۷۴ دستگاه بود که در مقایسه با آمار تولید ۸ ماهه سال گذشته کاهش ۳۲.۸ درصدی را تجربه کرده است.

تولید سواری در ایران خودرو طی ۸ ماهه امسال با کاهش ۳۵.۲ درصدی روبهرو شده و به ۲۰۰ هزار و ۲۹۲ دستگاه رسیده است. تولید سواری در سایپا نیز طی ۸ ماهه امسال با افت ۲۱ درصدی نسبت به ۸ ماهه سال قبل به ۲۲۷ هزار و ۴۲۲ دستگاه رسیده است.

برخی کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه دو خودروساز ایرانی در سال ۱۳۹۶ بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار تولید خودرو داشتهاند و از طرف دیگر صادرات به معنای واقعی خودرو هم در کشور وجود ندارد و نزدیک به ۷۰ هزار خودرو نیز در همان سال به کشور وارد شده بود، این موضوع نشان میدهد میزان تقاضای بازار خودروی کشور نزدیک به یک میلیون و ۴۰۰ هزار خودرو است، اما در حال حاضر در خوشبینانهترین حالت بین ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار خودرو سالانه در کشور تولید میشود که نزدیک به ۵۰۰ هزار دستگاه کمبود عرضه وجود دارد.

امیرحسین کاکایی، کارشناس صنعت خودرو میگوید: «خودروسازیها با تمام توان در حال تولید هستند و برای افزایش ظرفیت نیاز به سرمایهگذاری دارند، اما سرمایه نیز وجود ندارد. همچنین بالای ۳۵ هزار میلیارد تومان زیان کردند و این بدان معنی است که نقدینگی نیست؛ بنابراین بعید است که خودروساز بتواند تولیدی بیش از حال حاضر را داشته باشد.»

۱۹ هزار میلیارد تومان نقدینگی در دست مردم

در این میان، گروهی نیز وجود نقدینگی سرگردان را عامل رشد قیمتها در بازار میدانند. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به اینکه در شرایط کنونی یکی از عوامل افزایش قیمت خودرو، وجود نقدینگی سرگردان در بازار است، عنوان میکند: «۱۹ هزار میلیارد تومان نقدینگی در دست مردم وجود دارد که دولت نمیتواند آن را به بخشهای مولد جذب کند. از این رو نقدینگی کنترل نشده هر سری موج گرانی را به بازارهای مختلف میبرد.»

سید جواد حسینیکیا با ذکر این نکته که خودروسازان باید توان تولید خود را افزایش دهند، میگوید: «به همین دلیل دولت باید افزایش نقدینگی برای تولید بیشتر را در دستور کار خود قرار دهد.»

گیجی بازار

فعالان بازار میگویند قیمتها در این بازار هر چند افزایش یافته است، اما با این حال مشتری چندانی در بازار وجود ندارد. بازاریها از اصطلاح گیجی بازار برای توصیف وضعیت بهره میبرند.

فعالان بازار البته عنوان میکنند هنوز معلوم نیست تعدیل قیمتها در بازار چه زمانی آغاز شود، اما آنچه مسلم است، اینکه رشد قیمتها بازار را بیش از پیش در رکود فرو برده است.

محمد مولایی، فعال بازار خودرو میگوید: «امروز خرید و فروش خودرو در بازار راکد بود و با توجه به تاثیر رشد قیمت بنزین بر قیمت خودرو، خریداران فعلا برای خرید دست نگه داشتهاند.»

وی عنوان میکند: «هر چند روی کاغذ، قیمت برخی خودروها در اثر رشد نرخ ارز، کمی بالا رفته، اما خرید و فروشی صورت نمیگیرد و مردم منتظرند تا اثر قیمت جدید بنزین را بر نرخ خودروها مشاهده کنند.»

در عین حال، فعالان بازار خودرو معتقدند «در سال گذشته سرمایهگذاری در بخش خودرو تاحدی سودده بود و همین امر عاملی شد تا مردم با هجوم به سمت بازار و ثبتنام اینترنتی شرکتهای خودروساز، چندین محصول را خریداری کنند، اما امروز آن خودروها را نمیتوانند در بازار به فروش برسانند؛ به نوعی سرمایهگذاری درازمدت در بخش خودرو امروز سودده نیست و حتی ضرر نیز دارد.»

در حال حاضر اکثر خریداران خودرو که در یک ماه اخیر اقدام به خرید محصول کردهاند، پشیمان بوده و مشتری برای خودروهای خود ندارند و همین امر عاملی شده تا رکود در بازار تشدید بیشتری پیدا کند. کسی امروز سراغ خرید خودرو نمیرود؛ چراکه قیمتها غیرمعقول بوده و یا حجم زیاد خرید خودرو در یک سال گذشته باعث شده تا کسی نیاز به خرید نداشته باشد.

با این وجود، رییس اتحادیه نمایشگاهداران خودرو اعتقاد دارد «بازار تابع عرضه و تقاضا است و اگر کمی عرضه بیشتر باشد، قیمتها افت پیدا میکند.»

به گفته سعید موتمنی، «به طور کلی قیمت خودروها ۵ تا ۱۰ میلیون تومان افزایش داشت. این افزایش قیمت با شیب کند در ماه مهر و آبان اتفاق افتاد. زمانی که مشتری مراجعه نکند، قیمتها افت میکند.»

وی در عین حال تاکید دارد «تا ۲، ۳ ماه آینده قیمتها افزایش نمییابد.»