آیا بازار نفت برای همیشه تغییر کرده است؟

جمعه گذشته کشورهای اوپک و غیر اوپک، معروف به کشورهای «اوپک پلاس»، به رهبری عربستان و روسیه، توافقی امضا کردند که بیش از پیش کاهش تولید این کشورها را کمتر میکند. امری که نشان میدهد بازارهای جهانی از نفت اشباع شدهاند.

به گزارش فرارو، کشورهای اوپک پلاس در تلاشی برای بالا بردن قیمتهای نفت، توافق جدیدی برای کاهش تولید نفت امضا کردند. توافق جدید در شرایطی امضا شد که اوپک پلاس قبلا هم توافقی برای کاهش تولید داشت. در توافق جدید، سهیه کاهش تولید کشورها بیشتر شد.

به موجب این توافق، کشورهای اوپک پلاس ۵۰۰ هزار بشکه در روز از تولید خود کم میکنند. پیش از این، همین کشورها، توافقی برای کاهش تولید ۱.۲ میلیون بشکه در روز داشتند. با افزودن ۵۰۰ هزار بشکه به این مقدار، کاهش تولید کل کشورهای اوپک پلاس به ۱.۷ میلیون بشکه در روز رسید.

این مقدار برای برخی ناظران حوزه انرژی غافلگیرکننده نبود. آنچه بسیاری از تحلیلگران انرژی را متحیر کرد کاهش دواطلبانه تولید نفت عربستان بود. در توافق جدید، عربستان قرار است ۱۶۷ هزار بشکه در روز از تولیدش کم کند. شاهزاده عبدالعزیر بن سلمان، وزیر نفت عربستان، با اشاره به این خبر، اعلام کرد چنانچه سایر اعضای توافق به کاهش تولید نفت خود ادامه دهند، عربستان هم به کاهش تولید نفت ادامه خواهد داد. در عین حال، وی طی نشستی در وین در روز پنج شنبه گذشته، به کشورهایی نظیر عراق و نیجیریه که به توافق کاهش پایبند نیستند، هشدار داد که اگر آنها پایبند نشوند، عربستان هم به تعهدات خود در زمینه کاهش تولید نفت پایبند نخواهد ماند. به گفته بن سلمان، چنین سناریویی میتواند به زیان همه کشورهای امضاکننده توافق تمام شود. در مقابل، اگر همه پایبند بمانند، همه سود خواهند کرد.

اما علاوه بر ۱۶۷ هزار بشکهای که عربستان در قالب توافق اوپک پلاس تعهد داده، بن سلمان گفته است کشورش به طور داوطلبانه ۴۰۰ هزار بشکه در روز را از تولید نفت خود کاهش خواهد داد. امری که بسیاری از ناظران را غافلگیر کرد. با افزودن این ۴۰۰ هزار بشکه به ۱.۷ میلیون بشکهای که در توافق اوپک پلاس آمده، جمع کل کاهش تولید کشورهای اوپک و غیراوپک به ۲.۱ میلیون بشکه در روز میرسد.

کاهش ۲.۱ میلیون بشکه از تولید این کشورها در شرایطی اتفاق میافتد که برخی کشورهای بزرگ نفتی مانند ونزوئلا و ایران، با مشکلات جدی در صادرات نفت خود مواجه هستند. به عبارت دیگر، با وجود کاهش چشمگیر صادرات نفت ایران و ونزوئلا، قیمتهای جهانی نفت همچنان پایین است به طوری که کشورهای نفتی مانند عربستان و روسیه مجبور شدهاند برای افزایش قیمتها، تولید نفتشان را بیش از پیش کاهش دهند.

اما به رغم کاهش چشمگیر تولید نفت اوپک پلاس، برخی تحلیلگران حوزه انرژی بر این باور هستند که این امر فقط در کوتاه مدت میتواند قیمتها را اندکی بالا ببرد. بر اساس این دیدگاه، تلاش اوپک پلاس به دلایل متعدد از جمله جنگ تجاری میان آمریکا و چین، نمیتواند قیمتهای نفت را به نحو چشمگیری افزایش دهد. این جنگ بر مقدار رشد اقتصادی در جهان تاثیر منفی میگذارد. در نتیجه، میزان تقاضای نفت را هم کاهش میدهد. در همین رابطه، بانک آمریکایی مورگان استنلی گفته طرح کاهش تولید اوپک پلاس که تا پایان ربع اول سال ۲۰۲۰ ادامه خواهد داشت، فقط در کوتاه مدت قیمتها را افزایش خواهد داد؛ لذا احتمالا قیمت هر بشکه نفت خام برنت در اواسط سال ۲۰۲۰ بار دیگر به ۶۰ دلار بازخواهد گشت. همین بانک پیش بینی کرده که قیمت هر بشکه نفت خام برنت در ربع اول سال ۲۰۲۰ به ۶۲.۵۰ دلار برسد.

در حال حاضر، حفظ تعادل میان عرضه و تقاضا به منظور جلوگیری از کاهش بیشتر قیمت نفت، به یکی از دغدغههای اصلی کشورهای نفتی تبدیل شده که در توافق اخیر اوپک پلاس و کاهش داوطلبانه تولید نفت عربستان تجلی یافت. این در حالی است که حدود هفت ماه پیش، زمانی که آمریکا تمام معافیتهای صادرات نفت ایران را لغو کرد، بسیاری از احتمال پرواز قیمتهای نفت هشدار میدادند. اما ظرف کمتر از یک سال، بازارهای نفتی نه تنها با کاهش چشمگیر صادرات نفت ایران و ونزوئلا کنار آمدهاند، بلکه هم اکنون از پایین بودن قیمتها هم رنج میبرند.

گفتنی است که آمریکا اواخر ماه آوریل گذشته اعلام کرد که دیگر به مشتریان نفت ایران اجازه خرید نفت از این کشور نخواهد داد. این ممنوعیت از ماه مه شروع شد و هنوز ادامه دارد. از آن زمان، هیچ آمار معتبر و موثقی از میزان صادرات نفت ایران منتشر نشده است. اما برخی گزارشهای رسانهای حاکی از این است که صادرات نفت ایران به حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز یا کمتر از آن رسیده است. البته دولت حسن روحانی به تازگی پیش بینی کرده که ایران در سال ۱۳۹۹ روزی یک میلیون بشکه نفت صادر خواهد کرد.