نحوه محاسبه مالیات لاکچری‌نشینان چگونه خواهد بود؟

در جریان بررسی لایحه بودجه سال آتی در کمیسیون تلفیق مجلس، با اعمال مالیات بر خانههای لوکس که ارزش آنها بالای ۱۰ میلیارد تومان باشد، موافقت شده و در صورت تصویب آن در صحن علنی مجلس، اجرا در سال ۹۹ الزامی خواهد بود؛ این در حالی است که به نظر میرسد ایجاد این پایه جدید مالیاتی که در کشور پیش از این سابقه نداشته، در راستای انتقال منابع درآمدی دولت از محل فروش نفت به مالیات است.

در این راستا غلامرضا تاجگردون، رئیس کمیسیون تلفیق مجلس نیز ۲۴ دی ماه در گفتگوی ویژه خبری با بیان اینکه بودجه دولت برای سال آینده با کسری همراه است، گفت: برای اولین بار، خانههای لوکس ۱۰ میلیارد تومان و بالاتر، مشمول مالیات سالیانه میشوند؛ همچنین اعمال مالیات بر خانههای خالی که در تهران نیز فراوانی آنها را شاهد هستیم، سال آینده به همت شهرداریها عملیاتی میگردد و اخذ مالیات برای خودروهای لوکس بالای یک میلیارد تومان در بودجه سال آینده مصوب شده که لازم الاجرا خواهد بود.

محل خرج درآمد دولت از محل مالیات بر خانههای لوکس هم مشخص شد

در عین حال، هادی قوامی، سخنگوی کمسیون تلفیق لایحه بودجه ۹۹ نیز اعلام کرد: بر اساس تصمیم کمیسیون تلفیق، قرار است از محل مالیات خانهها و خودروهای لوکس ۱۰ هزار میلیارد ریال، برای مناطق محروم کشور، راه روستایی، آب شرب و ساماندهی حاشیه شهرها، منابعی به بسیج سازندگی اختصاص یابد تا از طریق امکاناتی که دارد، با هزینهای کمتر آن را در مناطق محروم هزینه کند.

مالیاتستانی از خانههای لوکس، راحت تر از خانههای خالی

برخی صاحب نظران معتقدند روشهای اخذ مالیات از مالکان خانههای لوکس بسیار راحت تر از مالکان خانههای خالی است؛ به خصوص که همچنان علی رغم تصویب قانون مالیات بر خانههای خالی در سال ۹۳ و با وجود گذشت ۵ سال از ابلاغ آن به وزارتخانههای راه و شهرسازی و امور اقتصادی و دارایی، هنوز از راه اندازی سامانه املاک و اسکان به عنوان پایه و اساس شناسایی مالکان خالی که به عهده وزارت راه و شهرسازی نهاده شده، خبری نیست.

اگرچه محمود محمودزاده، معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی بارها از راه اندازی سامانه املاک و اسکان تا پایان سال جاری خبر داده بود، اما با توجه اینکه سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، به دلیل داشتن قانون محرمانگی اطلاعات شخصی افراد، از ارائه اطلاعات ملکی به وزارت راه خودداری میکند، به نظر میرسد این سامانه امسال نیز به سرانجام نرسد.

حتی در لایحهای که وزارت اقتصاد با هماهنگی وزارت راه و شهرسازی به کمیسیون امور زیربنایی دولت به ریاست وزیر راه و شهرسازی ارسال کرده، درخواست اصلاح ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات بر خانههای خالی نیز ارایه شده که در این اصلاحیه، سازمانهای دارنده اطلاعات ملکی اشخاص از جمله سازمان ثبت اسناد و املاک، موظف به ارائه این اطلاعات به سامانه املاک و اسکان هستند.

تفاوت مالیات خانههای لوکس با قانون مالیت خانههای خالی

نکته حائز اهمیت آن است که بر اساس مصوبه کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۹۹، اخذ مالیات از خانههای خالی در قانون بودجه سال آتی به شهرداریها سپرده شده است.

به گفته برخی کارشناسان اقتصادی، این مصوبه نشان دهنده سردرگمی دولت در نحوه اخذ مالیات از خانههای خالی است؛ ضمن اینکه پیش از این نیز در زمان وزارت عباس آخوندی، بار دیگر لایحه اصلاح قانون مالیات بر خانههای خالی به دولت ارسال شده بود که در این لایحه، وزارت راه و شهرسازی، خواهان انتقال شناسایی و همچنین اخذ مالیات از خانههای خالی از دو وزارت راه و اقتصاد به شهرداریها شده بود؛ اگرچه در مقابل، شهرداریها موظف بودند از محل درآمد عوارض خانههای خالی، به ساخت خانههای استیجاری برای اسکان ارزان قیمت و ۵ ساله زوجهای جوان اقدام کنند که به دلیل مخالفت وزارت اقتصاد، این لایحه نیز از دستور کار کمیسیون اقتصاد دولت خارج و به وزارت راه و شهرسازی برگشت داده شد.

بر این اساس با توجه به اینکه شناسایی خانههای لوکس که احتمالاً آئین نامه نحوه شناسایی این نوع واحدهای مسکونی در صورت تصویب آن در صحن علنی مجلس، به هیات دولت واگذار میشود، بسیار راحت تر از خانههای خالی است، درآمد مناسبی از این محل به خزانه سرازیر خواهد شد.

یکی از مهمترین دلایل مخالفت وزارت راه و شهرسازی در زمان وزارت آخوندی با اجرای قانون مالیات بر خانههای خالی، عدم امکان شناسایی این خانهها بود. به خصوص اینکه مالکان این خانهها از روشهایی مانند روشن نگه داشتن لامپ یا باز گذاشتن محدود شیر آب در گذشته استفاده میکردند که امکان شناسایی این واحدها را سخت میکرد؛ لذا قانون مالیات بر خانههای خالی که در سال ۷۳ تصویب شده بود، در سال ۸۵ با تصویب مجلس به طور کلی منتفی شد؛ اما بار دیگر در سال ۹۳ به قانون مالیاتهای مستقیم و ذیل ماده ۵۴ مکرر این قانون بازگشت.

کدام خانهها مشمول مالیات خانههای لوکس میشود؟

بررسیها نشان میدهد در صورتی که آمار و گزارشهای ماهانه دو مرجع قیمت گذاری املاک تهران شامل دفتر برنامه ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی و بانک مرکزی ملاک تعیین خانههای خالی باشد، از میان حدود ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار واحد مسکونی موجود در تهران، بین ۶۰ تا ۹۰ هزار واحد مسکونی بالای ۱۰ میلیارد تومان در پایتخت وجود دارد؛ هر چند که این آمار در خصوص کل کشور از میان ۲۴ میلیون واحد مسکونی مشخص نیست.

کمی بیش از ۶۰ هزار واحد در تهران بالای ۲۰۰ متر مربع مساحت دارند که ۴۷ هزار واحد در منطقه یک، ۱۱ هزار واحد در منطقه ۲ و ۳ هزار واحد در منطقه است؛ مابقی نیز در سایر مناطق پایتخت پراکندهاند.

نحوه محاسبه مالیات خانههای لوکس

بر اساس آنچه در مصوبه کمیسیون تلفیق بودجه ۹۹ آمده (در صورت تصویب نهایی و تبدیل شدن به قانون)، در سال آینده یک در هزار ارزش روز خانههای بین ۱۰ تا ۱۵ میلیارد تومان، دو در هزار ارزش روز خانههای ۱۵ تا ۲۵ میلیارد تومانی، دو ضریب قبلی به اضافه ۳ در هزار ارزش روز برای خانههای ۲۵ تا ۴۰ میلیارد تومانی، سه ضریب قبلی به اضافه ۴ در هزار برای خانههای ۴۰ تا ۶۰ میلیارد تومانی و چهار ضریب قبلی به اضافه ۵ در هزار برای خانههای بلای ۶۰ میلیارد تومان بهعنوان مالیات سالانه املاک اعم از خالی و در حال استفاده لحاظ خواهد شد.

بر اساس برآوردهایی که کارشناسان مرکز پژوهشهای مجلس در اختیار نمایندگان قرار دادهاند، دولت میتواند از محل این نوع مالیات، حدود ۵۰۰ میلیارد تومان درآمد داشته باشد.