کنترل اضافه برداشت بانک‌ها با عملیات بازار باز

دکتر عبدالناصر همتی؛ رییس کل بانک مرکزی هفته گذشته با اشاره به اجرایی شدن عملیات بازار باز، گفت: بازار پول با عملیات بازار باز کنترل می شود و چهارشنبه اولین حراج اوراق عملیات بازار باز را خواهیم داشت.

عملیات بازار باز بانکی در واقع به بانک مرکزی کشورها این اجازه را میدهد تا با خرید و فروش اوراق قرضه دولتی در بازار آزاد، برای گسترش یا انقباض میزان پول در سیستم بانکی اقدام کنند، به طوری که خرید اوراق به سیستم بانکی پول تزریق میکند و رشد اقتصادی را افزایش میدهد، در حالی که فروش آن عکس این کار را انجام میدهد و در واقع کاهش تزریق پول سبب کنترل نرخ تورم میشود.

هرچند که این عملیات زمانبر است و در درازمدت پایههای اقتصاد ایران را تقویت میکند و نمیتوان انتظار تحولات ناگهانی و کوتاهمدت از آن داشت، با این حال این مسیری است که دیر یا زود اقتصاد ایران باید آن را طی کند.

برهمین اساس، درچارچوب عملیات بازار باز، بانک مرکزی چهارشنبه دوم بهمن ماه اولین برنامه حراج را برگزار کرد. در این معاملات در مجموع، هفت بانک سفارشهای فروش خود را برای شرکت در این حراج در مهلت تعیین شده به بانک مرکزی اعلام کردند. معاملات مربوط به این حراج ظهر چهارشنبه انجام شد و تسویه ریالی معاملات انجام شده نیز قبل از پایان ساعت کار بازار بینبانکی عملیاتی شد.

آنطور که از سوی بانک مرکزی اعلام شده دور دوم این حراج در روز سهشنبه، ۸ بهمن ماه سال جاری در چارچوب تامین نقدینگی مورد نیاز بازار بینبانکی، مجدداً اقدام به خرید قطعی اوراق بدهی دولتی از بانکها و موسسات اعتباری غیربانکی در چارچوب عملیات بازار باز کند.

بر این اساس تمامی سازوکارها و شرایط مربوط به خرید قطعی مورد اشاره برای کلیه بانکهای عضو بازار بینبانکی از طریق سامانه بازار بینبانکی ارسال میشود و این بانکها تا ساعت ۱۰ صبح روز دوشنبه ۷ بهمنماه ۱۳۹۸ مهلت دارند تا بر اساس نیازهای نقدینگی کوتاهمدت خود، پیشنهادهای فروش خود را به بانک مرکزی ارسال کنند.

در همین راستا علیرضا قیطاسی، دبیرکل شورای هماهنگی بانک های دولتی درباره کارکرد این بازار اظهار داشت: عملیات بازار باز که مدت ها به عنوان سیاست بانک مرکزی پیگیری می شود در جلسه شورای پول و اعتبار تایید شد تا بانک مرکزی در این زمینه آغاز به کار کند و خرید و فروش اوراق مالی اسلامی را انجام دهد.

وی افزود: در این بازار سه عضو دولت، بانک مرکزی و بانک نقش اصلی را ایفا می کنند. به صورتی که هنگامی که بانک مرکزی دنبال کنترل میزان نقدینگی خود است در پایان هر روز ممکن است یک بانک با کسری و بانکی دیگر با مازاد روبرو باشد که بانک مرکزی از طریق بازار باز دخالت میکند و میتواند نقدینگی بانکها را با خرید و فروش اوراق کنترل کند.

به گفته دبیرکل شورای هماهنگی بانک های دولتی، از طرفی پیش از این در بانک ها با فعالیت بازار بین بانکی، مازاد و تقاضا نقدینگی پاسخ داده می شد. در بازار عملیات بازار باز اگر بانک ها قصد اضافه برداشت داشته باشند باید وثیقه بگذارند که در بودجه سال ۹۹ پیش بینی شده است.

قیطاسی تاکید کرد: به نوعی برداشت بانک ها از حساب بانک مرکزی نظام مند و مرتب می شود و می تواند بر نرخ رشد تورم و فعالیت سیستم بانکی موثر باشد.