ترخیص ۲۱ میلیون تن کالای اساسی با تسهیل تشریفات گمرکی

مهرداد جمال ارونقی با اشاره به این موضوع گفت: قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون تجدیدنظر شده کیوتو، مصوب اسفندماه سال ۱۳۸۹ میباشد که به دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه داده شده است به این کنوانسیون در مورد ساده و هماهنگ سازی تشریفات گمرکی ملحق شود.

وی افزود: طرفهای متعاهد این کنوانسیون که تحت نظر شورای همکاریهای گمرکی تهیه و تدوین شده است، ضمن تلاش برای رفع تفاوت بین رویهها و تشریفات گمرکی طرفهای متعاهد که میتواند سبب کندی تجارت و سایر مبادلات بین المللی گردد، به کمک مؤثر به توسعه این گونه مبادلات و تجارت از طریق ساده و هماهنگ سازی رویهها و تشریفات گمرکی تمایل دارند چون ساده و هماهنگ سازی مزبور با اِعمال بعضی اصول از جمله اجرای برنامههایی به منظور نوین سازی مستمر رویهها و تشریفات گمرکی و در نتیجه افزایش کارایی و اثربخشی؛ اِعمال رویهها و تشریفات گمرکی به شیوهای قابل پیش بینی، پایدار و شفاف؛ همکاری با دیگر مقامات ملی، گمرکات و جوامع تجاری، منجر به تحقق درجه بالایی از ساده و هماهنگ سازی رویهها و تشریفات گمرکی شده و در نتیجه، مساعدت قابل توجهی به تسهیل تجارت بین المللی میکند.

معاون امور گمرکی گمرک ایران با اشاره به آمار واردات کالاهای اساسی در سال اخیر اضافه کرد: بدون ورود به سایر جزئیات، از ابتدای سال جاری تا کنون قریب به ۲۱ میلیون تن کالای اساسی و ضروری به ارزش بیش از ۱۲/۵ میلیارد دلار از طریق گمرکات اجرایی وارد کشور شده است که انجام تشریفات گمرکی و ترخیص این اقلام، شرایط و روشهای خاصی را میطلبد. با بررسی تسهیلات و شیوههایی که برای انجام تشریفات گمرکی و ترخیص این کالاها در نظر گرفته شده، همسویی این روشها با استانداردهای مربوط به کنوانسیون تجدید نظر شده کیوتو کاملاً مشخص است. به عبارت دیگر میتوان گفت دستگاههای دخیل در امر تجارت از جمله گمرک، در راستای مقابل با تهدیدهای تحریمهای اقتصادی، تمهیداتی را اتخاذ کرده اند که با بررسی این تمهیدات مشخص میشود در صورت اجرای صحیح مفاد کنوانسیون تجدیدنظر شده کیوتو، باید همین تصمیمات، اتخاذ و اجرایی میشد.

رئیس کمیته رصد تحریمهای گمرک جمهوری اسلامی ایران با اشاره به اقدامات گمرک در مقایسه با استانداردهای کنوانسیون تجدید نظر شده کیوتو ادامه داد: طبق بخشنامهها و دستورالعملهای صادره، گمرکات اجرایی نسبت به انجام عملیات گمرکی کالاهای اساسی و ضروری در خارج از وقت اداری اقدام میکنند که این موضوع در استاندارد ۲-۳ کنوانسیون تجدیدنظر شده کیوتو تصریح شده است. مطابق پیشنهادات ارائه شده از سوی وزارت امور اقتصادی و دارایی به رئیس جمهور و دستور صریح ایشان مبنی بر اِعمال کنترلهای مشترک توسط دستگاههای ذیربط و متولی صدور مجوزهای قانونی از جمله استاندارد، قرنطینه و بهداشت گام مهمی در این راستا برداشته شده و به عبارت دیگر استاندارد ۳-۴ کنوانسیون محقق گردیده است. نمونه برداری هنگام تخلیه یا قبل از اظهار کالاهای اساسی مورد دیگری است که مورد توافق دستگاههای همجوار قرار گرفته و تقریباً عملیاتی گردیده و این امر به منزله اجرای استاندارد ۳-۹ کنوانسیون است.

ارونقی با توضیح در رابطه با سایر اقدامات صورت پذیرفته، به مصوبات ستاد تنظیم بازار و ستاد مقابله با تحریم اشاره نموده و افزود: کلیه مجوزهای قانونی مربوط به ترخیص کالا در بستر سامانه و کارتابل الکترونیکی مربوطه به گمرک ارائه میشوند که این مورد منطبق با استاندارد ۳-۱۱ کنوانسیون تجدیدنظر شده کیوتو میباشد. با توجه به لزوم حذف برخی اطلاعات مندرج در اظهارنامهها و عدم درج این اطلاعات یا عدم بارگذاری این اسناد به ضمیمه اظهارنامهها، اطلاعات مربوطه پالایش شده و استاندارد ۳-۱۲ تا ۳-۱۵ کنوانسیون، تحقق پیدا کرده است. ترخیص برخی از اقلام ضروری و مورد نیاز کشور با حداقل اسناد و صدور حکم صورت پذیرفته و بدین ترتیب، گمرکات، استانداردهای ۳-۱۶ و ۳-۱۷ را رعایت کرده اند.

وی ادامه داد: گمرکات کشور به محض اظهار کالاهای اساسی و ضروری، با رعایت مقررات مربوطه اقدام به بررسی اظهارنامهها نموده و این به منزله اجرای کامل استانداردهای ۳-۲۴ تا ۳-۳۱ میباشد. پذیرش سوابق تعیین ماهیت برای اظهارنامههای واحدهای تولیدی و برخی از کالاهای اساسی و ضروری مطابق با اجرای استاندارد ۳-۲۳ بوده و گمرکات کشور با ارزیابی خارج از نوبت اقلام اظهارشده به گمرک، اجرای کامل استانداردهای ۳-۳۳ تا ۳-۳۵ را به طور کامل رقم زده اند.

ارونقی گفت: بررسی شیوه نامههای ترخیص کالاهای اساسی در بنادر کشور که توسط گمرک پیشنهاد و به تصویب کارگروه ملی ستاد تنظیم بازار رسیده نشان میدهد مفاد این شیوه نامهها دقیقاً با مفاد استانداردهای ۳-۴۰ تا ۳-۴۲ کنوانسیون مطابقت دارد.

معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران، ترخیص درصدی اقلام اساسی اظهارشده به گمرکات و نگهداری قسمتی از کالاها به عنوان تضمین پرداخت حقوق ورودی (ترخیص نسیه) و یا اخذ حقوق ورودی و مالیات بر ارزش افزوده متعلق به کالاهای اساسی را از تسهیلات دیگر ارائه شده از سوی گمرک شمرده و افزود: تسهیلاتی که در این راستا از سوی گمرک به صاحبان کالا اعطا شده مطابق با استانداردهای مندرج در فصول ۴ و ۵ کنوانسیون تجدیدنظر شده کیوتو (استانداردهای ۱-۴ تا ۴-۲۴ و ۵-۱ تا ۵-۷) میباشد و در برخی موارد شرایط بهتری از استانداردهای اعلامی نیز در نظر گرفته شده است. در خصوص مسیرهای در نظر گرفته شده با اعمال مدیریت ریسک نیز تسهیلات در نظر گرفته شده منتج به این موضوع شده که بیش از ۵۰ درصد اظهارنامههای تعریف شده در سامانه جامع گمرکی در مسیر سبز انتخاب مسیر اظهارنامه قرار گیرند که این درصد، درصد قابل قبولی بوده و تشریفات گمرکی صورت پذیرفته در مسیرهای سه گانه علی الخصوص مسیر سبز اظهارنامه همراستا با استانداردهای مربوط به کنوانسیون در فصول ۶ و ۷ مربوطه یعنی استانداردهای ۶-۱ تا ۶-۱۰ و ۷-۱ تا ۷-۴ میباشد.

ارونقی فصول ۸، ۹ و ۱۰ مربوط به کنوانسیون تجدیدنظر شده کیوتو را مرتبط با عناوینی مانند ارتباط گمرک و اشخاص ثالث، اطلاعات، تصمیمات و آرا ارائه شده از سوی گمرک و تجدیدنظرخواهی در زمینه موضوعات گمرکی برشمرد و ادامه داد: این موضوعات به صورت عام مطرح بوده و با توجه به تعیین تکلیف آنها در قانون امور گمرکی، بر اساس مفاد مواد قانون ملی رفتار میشود و ارتباط چندانی به انجام تشریفات گمرکی و ترخیص فوری کالا با ارائه تسهیلات مربوطه ندارد.

معاون امور گمرکی گمرک ایران در خاتمه با اذعان به شرایط تحریم یادآور شد: درست است که تسهیلات ارائه شده، با توجه به شرایط و محدودیتهای تحریم اتخاذ گردیده، با این وجود به نظر میرسد روشهای اجرایی این تسهیلات و تمهیدات بایستی به صورت مدون، مورد بررسی کارشناسی نهایی قرار گرفته و از حالت پراکنده و طبقه بندی شده درآمده و با اعمال تغییرات لازم، به عنوان نقشه راه قانونی برای ادامه مسیر در امور مربوطه، مورد استفاده دستگاههای ذی مدخل در امر تجارت قرار گیرد.

ارونقی در خاتمه این گفتگو با اشاره به بیانات سال جاری مقام معظم رهبری با مضمون" امّا تحریم میتواند فرصت باشد؛ چرا؟ زیرا تجربه نشان داده است کشورهایی که از منابع طبیعی -مثل نفت- برخوردار هستند، هر وقت درآمدهایشان از ناحیه این منابع کاهش پیدا میکند، اینها به فکر اجرای اصلاحات اقتصادی میافتند، انگیزه پیدا میکنند، انگیزه اصلاحات پیدا میکنند، انگیزه پیدا میکنند که خودشان را از وابستگی نجات بدهند و اقدامات مناسبی را انجام میدهند. این مال وقتی است که درآمد حاصل از آن منابع طبیعی کاهش پیدا میکند؛ بعد که این منابع دوباره به حال اوّل بر میگردد و منابع مالیِ مورد استفاده آنها افزایش پیدا میکند، از ادامه کار اصلاحات غفلت میکنند، فراموش میکنند." اقدامات صورت پذیرفته و تسهیلات اعطا شده را استفاده از فرصت ه وجود آمده از شرایط تحریم برشمرده و ابراز امیدواری نمود جدیت، همدلی و همراستایی دستگاهها در این خصوص، کماکان ادامه داشته باشد.