صادرات فرش به پایین‌ترین سطح رسید/ دولت‌ها سیاست‌های درستی در قبال فرش دستباف نداشتند/ هدفمندسازی یارانه‌ها به تولید فرش ضربه زد

سیدرضی حاجی آقا میری در مورد وضعیت صادرات فرش دستباف کشور در سال گذشته گفت: در سال ۱۳۹۸ ما بدترین وضعیت صادرات را تجربه کردیم، بطوریکه صادرات ما تا این حد اُفت نکرده بود. البته دلیل آن هم کاملاً واضح است و اصولاً صادرات به تجارت خارجی یا به عبارت دیگر به روابط بین المللی کشور وابسته است. تحریمهای آمریکا و شدت گرفتن آن نه تنها برای کالاهای صادراتی ما به خود آن کشور، بلکه در تجارت ما با سایر کشورها نیز موانعی ایجاد کرده است که باعث شده تا بر صادرات کالاهای به ویژه تجملی مانند فرش دستباف که در بازار های جهانی بیرقیب هم نیست و جنبه غیرضروری نیز دارد تاثیر بسیار منفی داشته باشد.

وی ادامه داد: چالش دیگری که ناشی از سیاست خارجی و به تبع آن تحریمها ما با آن سالهاست روبرو هستیم ارتباط فعالان اقتصادی با بازارهای هدف از طریق آمد و شد است. وقتی تاجر توان رفت و آمد نداشته باشد و در دریافت ویزا و سفر به کشورها به ویژه آمریکا با مشکل روبهرو شود، طبیعتاً نمیتواند امکانات لازم برای تجارتش از جمله بازاریابی و نقل و انتقال ارزی را فراهم کند و در نتیجه مراوداتش کاهش مییابد.
وی افزود: البته در یک ماه اخیر نیز موضوع شیوع ویروس کرونا، نه تنها به مشکلاتی که گفتم افزوده، تاثیر تحریمها را نیز افزایش داده است. به نظرم به این ترتیب این وضعیت در سال آینده نیز ادامه خواهد داشت و شاید به حدی برسد که میزان صادرات دیگر قابل عنوان کردن نباشد.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران تصریح کرد: واضح است که وقتی بازارهایمان را از دست بدهیم و صادرات نداشته باشیم تولید هم به پایینترین سطح کاهش مییابد.

وی یادآور شد: نکتهای دیگر اما اتفاقی که در دولت آقای احمدینژاد افتاد و در نتیجه آن تاثیر منفی قابل توجهی که اجرای برنامه هدفمندسازی یارانهها در تولید فرش دستباف گذاشت بود. بافندگان با این تصور که با دریافت آن، دیگر نیاز به کار ندارند به تدریج از عرصه قالیبافی خارج شدند، آنها فکر میکردند که وجوه دریافتی برای ادامه زندگی آنها کافی خواهد بود اما وقتی افزایش تورم ناشی از این برنامه و سایر سیاستهای اقتصادی مبلغ یارانهها را پوشش داد از اینجا رانده و از آنجا مانده دیگر نتوانستند به شغل قبلی خود بازگردند. همین امر ضربهای بود به تولید فرش دستباف.

وی در مورد تاثیر موضوع پیمان سپاری ارزی بر صادرکنندگان فرش کشور گفت: این قانون برای صادرکنندگان فرش کشور بسیار آسیبزا است و باید توجه داشت که بخش اعظم صادرات فرش کشور به صورت امانی یا به صورت انتقال از انبارهای کشور به انبارهای خارج است و فعالان اقتصادی این حوزه پس از صدور کالا از کشور باید مدت زیادی منتظر فروش آن بمانند تا ارز حاصل از آن را به کشور باز گردانند.

وی افزود: باید توجه داشت وقتی فرش صادر میشود به معنای فروش و تحویل پول آن نیست. پول آن زمانی پرداخت می شود که آنچه امانت گرفته شده به فروش برسد و معمولاً فروش فرش با چندین ماه وقفه یا پرداخت چند ماهه و حتی در مواردی تا مدتی بسی طولانیتر، یک ساله یا دوساله صورت میگیرد یا حتی گاهی اوقات فرش فروخته نشده یا پس از فروش مرجوع شده به ایران بازگردانده میشود، در حالی که این مشکلات در بازگرداندن ارز حاصل از صادرات برای بسیاری از کالاها مانند مواد خوراکی یا صادرات خدمات مطرح نیست.
این کارشناس بازار فرش با اشاره به مقاصد صادراتی فرش کشور گفت: بازارهای سنتی ما معمولا اروپا، خاورمیانه، و آمریکا بوده است اما در چند دهه اخیر، کشورهای دیگری مانند ژاپن، پرو، شیلی، سنگاپور، مالزی و چین نیز به کشورهای هدف اضافه شده بودند.

وی افزود: البته چندین سال است در کشورهایی مانند ترکیه، پاکستان و امارات فرش ایران با تغییر اسناد، به بازارهائی که ما قادر به صادرات به آنها نبودیم مانند آمریکا، صادر میشود به بیان دیگر صادرات فرش دستباف ما به این چند کشور بسی بیش از میزان نیاز خودشان بوده است و باید گفت این کشورها بیشتر نقش ترمینال برای صدور به آمریکا و برخی د یگر از بازارهای ما را ایفا میکنند.

وی با انتقاد به سیاستهای دولتی در قبال فرش دستباف کشور گفت: معمولاً دولتها در دهههای اخیر، کارهایی که باید در زمان خود انجام میدادند را نکردند و هیچ دولتی سیاستهای درستی در مورد فرش دستباف نداشته است.

وی یادآور شد: البته نباید تجارت فرش دستباف را از کل اقتصاد کشور جدا دانست به این معنی که اگر دولت نظر مثبت خاصی در داخل به آن داشته باشد بدون وابستگی به سایر بخشهای تجارت خارجی میتوانیم تاثیر مثبتی را در این عرصه تجربه کنیم، این طرز فکر درست نیست. چگونه میتوان صادرات فرش داشت در حالیکه در روابط تجاری خارجی و نقل و انتقال پول در عرصه بین المللی با مشکلات فراوان روبهرو هستیم.