سال پُر فراز و فرود بازار مسکن

سال ۹۸ برای بازار مسکن در اذهان مردم به خصوص شهروندان تهرانی به عنوان سال گرانی مسکن و افزایش افسارگسیخته قیمتها شناخته میشود.

هر چند که این افزایش قیمت مسکن، از نیمه دوم سال ۹۶ آغاز و در سال ۹۷ با رشد جهش گونه همراه بود و در سال ۹۸ نیز تا تیر ماه با افزایش ماهانه روبه رو بود؛ اما در پی کاهش قدرت خرید مردم و کاهش تعداد معاملات، این افزایش متوقف و حتی در چند ماه نزولی بود تا اینکه در آذر، دی و بهمن ماه ۹۸ بار دیگر روند صعودی - در پی افزایش تقاضا - به خود گرفت و حتی در بهمن ماه امسال متوسط قیمت مسکن برای نخستین وارد دامنه ۱۴ میلیون تومانی شده و در هر متر مربع به ۱۴ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسید.

افزایش ۸۰ درصدی قیمت مسکن در سال ۹۸

کارشناسان اقتصاد مسکن، متوسط رشد جهش گونه قیمت مسکن در سال ۹۸ نسبت به سال قبل از آن را در تهران ۸۰ و در سایر شهرها ۵۰ درصد عنوان کردهاند.

بازار مسکن در سال ۹۸ رکورد دیگری نیز علاوه بر بخش قیمت، در بخش تعداد معاملات به ثبت رساند و توانست راکدترین بازار مسکن در ۳۰ سال اخیر نام گیرد؛ به گونهای که با ثبت ۲ هزار و ۸۵۵ فقره معامله مسکن در شهریور ۹۸، ماه مذکور توانست کم معامله ترین ماه بازار مسکن در ۳۰ سال گذشته و پس از آذرماه ۶۸ بود؛ هر چند که جمعیت تهران در دهه ۶۰ با دهه ۹۰ نیز تفاوت ۳ تا ۴ برابری دارد.

اما این رکود تا حدودی در نیمه دوم سال ۹۸ و پس از افزایش قیمت بنزین در آبان ماه، جبران شد؛ به گونهای که از ۴ هزار فقره معامله مسکن در آبان ماه، ناگهان به ۹ هزار و ۶۰۰ فقره معامله مسکن در اذرماه، حدود ۱۱ هزار معامله در دی و نهایتاً ۱۵ هزار و ۵۰۰ معامله مسکن در بهمن ماه ثبت رسید.

اگرچه شیوع ویروس کرونا بر بازار مسکن اسفند ماه روند به شدت نزولی در معاملات داشته و احتمالاً این روند در بهار ۹۹ نیز ادامه مییابد، اما برآورد کارشناسان این است که تغییر محسوسی در قیمتها از نظر کاهشی رخ نداده و حتی ممکن است با روند افزایشی اما در دامنه تورم عمومی همراه باشد.

بازار اجاره مسکن

در بازار اجاره بها نیز با رشد قیمت مواجه بودیم که البته با توجه به تابعیت بازار اجاره مسکن از بازار خرید و فروش آن، این اتفاق طبیعی بود.

بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی بانک مرکزی، افزایش اجاره بها از ماههای خرداد و تیر سال قبل به ترتیب با رشد ۳۰ و ۳۵ درصد آغاز و به رشد ۴۵ درصد در اواخر تابستان رسید اما در نیمه دوم سال، از شتاب آن کاسته شد تا اینکه مجدداً در ابتدای بهمن ماه بار دیگر شاهد افزایش ۲۰ درصدی اجاره بها و ۲۴ درصدی در اواخر بهمن سال قبل به دلیل افزایش تقاضای جابجایی شهروندان و همچنین افزایش قیمت مسکن به بیش از متری ۱۴ تومان بودیم.

بخش ساخت و ساز و قیمت زمین

در بخش ساخت و ساز نیز اگرچه بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، تورم نهادهها و مصالح ساختمانی در بهار و تابستان سال گذشته روند نزولی داشت، اما به دلیل افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت زمین، ساخت و ساز نیز با رکود مواجه بود و کاهش ۲۳ درصدی صدور پروانه ساختمانی در سال ۹۸ نسبت به ۹۷ رخ داد.

کارشناسان علت رکود ساخت و ساز و گرانی سرسام آور زمین در تهران را تغییر طرحهای تفصیلی از سوی شهرداری در پایتخت و ارزشمند شدن اراضی مسکونی در تهران میدانند.

اتفاقی که ممکن است در سال جاری تا حدودی متوقف شود چرا که دولت در لایحه بودجهای که از سوی کمیسیون تلفیق و شورای نگهبان تأیید شده، پیشنهاد داده تا بخش زیادی از اراضی دولتی برای جبران کسری بودجه به فروش برسد که افزایش ناگهانی عرضه میتواند کاهش قیمت را در پی داشته باشد؛ هرچند که وزارت راه و شهرسازی به عنوان متولی اراضی دولتی بارها اعلام کرده در تهران زمینی برای عرضه ندارد؛ اما ممکن است افزایش عرضه زمینهای دولتی در شهرهای جدید پیرامونی پایتخت، بر قیمت زمین در تهران نیز اثرگذار باشد.

افزایش تسهیلات مسکن

در بخش تسهیلات مسکن نیز سال ۹۸ شاهد افزایش سقف تسهیلات خرید و ساخت از محل اوراق گواهی حق تقدم تسهیلات مسکن از ۱۰۰ به ۲۰۰ میلیون تومان برای متقاضیان زوجین و ۶۰ به ۱۰۰ میلیون تومان برای متقاضیان فردی و تسهیلات جعاله از ۲۰ به ۴۰ میلیون تومان پس از ۵ سال از سوی شورای پول و اعتبار - صرفاً برای تهران - بود که این تسهیلات قابل تجمیع با وام جعاله هستند.