ترس از کف‌شکنی قیمت جهانی شمش

مدتها بود که قیمت شمش در بازارهای جهانی در ارقامی نزدیک به ۴۰۰ دلار در هر تن نوسان میکرد ولی هماینک و در فاصله نزدیک به یک ماه، از شمش ۳۳۰ دلاری صحبت میکنیم و هیچ بعید نیست که شیوع ویروس کرونا که مدتهاست آن را با عنوان کووید- ۱۹ میشناسیم قیمتهای کمتری را به بازارهای جهانی تحمیل کند. کاهش بهای قراضه در کنار افت قیمت سنگ آهن مواردی است که زمینه را برای کاهش قیمت شمش فراهم کرده است، اگرچه تداوم قرنطینه موجب شده تا پتانسیل چندانی برای افزایش تقاضا ایجاد نشود. در کشورهای غربی با محوریت آمریکا اوضاع میتواند به سمت وخامت بیشتری سوق پیدا کند و البته در اروپای غربی نیز شرایط مشابهی را شاهد هستیم. این وضعیت حتی اگر کاهش بیشتر تقاضا را موجب نشود باز هم جای امیدواریهای جدی باقی نگذاشته است.

شاید یکی از سختترین سوالات در شرایط فعلی پرسش از دورنمای بازار شمش در جهان باشد آنهم در شرایطی که نرخهای فعلی خود به تنهایی میتواند بهعنوان یک سرعتگیر قیمتی لحاظ شود و از یک جذابیت نامحسوس برخوردار شده است. بهای سنگ آهن نیز پس از یک افت جدی با نشانههایی از محدودیتهای لجستیکی در کشورهای اصلی تولیدکننده ناخواسته با یک خوشبینی قیمتی همراه شده که شاید در برابر افت قیمتها مقاومت کند. کاهش جدی فعالیتهای صنعتی در کشورهای غربی نیز سرعتگیر دیگری در برابر حجم عرضه قراضه خواهد بود و دیر یا زود با کاهش عرضه قراضه روبهرو میشویم که یک تکانه دیگر در برابر افت بهای شمش به شمار خواهد رفت. چین و برخی از کشورهای شرق آسیا در مقایسه با کشورهای غربی شرایط بهتری دارند و به معنی وجود تقاضا هرچند محدود ارزیابی میشوند. درخصوص دورنمای بهای نفت خام نیز نمیتوان اظهارنظر قاطعی داشت هرچند که یک رشد قیمتی محدود را در بر داشته است. در برابر این ادعا شاهد هستیم که بهای شمش فولاد در مقایسه با برخی بازارها هنوز هم به نسبت بالاست و افت ۷۰دلاری قیمتها در یکماه اخیر در مقایسه با برخی بازارهای کالایی که ارزش داراییها بعضا نصف شده است شرایط متعادلی دارد. این موارد ابهامات بزرگی را در بر دارد که نمیتوان پاسخ دقیقی به آنها داد. اگر جریان کلی در این بازار همچون روال سالهای قبل باشد احتمال تداوم افت قیمتها را باید جدی گرفت، ولی میتوان گفت که روزهای اخیر زمانی بسیار مهم برای بازار جهانی شمش فولاد به شمار میرود، زیرا شکستهشدن کف قیمتی ۳۳۰ دلاری به معنی آغاز یک روند کاهشی جدید است که شاید خاطرات سال ۲۰۰۹ را باز هم زنده کند.

این موارد را با قیمتهایی مقایسه کنید که بعضا تجار در تعقیب آن هستند که از ارقامی نزدیک به ۳۲۰ دلار ( در مبدا ) حکایت دارد. حالا فقط باید نشست و منتظر ماند و دید آیا جریان تقاضا و تلاش برای خرید با قیمت پایین است که آینده بازار را ترسیم میکند یا محدودیتهای تولید و مقاومت عرضهکنندگان در برابر افت قیمتهاست که آینده بازار شمش را تعیین خواهد کرد. از هماکنون نمیتوان هیچ ادعای قاطعی درخصوص دورنمای بازار داشت و شاید بهتر است به این نکته بسنده کنیم که بازار شمش برای کوتاه مدت از امکان افت محدود قیمتها برخوردار است ولی نمیتوان در مورد آینده بازارها اظهارنظر قاطعی داشت، اگرچه یک نکته زیرپوستی هم در بازارها وجود دارد که احتمال افت نرخ را تقویت خواهد کرد.

صادرات شمش از ایران نگاه مستقیم به قیمت ارز آزاد و نیمایی دارد. وجود تقاضا نیز به معنی امکان چانهزنی بر سر قیمتهاست آنهم در شرایطی که محدودیتها و فاصلهگذاری اجتماعی میل به عرضه در بازار داخلی را محدود خواهد کرد، اگرچه رخدادهای معاملاتی در بورس کالا را بهصورت مجزا مورد بحث قرار خواهیم داد. رهگیری قیمتهای پیشنهادی ایران در بازارهای منطقهای و جهانی در کنار حجم عرضه دوگانهای است که شاید آینده بازارهای جهانی را ترسیم کند. ادعایی که اگرچه در شرایط فعلی بوی بزرگنمایی میدهد ولی تقویت جایگاه ایران در بازار جهانی فولاد با محوریت حجم عرضهها مطلبی نیست که بتوان از کنار آن به سادگی عبور کرد. شاید اولویت قرار دادن حجم فروش در بازارهای صادراتی منطقهای و جهانی ( برای محمولههای دریایی ) بتواند بخشی از مشکلات در بازار و صنعت فولاد در کشور را مرتفع سازد.

کمترین قیمت شمش از سال ۲۰۱۶ تاکنون
سالها بود که شمش ۳۳۰ دلاری از مبدا کشورهای CIS در بازارهای جهانی مشاهده نمیشد، ولی کاهش جدی نرخ موجب شده تا همین نرخ هم از سوی خریداران با اکراه مورد پذیرش قرار گیرد و غالب خریداران از پذیرش همین پیشنهاد قیمتی هم خودداری کنند. قیمتهایی که کمترین نرخ از اکتبر ۲۰۱۶ تاکنون است و شواهد بازار احتمال کاهش بیشتر قیمتها را نیز مطرح میکند. البته خریداران سنتی شمش کشورهای CIS در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا هستند و دلیل سرباززدن از پذیرش قیمتهای پیشنهادی را شیوع ویروس کرونا عنوان کردهاند، اگرچه نزدیکی به ماه رمضان هم در کشورهای اسلامی به معنای ورود به یک دوره از رکود مصرف محصولات تولیدشده از شمش است. تقریبا غالب بازارهای مهم شمش در جهان یا قرنطیه را پذیرفته یا کاهش حجم فعالیتها را در دستور کار خود قرار دادهاند. بهعنوان مثال؛ به گزارش متالبولتن، در بازار الجزایر که هنوز درگیری بزرگی با کرونا نداشته احتمال کاهش ۵۰ درصدی فعالیتها در نظر گرفته شده است. در بازار مصر در هفته گذشته شمش کشورهای CIS با قیمت ۳۶۰ دلار مورد معامله قرار گرفته که بهای آن برای تحویل در ساحل مبدا یا همان بهصورت فوب، ۳۳۸ تا ۳۴۰ دلار در هر تن محاسبه میشود که هم قیمت پایینی است و هم احتمال کاهش بیشتر قیمتها را در بر دارد. نکته جالبتوجه در بازار مصر کاهش سختگیریها در مقابله با دامپینگ فروشندگان در ماه اکتبر است یعنی دولت این کشور نیز برای کاهش قیمتها چراغ سبز نشان داده است و تعرفه گمرکی واردات شمش را از ۱۶ درصد به ۱۳ درصد کاهش داد. این رفتار به وضوح نشان میدهد که ترس از رکود در بازار داخلی جدی شده و دولت مصر تلاش دارد با کاهش قیمتها در چارچوب سیاستهای خود اینگونه به بخشهای اقتصادی یارانه بدهد اگرچه اثر آن نه در کوتاه مدت بلکه در هفتههای آینده خودنمایی خواهد کرد اگرچه برخی اعتقاد دارند که هنوز این کاهش تعرفه واردات مصر کافی نیست. بهصورت دقیقتر کاهش قیمتهای جهانی موجب شده تا بهای حاملهای انرژی همچون گاز طبیعی در کشور مصر بالاتر از نرخهای جهانی باشد و این قیمتها رقابتپذیری صنعت فولاد این کشور را در مقایسه با کشورهای مشابه کاهش دهد.

هنوز تقاضا در بازار چین به نسبت بالاست و همین داده موجب شده تا قدرتنمایی شمش فولاد در بازارهای جهانی اندکی مشاهده شود زیرا تقاضای چینیها برای شمش و محصولات نهایی به نسبت برای ماه جاری میلادی بالاست و اندک حمایتی از بازارها کرده است. از هماکنون میتوان این احتمال را مطرح کرد که تقاضای محصولات نهایی برای ماه مه در بازار چین افزایش یابد که خود بازیهای خاص خود را به همراه خواهد داشت. پیشنهاد قیمت کشورهای صادرکننده شمش به بازار چین رقمی نزدیک به ۳۶۰ تا ۳۶۵ دلار در هر تن بوده که اگرچه خریداران چینی قیمتهای کمتری را طلب میکنند، به نظر میرسد هدفگذاری چینیها برای خرید شمش رقمی نزدیک به ۳۶۰ دلار در هر تن(درمقصد)باشد.

در بازار آسیای جنوب شرقی شاهد کمترین قیمتها در ۳ سال و نیم گذشته هستیم یعنی به کمترین نرخ از نوامبر ۲۰۱۶ تاکنون رسیده است. بهای شمش در این منطقه رقمی بین ۳۷۰ تا ۳۷۵ دلار در هر تن است که از افت نسبی قیمتها در هفتههای اخیر حکایت دارد. البته قیمتهای پیشنهادی به این حوزه از مبادی کشورهای CIS و هند ارقامی بالاتر از این نرخ است ولی خریداران به دلیل بیم و امید از محدودیتهای دولتی برای کنترل شیوع ویروس کرونا تمایلی به پذیرش این قیمتها از خود نشان ندادهاند. قرنطینه یا فاصلهگذاری اجتماعی تقریبا در تمامی کشورهای این منطقه رعایت میشود که خروجی آن کاهش فعالیتهای تجاری و صنعتی بهشمار رفته آنهم در شرایطی که بازار هدف برای تولید محصولاتی که از شمش استفاده میکند به حوزه پروژههای عمرانی و ساختمانی بازمیگردد.

از نکات مهمی که بازار شمش وارداتی کشورهای شرق آسیا را تحتتاثیر قرار داده نوسان ارزش ارزهای ملی است آنهم در شرایطی که غالب ارزها در این منطقه در برابر دلار آمریکا کاهش ارزش پیدا کردهاند بنابراین تمایل به افت قیمتها از مسیر تقاضا را تقویت کرده است. با فرض تمامی این موارد تقاضا در این منطقه مهم به نسبت ضعیف ارزیابی میشود که در کنار دادههای جانبی در بازارهای جهانی پتانسیل تداوم افت قیمتها را مطرح میکند.

در بازار ترکیه هم شرایط مشابهی حکمفرماست و جریان نزولی قیمتها را میتوان به وضوح رهگیری کرد. این در حالی است که افت قیمت قراضه در ترکیه موجب شده تا قیمتهای داخلی و وارداتی شمش به این کشور کاهش پیدا کنند آنهم در شرایطی که بهای قراضه وارداتی به ترکیه در کمترین رقم در ۴ سال اخیر قرار دارد. البته شمال اروپا نیز با کاهش بهای قراضه روبهرو شده و میتواند به استمرار افت قیمت قراضه کمک کند. هماکنون قیمتهای پیشنهادی شمش کشورهای CIS به بازار ترکیه رقمی بین ۳۴۵ تا ۳۵۵ دلار در هر تن است که البته در هفته گذشته معامله ۳۴۵ دلاری به ثبت رسیده است. نکته قابلتوجه آنکه قیمتهای داخلی شمش در بازار ترکیه ارقامی پایینتر از نرخهای وارداتی است و بین ۳۴۰ تا ۳۴۵ دلار در هر تن برای تحویل درب کارخانه نوسان میکند.البته تمامی ارقام فوق در اواسط و اواخر هفته گذشته میلادی به ثبت رسیده و میتواند بهزودی تغییرات جدیدی را تجربه کند آنهم در وضعیتی که میل به تداوم کاهش قیمتها را نمیتوان نادیده گرفت.