قیمت نفت ایران هیچ ارتباطی با نفت آمریکا ندارد

سعید خوشرو، مدیرامور بینالملل شرکت ملی نفت ایران تاثیر کاهش بیش از ۵۵ دلاری قیمت نفت خام شاخص دبلیوتیآی در روز ۲۰ آوریل (دوشنبه، یکم اردیبهشتماه) بر بازار امروز شرق آسیا را حدود سه دلار عنوان و تاکید کرد: مبنای تعیین قیمت نفت خام ایران هیچ ارتباطی با دبلیوتیآی بهعنوان شاخص نفت خام آمریکا ندارد.

وی درباره مهمترین دلیل این سقوط تاریخی گفت: مهمترین دلیل این سقوط قیمت، فرارسیدن Expiration Date (آخرین روز معاملات هر ماه) در حالی بود که امکان تحویل محمولههای فیزیکال و ذخیرهسازی آنها کمتر میشد.

وی با اشاره به اینکه قیمت نفت خام دبلیوتیآی از ماه فوریه و آغاز گسترش ویروس کرونا در وضع کونتانگو (Contango) قرار داشت و در روز ۲۰ آوریل در حالی به Expiration Date نزدیک میشد که اخبار مختلف حاکی از پر شدن سریع تاسیسات ذخیرهسازی کوشینگ (Cuishing) بود، افزود: طبق تازهترین آمار رسمی منتشر شده تا دهم آوریل ۷۲ درصد ظرفیت مخازن پر شد بود و احتمال میرفت تا پایان ماه امکان ذخیرهسازی وجود نداشته باشد.

مدیرامور بین الملل شرکت ملی نفت ایران با یادآوری اینکه قیمت نفت خام دبلیوتیآی روز ۲۰ آوریل با قیمت ۱۷ دلار و ۷۳ سنت گشایش یافت و با شیبی بسیار ملایم رو به پائین در نوسان بود، تصریح کرد: اما ناگهان در چهار ساعت پایانی معاملات، قیمتها به ترتیب به ۴ دلار، صفر، منفی ۴۰ رسید و سرانجام بازار با قیمت منفی ۳۷ دلار و ۶۳ سنت به ازای هر بشکه بسته شد.

کونتانگو به شرایطی گفته میشود که قیمتهای نقدی نفت از قیمتهای آتی کمتر و نشاندهنده مازاد عرضه در بازار در کوتاهمدت است.

چگونگی فروش محمولههای نفتی در نایمکس: معاملات نفت خام در دو بازار فیزیکال و بورس رخ میدهد. در بازار فیزیکال خرید و فروش محمولهها از سوی تولیدکنندگان و مصرفکنندگان نهایی واقعی انجام میشود اما معاملات بازار بورس منحصر به دارندگان و متقاضیان واقعی نیست. به همین دلیل حجم انواع نفت خام معامله شده در بازار بورس، بسیار بیشتر از انواع نفت خام واقعی در بازار فیزیکال است.

یکی از مهمترین تفاوتهای معاملات در بازارهای فیزیکال و بورس این است که در بازار فیزیکال، محمولات واقعی معامله میشوند اما در بازارهای بورس، قراردادها خرید و فروش میشوند. به همین دلیل معاملات بازار بورس بهطور معمول سبب برداشت فیزیکی محموله نمیشوند، بلکه عموما به صورت نقدی تسویه میشوند.

مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران درباره مقدار خرید و فروش نفت روزانه دبلیوتیآی یادآور شد: کل انواع نفت خام آمریکا حدود ۱۳ میلیون بشکه در روز است، اما تنها نفت خام دبلیوتیآی در بازار بورس نایمکس یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون بشکه در روز خرید و فروش میشود.

وی با اشاره به اینکه هر قرارداد دبلیوتیآی در بازار نایمکس به صورت محصولات (Lots) ۱۰۰۰ بشکه ای معامله میشود، تصریح کرد: برای تحویل هر محموله (چه در بازار فیزیکال و چه بورس) یک ماه تعیین میشود که قیمت آن محموله بر آن اساس مشخص میشود. برای نمونه، قیمت دبلیوتیآی در روز ۲۰ آوریل، یعنی قیمت محصولاتی که در ماه مه (دو ماه تقویمی بعد) تحویل میشوند.

خوشرو با بیان اینکه با فرارسیدن امروز (سهشنبه، ۲۱ آوریل) مهلت معاملات ماه مه به پایان میرسد و از روز ۲۲ ماه آوریل تا حدود ۲۰ مه، معاملات ماه بعد آغاز می شود، میافزاید: معامله گران بازار بورس، حداکثر تا پایان وقت معاملات Expiration Date فرصت دارند تا قرارداد خود را تسویه کنند. در غیر این صورت ملزم به برداشت محموله فیزیکی از تاسیسات ذخیرهسازی کوشینگ اوکلاهاما محل ذخیره سازی و تحویل (دبلیوتیآی) خواهند بود.

مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران با اشاره به اینکه این تحویل در بازه زمانی ماه تحویل انجام میشود. یعنی اگر یک قرارداد فروش ماه مه، تا روز ۲۱ آوریل تسویه نشد، دارنده قرارداد باید در یکی از روزهای ماه مه، محموله را برداشت کند، میگوید: پس قیمت محصولات در Expiration Date بهطور معمول واقعی نیست و فروشندگان مجبور هستند قراردادهای خود را با قیمتهایی پایین تر از معمول بفروشند تا مجبور به تحویل فیزیکی محمولهها نشوند.

وی با یادآوری اینکه مقیاس قیمت نفت خام ایران Ice Bwave و میانگین نفت خام دوبی و عمان است، تصریح کرد: عمده بازار نفت ایران شرق آسیاست که میانگین قیمت آن بر مبنای نفت خام دوبی و عمان است و دیروز بیش از ۲۰ دلار و امروز بالای ۱۷ دلار برای هر بشکه بسته شده است. همچنین قیمت نفت خام ایران در بازار اروپا که بر مبنای Ice Bwave و تحویل در ماه ژوئن است دیروز بیش از ۲۵ دلار برای هر بشکه بسته شد.

خوشرو درباره اینکه آیا امکان کاهش قیمت نفت دبلیوتیآی در سررسید تحویل در ماههای آینده وجود دارد، پاسخ داد: بستگی به وضع ذخرهسازیها در آن روز دارد اما شیوع ویروس کرونا به شدت مصرف فرآوردههای نفتی را کاهش داده و این موضوع یکی از دلایل اصلی کاهش قیمت نفت است.

وی پیش بینی بازار نفت در ماههای آینده را بسیار سخت عنوان و یادآوری کرد: بر اساس منابع مختلف از جمله سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و آژانس بینالمللی انٰرژی (آیییای) مقدار تقاضا برای نفت در ماههای آینده از ۱۰ تا ۳۰ میلیون بشکه در روز کاهش مییابد.

مدیرامور بین الملل شرکت ملی نفت ایران در پایان گفت: نفت خام دبلیوتیآی از سالها پیش با مشکل محدود بودن ذخیرهسازیها در کوشینگ و محصور بودن در خشکی دست به گریبان است. محدود بودن مخازن ذخیرهسازی در شهر کوشینگ ایالت اوکلاهما در دورهای سبب شد قیمت آن از انواع نفتخام نامرغوبتر کمتر شود. این مشکل چنان جدی شد که عربستان از ژانویه ۲۰۱۰ پایه قیمت رسمی خود به مقصد آمریکا را به Asci تغییر داد. اکنون آن مشکل قدیمی با مشکلات جدید به وجود آمده ناشی از ویروس همهگیر کرونا در طرف تقاضا، دست به دست هم داده و چنین اتفاق بیسابقهای را رقم زده است.