تغییر رویه نفتی عربستان

به باور کارشناسان این تغییر راهبرد در فروش نفت میتواند نشانه پایان جنگ نفتی عربستان با روسیه باشد. دو کشور ماه گذشته با همکاری یکدیگر و بقیه کشورهای عضو اوپکپلاس توانستند به یک توافق کاهش تولید نزدیک به ۱۰ میلیون بشکه در روز دست یابند اما پیش از آن عربستان تولید نفت خود را حدود دو میلیون بشکه در روز افزایش داده بود. بهنظر میرسد با افزایش قیمت نفت عربستان در آسیا، اروپا و آمریکا، فروش نفت این کشور با کاهش روبهرو خواهد شد چراکه دیگر خبری از تخفیفهای سنگین عربستان نیست. این اتفاق همچنین نشان میدهد بهدنبال توافق اوپکپلاس، عربستان بیش از آنکه به افزایش سهم بازار بیندیشد، در راستای افزایش حاشیه سود فروش نفت تلاش میکند.

هفته گذشته نفتخام آمریکا ۲۵ درصد و برنت بیش از ۱۷ درصد افزایش یافتند. درکنار افزایش قیمت رسمی نفت عربستان، عوامل دیگری نیز به افزایش قیمت نفت کمک کردند. هرچه میگذرد، کشورهای بیشتری اعلام میکنند میخواهند محدودیتهای قرنطینه را کاهش دهند. در آخرین مورد، استرالیا چنین خبری را اعلام کرده که نوید رشد مصرف و افزایش تقاضا برای نفت را میدهد. در سمت دیگر بازار، تولید نفت در آمریکا تاکنون ۲/ ۱ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کرده و در ماه میلادی بعد (ژوئن) احتمالا این رقم به ۷/ ۱ میلیون بشکه خواهد رسید. در همین راستا، بیکر هیوز جمعه اعلام کرد که تعداد دکلهای نفت و گاز آمریکا در هفته گذشته به کمترین سطح تاریخی از زمانی که این اطلاعات ثبت شده (۱۹۷۵)، رسید. همچنین دکلهای فعال نفتی به کمترین میزان از سال ۲۰۰۹ یعنی پیش از رونق گرفتن نفت شیل رسیده است. با این وجود، قیمت نفت هنوز در سطوح بسیار پایینی نسبت به ابتدای سال قرار دارد چراکه حدود ۴ میلیارد نفر در جهان تحت نوعی از قرنطینه قرار دارند و هنوز مشخص نیست چه موقع مصرف به حالت عادی برگردد. از طرفی نگرانیهایی در مورد تعهد کشورهای عضو اوپکپلاس به توافق کاهش تولید وجود دارد. علاوه بر این، دو غول اقتصادی دنیا، آمریکا و چین بر سر منشا شیوع ویروس کووید-۱۹ مناقشاتی در هفته گذشته داشتهاند که ممکن است صلح تجاری را به خطر بیندازد.
سیگنال عربستان به بازار نفت

دو ماه زمان برد تا عربستان با اعلام قیمت رسمی نفتش (OSP) به سود قیمت نفت بهره ببرد. این کشور که در ماه مارس و پس از شکست در رسیدن به یک توافق کاهش تولید با روسیه شمشیر را از روبست، با کاهش شدید قیمت نفتش بهخصوص برای مشتریان اروپایی که بهطور سنتی نفت روسیه را میخرند، جنگ نفتی را آغاز کرد. ماه گذشته نیز عربستان این رویه را برای سومین ماه متوالی ادامه داد، اما پنجشنبه خبری در بلومبرگ منتشر شد که تایید میکرد، سعودیها از این رویه مخرب دست برداشتهاند. بر این اساس، عربستان به مشتریان آسیاییاش اعلام کرده نفت را ۴/ ۱ دلار برای هر بشکه در ماه ژوئن گرانتر خواهد فروخت. در واقع، اختلاف قیمتی نفت عربستان با شاخص خاورمیانه کاهش خواهد یافت. برخی تاجران نفت به بلومبرگ گفتهاند این اقدام عربستان باعث دلسردی مشتریان آسیایی خواهد شد و این احتمال وجود دارد این کشورها در مورد حجم خرید نفت از عربستان تجدیدنظر کنند. نکته جالب این است که عربستان کمترین تخفیف را برای مشتریان اروپایی قائلشده که کاملا خلاف رویه گذشته است. به گفته کارشناسان، عربستان با این کار به کرملین سیگنال آشتیجویانه فرستاده است و میتواند به معنای پایان رقابت شدید این دو کشور برای سهم بازار نفت باشد. اوله هنسن، رئیس بخش استراتژی کالاها در ساکسو بانک در اینمورد میگوید: «عربستان درحال فرستادن این سیگنال به بازار است که میخواهد نفت بفروشد اما درحالحاضر قصد ندارد برای سهم بازار رقابت کند.» این تحلیلگر میافزاید: «قیمت بالاتر هزینه اقتصادی کاهش تولید را کمتر خواهد کرد.»

قیمت نفت در نتیجه کاهش شدید تقاضا برای نفت بهدلیل همهگیری کرونا در جهان و همینطور جنگ قیمتی عربستان و روسیه بیش از نیمی از ارزش خود را از ابتدای سالجاری میلادی از دست داده است.

از نظر بلومبرگ، عربستان با افزایش قیمت رسمی نفتش بهدنبال جلب رضایت دونالد ترامپ نیز هست؛ فردی که برای به نتیجه رسیدن توافق اوپکپلاس مذاکرات زیادی با طرفهای مختلف از طریق تماس تلفنی داشت اگرچه خود در این توافق شرکت نکرد و کاهش تولید آمریکا را به بازار آزاد واگذار کرد. ترامپ علاوه بر مذاکره، به تهدید عربستان نیز روی آورده بود. بر این اساس، خبرگزاری رویترز در گزارشی اختصاصی مدعی شد ترامپ روزها پیش از توافق نفتی، در گفتوگوی تلفنی با ولیعهد عربستان، محمد بنسلمان گفته بود در صورت عدم کاهش تولید عربستان در قالب اوپکپلاس، در مقابل کنگره آمریکا که خواهان خروج ۳ هزار نیروی نظامی آمریکایی از این کشور است، کاری نمیتواند بکند. همین تهدید، عزم عربستان را برای گرد هم آوردن اعضای اوپکپلاس برای کاهش تولید نزدیک به ۱۰ میلیون بشکه در روز جزم کرد.

همچنین تحلیلگران معتقدند عربستان با این کار نشان داده انتظار دارد تقاضای نفت به تدریج رو به بهبود برود. درحالی سعودیها قیمت رسمی نفت را با تخفیف ۹/ ۵ دلاری نسبت به شاخص خاورمیانه برای بازار آسیا به فروش خواهد رساند که هفت تاجر و پالایشگر تخمین میزدند این رقم میانهای نزدیک به ۱۰ دلار برای هر بشکه باشد. عربستان با اعلام رسمی قیمت نفتش به مشتریان، سفارشهای خرید نفت را با جزئیاتی درباره حجم محمولهها، گریدهای نفتی و زمان تحویل ازخریداران دریافت میکند.
کاهش تولید در آمریکا

قیمت پایین نفت فشار روزافزونی بر تولیدکنندهها، بهخصوص شرکتهایی که با هزینه بالاتری نفت استخراج میکنند، وارد آورده است. در این میان، تولیدکنندگان آمریکایی یکبهیک به صف کاهشدهندگان میپیوندند. این امر از آنجاکه قیمت نفت را تقویت میکند برای فعالان نفت خبر خوشی به حساب میآید اما نشان از عمق تخریب تقاضا در بازار نیز است. گفته میشود تاکنون ۲/ ۱ میلیون بشکه در روز از سطح تولید اواسط مارس آمریکا که به بیش از ۱۳ میلیون بشکه رسیده بود، کاهش یافته و شواهد و قرائن نشان میدهند احتمالا در ماه ژوئن این رقم به ۷/ ۱ میلیون بشکه میرسد. در روزهای گذشته غولهای نفتی مانند اکسون موبیل و شورون نیز اعلام کرده بودند تولید خود را کاهش میدهند. آخرین شرکتی که چنین رویهای را پیش گرفته EOG Resources است که گفته حدود یکچهارم تولیدش را در ماه جاری میلادی کم میکند.

اما آماری که سالها است چراغ راه فعالان بازار برای تخمین میزان تولید در آینده بوده، تعداد هفتگی دکلهای فعال نفت است. بر این اساس، بیکر هیوز گفته تعداد دکلهای فعال نفت و گاز آمریکا در هفته گذشته به ۳۷۴ واحد رسیده که ۳۴ واحد کمتر از هفته پیش از آن است. این تعداد دکل فعال نفت و گاز رکوردی تاریخی به شمار میرود چراکه از سال ۱۹۷۵ که ثبت تعداد دکلها آغاز شده تاکنون، چنین رقمی بیسابقه است. بر اساس این گزارش، تعداد دکلهای فعال نفت و گاز آمریکا در هشت هفته گذشته ۵۳ درصد کاهش یافته است. علاوه بر این، اگر فقط به دکلهای نفتی اشاره کنیم به کمترین تعداد از سال ۲۰۰۹ یعنی پیش از شکوفایی نفت شیل که آمریکا را به بزرگترین تولیدکننده نفت جهان و یک صادرکننده خالص بدل کرده، میرسیم.

بیل توماس، مدیر عامل «ایاوجی رسورسز» به بلومبرگ میگوید: «این یک سیر نزولی بیسابقه است. تولید نفت آمریکا شدیدا درحال کاهش است و ممکن است سالها طول بکشد تا تولید داخلی (به حالت قبلی) بازگردد. ما معتقدیم رشد تولید تاریخی و پررونق آمریکا بهوسیله نفت شیل ممکن است برای همیشه تغییر کرده باشد.» توماس که دومین شرکت اکتشافی بزرگ جهان از نظر ارزش بازار را رهبری میکند، میگوید این سیر نزولی بیسابقه به طرز شدیدی سرمایه را کاهش خواهد داد. علاوه بر این، ریموند جیمز برآورد کرده تعداد دکلهای فعال نفت و گاز آمریکا به ۴۰۰ واحد در اواسط سال جاری و ۲۰۰ واحد تا آخر سال خواهد رسید. این درحالی است که حدود ۸۰۰ دکل در اواخر سال ۲۰۱۹ فعال بودند. همچنین این بانک سرمایهگذاری انتظار دارد در سال ۲۰۲۱ تعداد دکلها بهطور میانگین ۲۲۵ واحد باشد.

جمعه پس از دو روز کاهش قیمت، نفتخام آمریکا ۵ درصد رشد کرد تا با یک دلار و ۱۹ سنت افزایش به ۷۴/ ۲۴ دلار بر بشکه برسد. همچنین نفت شاخص برنت نیز بیش از ۵ درصد افزایش یافت تا در مرز ۳۱ دلار در هر بشکه، هفته را به پایان ببرد. در هفته گذشته نفت وست تگزاس اینترمدیت ۲۵ درصد رشد کرد. نفت برنت نیز ۱۷ درصد در این بازه زمانی افزایش یافت. پس از چند هفته کاهش قیمت، نفت در دو هفته گذشته بازدهی مثبتی از خود به جای گذاشته است.