تجارت مرزی در مسیر بازگشت به روزهای اوج پیش از کرونا

مرزهای کشور در دوران کرونا روزهای پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشتند که شاید پیش از آن حتی تصور چنین وضعیتی به ذهن فعالان اقتصادی خطور نمیکرد و بلاتکلیفی بزرگترین شاخصه مشترک اکثر مرزهای کشور در بازه زمانی اسفند ماه تا پیش از خردادماه بود.

معطل ماندن کامیونها در مرزها، بلاتکلیفی صادرکنندگان و کاهش تجارت مرزی بخشی از تبعاتی بود که تعطیلی مرزها با خود به همراه آورد. البته که این وضعیت برای تمام مرزها مصداق نداشت چرا که مرزهایی همچون افغانستان تن به تعطیلی نداده و با قوت حتی بیش از گذشته به تجارت خود با ایران ادامه دادند، اما مرزهایی همچون مهران و بازرگان تا روزهای آخر در مقابل بازگشایی مقاومت کردند و در نهایت مرز مهران در ۱۹ خرداد و بازرگان در پانزدهمین روز این ماه بازگشایی شدند.

در این مدت راههای جایگزینی برای ادامه روند تجارت بین ایران و کشورهای همسایه در پیش گرفته شد؛ مانند مرز رازی که اقلام به صورت ریلی حمل و نقل شده و بخشی از کاهش تجارت ایران و ترکیه بواسطه این مرز جبران شد. با این حال کاهش آمار تجارت با کشورهایی همچون عراق، نتیجه گریز ناپذیر بسته بودن مرزها به مدت سه ماه بود.

چنانچه پیش از این «حمید حسینی» ، رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق نیز از کاهش حدود ۴۵۰ میلیون دلاری صادرات در فروردین ماه امسال خبر داده و اعلام کرد: سال گذشته ماهانه حدود ۷۵۰ میلیون دلار و در سال حدود ۹ میلیارد دلار به عراق صادر میشد، اما در فروردین ماه امسال رقم صادرات به عراق حدود ۳۰۰ میلیون دلار بوده و عراق که همیشه دومین مقصد صادراتی کشور بود، به رتبه سوم پس از چین و امارات تنزل یافت.

البته حسینی تاکید کرد پس از باز شدن مرزها میتوانیم کمبود صادرات در این مدت را جبران کنیم. روسای دیگر اتاقهای مشترک بازرگانی که تجارتشان به دلیل تعطیلی مرز با خلل مواجه شده بود نیز نظر مشابهی داشته و معتقد بودند از یک سو تجارت کل دنیا به دلیل شرایط کنونی تحت الشعاع قرار گرفته و از سوی دیگر این اثرات کوتاه مدت بوده و در بلند مدت میتوان آن را جبران کرد.

بنا بر اعلام «روح الله لطیفی» سخنگوی گمرک ایران امروز و در آغازین روزهای تیر ماه هیچ یک از مرزهای کشورهای همسایه بسته نیست و فعالیت آنها به روال سابق بازگشته است. «مهرداد سعادت»، رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه نیز اعلام کرد که حجم تجارت و کالاهایی که میخواهد از خاک ترکیه ترانزیت شود پس از بازگشایی مرز به صورت خیلی محسوس افزایش داشته و تلاش بر این است که عقب افتادگی تجاری در سه ماه گذشته به سرعت جبران شود.

از یک سو باز شدن تمام مرزهای کشورهای همسایه باعث شده تجارت با این کشورها با سرعت بیش از گذشته در جریان باشد، از سوی دیگر روشهای ترانزیت در زمان تعطیلی مرزها همچون تجارت ریلی از مرز رازی هنوز به قوت خود باقی بوده و در کنار مرز بازرگان مشغول فعالیت است که این امر منجر به سرعت گرفتن تجارت با کشور ترکیه شده است. با این روال میتوان امیدوار بود که در مدت زمان نه چندان طولانی، افت تجاری چند ماه گذشته جبران شود.