پرسش‌های مزاحم در باب توافق ۲۵ ساله ایران و چین

احمد زیدآبادی: دو نفر بر سر فواید و مضرات بالا رفتن از تخته سنگی بلند و صاف و صیقلی به نزاع برخاسته بودند! ظریفی از آنجا گذشت و چون از موضوع نزاع آگاه شد، رو به دو طرف کرد و گفت: شما نخست امکان بالا رفتن از این تخته سنگ را بسنجید و بعد اگر توانستید از آن بالا روید، نزاع را ادامه دهید!

این داستان به بحثهای تندی که این روزها بر سر توافق استراتژیک 25 ساله با چین بین ایرانیها در گرفته است، بیشباهت نیست!

ظاهراً همگی شرایط امکان دستیابی به چنین توافقی را واگذاشتهاند و بر سر مزایا و مضار آن با هم جدال میکنند!

اگر منظور از توافق با چین سرمایهگذاری آن کشور در ایران در ازای خرید نفت و در نهایت خنثی کردن تحریمهای آمریکا باشد، آیا چینیها اصولاً در این شرایط حاضر به پذیرش چنین ریسکی هستند؟

در واقع چنین توافقی، نوعی اعلان جنگ اقتصادی چین به آمریکا و به مخاطره افکندن مناسبات اقتصادی دو کشور است که سالانه به صدها میلیارد دلار سر میزند. این ماجرا در عین حال، تجارت صدها میلیارد دلاری سالانۀ چین با متحدان نزدیک آمریکا بخصوص کشورهای عربی حاشیۀ جنوبی خلیج فارس را هم به مخاطره میاندازد.

بنابراین، چینیها با چه انگیزهای قرار است تن به توافقی دهند که سالانه هزاران میلیارد دلار هزینه روی دست آنها بگذارد؟ یا به عبارت دیگر، ایران قرار است چه امیتازی به چینیها دهد که چنان ضرر هنگفتی را جبران کند؟

اینها پرسشهای مزاحمی است که مسئولان ایرانی علاقهای به طرح آنها ندارند چرا که پاسخی برای آنها پیدا نمیکنند!

در واقع چینیها فقط در صورتی حاضر به توافقی مبنی بر سرمایهگذاری و خرید نفت از ایران میشوند که این توافق مناسبات اقتصادی آنها با آمریکا و متحدان نزدیک آن را به خطر نیاندازد! چنین چیزی اما در چه شرایطی ممکن است؟ در شرایطی که آمریکا و متحدانش متقاعد شوند توافق ایران و چین، راهِ تغییر سیاست جمهوری اسلامی در حوزههای مورد نگرانی آنها را میگشاید!

کسانی که این روزها با افسانهپردازی در بارۀ ماهیت روابط چین و دنیای غرب، چیزی مغایر این را القاء میکنند، یا قصد فریب خود را دارند، یا قصد فریب مردم را و یا قصد فریب هر دو را!