۳ روز تا پایان مهلت صادرکنندگان/ بازار ارز بعد از ۳۱ تیر آرام می‌شود؟

طبق اعلام بانک مرکزی، پایان تیرماه آخرین مهلت صادرکنندگان برای بازگشت ارز صادراتی سال 98 است و این مهلت به هیچ عنوان تمدید نخواهد شد.

کسب اطلاع مجدد از بانک مرکزی برای تمدید مهلت بازگشت ارزهای صادراتی بیانگر آن است که بانک مرکزی بر بازگشت ارزهای صادراتی تا پایان تیرماه مصمم است و بعد از این تاریخ در صورت عدم بازگشت ارزهای صادراتی نسبت به اجرای سیاستهای تنبیهی برای صادرکنندگان متخلف اقدام خواهد کرد.

* 3 روز تا پایان مهلت صادرکنندگان/ 20 میلیارد دلار ارز صادراتی برنگشته است

درحالی تنها 3 روز به پایان مهلت صادرکنندگان برای بازگشت ارزهای صادراتی باقی مانده که همچنان برخی صادرکنندگان بهامید تمدید این مهلت از سوی بانک مرکزی، نسبت به بازگشت ارز صادراتی خود تردید دارند و از این کار امتناع میکنند.

حدود 20 میلیارد دلار ارز صادراتی مربوط به سال 97 و 98 هنوز از سوی صادرکنندگان بازنگشته است و احتمالاً بعد از 31 تیرماه باید شاهد برخوردهای جدی قضایی باشیم چراکه سخنگوی دستگاه قضا رسماً اعلام کرده: تمام کسانی که به بازگشت ارز حاصل از صادرات اقدام نکنند تحت تعقیب قضایی قرار میگیرند.

اسماعیلی سخنگوی قوه قضائیه همچنین گفت: تمامی کسانی که در حوزه اقتصادی فعال هستند نسبت به رفع تعهدات و بازگشت ارز حاصل از صادرات اقدام کنند. اگر به تکالیف خود در مهلت تعیینشده عمل کردند کاری نخواهیم داشت در غیر این صورت با تمهیدات مقدماتی که در دادسرا با تشکیل کارگروهها بهکار گرفته شده است، قانونشکنان شدیداً تحت تعقیب قضایی قرار خواهند گرفت و مجازاتهای حداکثری در مورد آنها اجرا میشود.

* سیل تقاضای صادرکنندگان به گرانی دلار دامن زد؟

شاید یکی از دلایل عدم تمایل بازگشت ارز صادراتی، پیشنهاد اتاق بازرگانی برای تمدید مهلت بازگشت ارز صادراتی 98 تا مهر 99 است؛ کمیته ارزی اتاق ایران پیشنهاداتی درباره سهولت بازگشت ارز صادراتی ارائه کرده که یکی از آنها تمدید زمان اعلامشده برای ایفای تعهدات ارزی حداقل بهمدت سه ماه تا پایان مهرماه 99 است.

کاشفی عضو هیئت رئیسه اتاق ایران در همین ارتباط با تأکید بر اینکه فاصله چهار ماه در نظر گرفتهشده برای بازگشت ارز حاصل از صادرات با توجه به محدودیتهای ناشی از شیوع ویروس کرونا بههیچعنوان ممکن نیست، گفته است: همین مهلت در نظر گرفتهشده منجر به شکلگیری سیل تقاضا در بازار ارز شده است که نتیجه آن را هم در هجوم به صرافیها شاهدیم که به افزایش نرخ ارز دامن زده است.

در روزهای اخیر و همزمان با نزدیک شدن پایان مهلت صادرکنندگان برای بازگشت ارز صادراتی، قیمت ارز در بازار بیشتر از قبل اوج گرفته و باعث ثبت قیمت دلار 25هزارتومانی در بازار طی روز جاری شده است؛ بازاریها میگویند علت جهش اخیر قیمت ارز افزایش تقاضا از سوی صادرکنندگان بوده است؛ چراکه گروهی از صادرکنندگان برای ایفای تعهدات خود مجبور به خرید ارز از بازار آزاد شدهاند.

* چرا صادرکنندگان یکباره خریدار ارز شدهاند؟/ دلار 25 هزار تومانی برمیگردد

سوال البته اینجاست که چرا صادرکنندگان به یکباره نسبت به خرید ارز در بازار آزاد روی آورده اند و ارزهای خد را چه کار کردهاند؟ یکی از کارشناسان اقتصادی در این خصوص می گوید: صادرکنندگان می گویند چون باید ارز را برگردانیم دنبال خرید ارز برای برگرداندن به بانک مرکزی هستیم، ممکن است این توضیحات درست باشد ولی قبل از این با ارزهای خود چه کرده اند؟ شاید بخشی از ارزها به صورت غیررسمی به واردات قاچاق اختصاص داده شده باشد...

در روزهای نهایی تا پایان مهلت صادرکنندگان برای بازگشت ارز صادراتی، تکاپوی برخی از صادرکنندگان برای تمدید این مهلت از سوی بانک مرکزی شدت گرفته و تلاش می کنند تا از بانک مرکزی بازهم مهلت بگیرند ولی آنطور که منابع رسمی به خبرنگار تسنیم گفته اند این مهلت به هیچ وجه تمدید نخواهد شد.

صادرکنندگان هم می دانند که اگر بعد از 31 تیرماه ارز صادراتی را برنگردانند قطعا با سختگیری های بیشتر از سوی بانک مرکزی و قوه قضائیه مواجه خواهند شد.

یکی از فعالان بازار در همین ارتباط درباره وضعیت بازار ارز با وجود رکوردهای بالا و ثبت دلار 25 هزار تومانی می گوید: انشالله از سه روز دیگر حتما وضعیت تغییر میکند، حتما بعد از 31 تیرماه بازارساز ورود جدی خواهد کرد و قیمت ها برمی گردند.

* ریزش قیمتها در راه است؟/ بازاریها: قیمتها برمی گردد، فعلا خرید نداشته باشد

او معتقد است فشار صادرکنندگان به بازار ارز نیز بعد از 31 تیرماه کم خواهد شد چراکه با پایان مهلت بانک مرکزی برای بازگشت ارز صادراتی، صادرکنندگان باید طبق دستورالعمل جدید ارزی، با نرخی که بانک مرکزی تعیین می کند ارز را بفروشند و برایشان به صرفه نیست که از بازار آزاد ارز بخرند و به بانک تحویل دهند.

بنابراین از اول مردادماه تقاضا برای خرید ارز کاهش چشم گیری خواهد داشت. و برهمین اساس هم فعالان بازار و صرافیها نیز اذعان دارند که نرخهای بالایی که این روزها برای انواع ارز بخصوص دلار در بازار آزاد ثبت شده خیلی ماندگار نیست و بانک مرکزی حتماً بعد از پایان مهلت بازگشت ارزهای صادراتی قیمتها را برمی گرداند.

یکی از نشانههایی که کارشناسان ارزی را هم به کاهش قیمت ارز از روزهای آینده امیدوار کرده، اختلاف بالای قیمت خرید و فروش ارز در صرافیهای بانکی است؛ فعالان بازار معتقدند بازارساز به زودی با ورود جدی به بازار قیمتها را برمی گردانند و شاید اتفاقی مشابه شهریور 97 در انتظار بازار باشد.

بسیاری از بازاری ها پیش بینی می کنند که بزودی ریزش شدید قیمتها در بازار ارز رخ خواهد داد و این موضوع حتی در کانالهای دلالی ارز نیز مطرح شده و به خریداران هشدار می دهند که فعلاً در قیمتهای بالا خرید ارز نداشته باشند چراکه حتماً ریزشی سنگین در راه است.

* چه تنبیههایی در انتظار صادرکنندگان متخلف است؟

طبق اعلام بانک مرکزی، پایان تیرماه آخرین مهلت صادرکنندگان برای بازگشت ارز حاصل از صادرات سال 98 به کشور است و آنطور که عبدالناصر همتی قبلاً تأکید کرده است این مهلت به هیچ وجه تمدید نمیشود.

صادرکنندگان در این مدت فرصت داشتند تا ارز حاصل از صادرات خود را بهروشهای اعلامی بانک مرکزی، به چرخه اقتصادی کشور برگردانند و کمتر از 3 روز به پایان این مهلت قانونی باقی مانده است.

بانک مرکزی رسماً اعلام کرده است، 27.5 میلیارد دلار ارز صادراتی برنگشته و به صادرکنندگان متخلف هشدار برخورد قضایی داده، ولی اتاق بازرگانی ایران مدعی است فقط 8.7 میلیارد دلار ارز صادرات برنگشته است.

بانک مرکزی همچنین تأکید کرده، صادرکنندگان میتوانند ارز صادراتی سال 98 خود را بهروشهایی همچون بازگشت بهصورت اسکناس و بهمیزان حداکثر 20 درصد، ارائه ارز به سامانه نیما بهمیزان 60 درصد و نیز بهکارگیری روش ارز صادراتی صادرات برای واردات خود یا شخص دیگری بهمیزان حداکثر 20 درصد به کشور بازگردانند.

در ماههای اخیر و همزمان با تشدید شیوع ویروس کرونا در ایران و جهان، روند صادرات و واردات با اختلال همراه شده و یکی از دلایل جهش ارزی اخیر کمبود ارز در بازار اعلام شده است؛ دولت و بانک مرکزی مدعی هستند که تا پایان تیرماه و بعد از بازگشت ارز صادراتی از شتاب افزایش قیمت ارز کاسته خواهد شد.

دولت تأکید کرده است که صادرکنندگان باید ارز صادراتی را وارد کنند و در غیر اینصورت مشمول تنبیههایی میشوند که مهمترین آنها ابطال کارت بازرگانی، لغو معافیتهای مالیاتی، عدم صدور یا تمدید ثبت سفارش، عدم اعطای تسهیلات و ضمانتنامههای ارزی و ریالی، اعمال محدودیت در صدور بارنامههای داخلی و خارجی، عدم صدور هرگونه مجوزهای واردات و صادرات، تولیدی و صنفی و عدم استرداد حقوق و عوارض گمرکی و... است.

همچنین طبق یکی از مهمترین مواد بسته جدید ارزی، صادرکنندگانی که در مهلت تعیینشدهٔ بعد از تاریخ پروانه صادراتی، نسبت به برگشت ارز، به چرخه اقتصاد اقدام نکردهاند، مکلفند باقیمانده تعهدات خود را، در بازار دوم (سامانه نیما) بهنرخ روز پایانی مهلت خود در بازار دوم، یا قیمت روز بازار بههنگام ایفای تعهد، هر کدام که کمتر بود، به بانک مرکزی بفروشند.

البته بانک مرکزی از انتشار اسامی صادرکنندگان متخلف در رسانهها و ارسال پروندههای آنها به دستگاه قضایی نیز خبر داده است. رییس کل بانک مرکزی در همین ارتباط گفته است: اسامی افرادی که از بازگشت ارز صادراتی به کشور خودداری میکنند به قوه قضائیه ارسال شد.

 براساس بسته جدید ارزی که از سوی بانک مرکزی ابلاغ شده، مهلت برگشت ارز صادراتی 4ماه بعد از صدور پروانه صادراتی است. طبق اعلام همتی، درجهت تشویق صادرکنندگانی که ظرف سه ماه بعداز صدور پروانه صادراتی، ارز خود را برگردانند، تعهدات ارزی آنها، برمبنای 90 درصد ارزش پایه صادراتی محاسبه خواهد شد.