اثرات مثبت و منفی بورس املاک بر بازار مسکن

روز چهارم تیرماه ۱۳۹۹ در یکصد و هشتاد و هفتمین جلسه شورای عالی بورس و اوراق بهادار، تاسیس بورس املاک، مستغلات و امتیازات با سرمایه ثبت شده ۵۰۰۰ میلیارد تومان به تصویب رسید. سازمان بورس مکلف شده حداکثر تا چهار ماه آینده، مقدمات لازم را برای راه اندازی بورس املاک به عنوان پنجمین بورس کشور فراهم کند.

این فاصله زمانی امکان می دهد تا با تضارب آرا، ضمن بررسی کارشناسی برای استفاده مطلوب از بورس املاک، اثرات مثبت و منفی آن چکش کاری شود؛ هرچند به نظر میرسد با توجه به تاثیر سهم ۳۵ درصدی بخش مسکن در اقتصاد ملی و نیاز سالیانه یک میلیون واحد مسکونی، دولت عزم خود را برای راهاندازی بورس املاک جزم کرده است.

مطابق اعلام دبیر شورای عالی بورس و اوراق بهادار، سه گروه سهامداری بورس املاک، مستغلات و امتیازات ۳۵ درصد تشکلهای بخش خصوصی و تعاونی، ۳۵ درصد نهادهای عمومی دولتی و غیردولتی و ۳۰ درصد نیز عامه مردم خواهند بود.

۳۵ درصد از این سهام که در اختیار تشکلهای بخش خصوصی قرار میگیرد توسط اتاق تعاون و اتاق بازرگانی مشخص شده و فعالان صنعت ساخت و ساز در آن حضور خواهند داشت. ۳۵ درصد گروه سهامداری نیز مربوط به نهادهای عمومی و غیردولتی است که مالکیت بخش عمدهای از زمینهای کشور را در اختیار دارند. در این بخش، بورس املاک میتواند زمین هایی که به نوعی در انحصار شرکت های دولتی و تقریباً بلا استفاده رها شده را به حوزه ساخت و ساز بیاورد. از طرف دیگر ۳۰ درصد سهام بورس جدید از طریق پذیره نویسی عام عرضه میشود که سهامداران حقیقی می توانند اقدام به خرید و فروش متری مسکن کنند. بخشی که اگر مدیریت نشود میتواند نوساناتی را در بازار مسکن رقم بزند.

بورس املاک موافقان و مخالفانی دارد؛ مخالفانی که میگویند در هیچ کجای جهان بورس مسکن وجود ندارد بلکه آنچه تحت عنوان بورس از آن یاد می شود صندوق های سرمایه گذاری زمین و ساختمان است که با جذب سرمایه های خرد، معمولا رونق ساخت و ساز می آورد. اما آنچه در ۳۰ درصد بورس املاک و مستغلات قرار است انجام شود خرید و فروش متری مسکن توسط سرمایه گذاران خرد است که نگرانیهایی بابت ایجاد التهاب در بازار مسکن ایجاد کرده است.

از طرف دیگر بورس یکی از نقد شونده ترین بازار هاست و در مقابل، مسکن بازاری است که نقش شوندگی پایینی دارد. به همین دلیل نقد شوندگی بالای بورس ممکن است شخص را وسوسه کند که سرمایهگذاری خود در بورس مسکن را به هر دلیلی به پایان برساند تا از نقدینگی خود در جای دیگری استفاده کند. این میتواند به یکباره دست سازندگانی که پروژه آنها بین یک تا دو سال طول می کشد را از منابع موجود خالی کند.

یک نماینده: بورس املاک بدون نظارت اثرات منفی بر بازار مسکن دارد

علیرضا پاکفطرت عضو کمیسیون عمران مجلس با اشاره به برنامه ریزی دولت برای راهاندازی بورس املاک و مستغلات گفته است: راه اندازی بورس املاک و مستغلات میتواند اقدام مثبتی برای جمعآوری نقدینگی در سطح جامعه باشد به شرط آنکه دولت و سازمان بورس، نظارت دقیقی بر عملکرد بورس املاک داشته باشند. اگر در این بخش کنترلی صورت نگیرد قطعاً بورس املاک اثرات منفی بر بازار مسکن خواهد داشت.