سهم پتروشیمی‌ها در تنظیم بازار ارز

پتروشیمیها در صنایع نفت و گاز به عنوان آخرین حلقه شناخته میشوند و بالاترین ارزش افزوده را نیز به همراه دارند. از همین رو است که توسعه این صنعت در کشور به معنای فاصله گرفتن از خامفروشی و ارزآوری به شمار میرود.

با توجه به این مهم و فاصله گرفتن از اقتصاد نفتی در ایران، توسعه این صنعت در دولت تدبیر و امید سرعت گرفت تا آنجا که به گفته حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، در پتروشیمی از خامفروشی جدا و وارد مرحله ارزش افزوده و زنجیرههای بعدی شدهایم.

روحانی که عصر دوشنبه در نشست تولیدکنندگان و فعالان صنایع پتروشیمی و فولاد کشور به عنوان فعالان خط مقدم جبهه اقتصادی کشور و صادرات مهم کشور سخن میگفت، تاکید کرد تولیدات پتروشیمی از سال ۹۲ تا پایان امسال، دو برابر شده است. اینکه تولید دو برابر شده، هنر بسیار بزرگی است یعنی هرچه تولید در قبل و بعد از انقلاب و در دولتهای گذشته بوده، در این هفت سال معادل تولیدات کار شده است.

وی ادامه داد: شرکتهای پتروشیمی هم بار سنگین تولید و صادرات غیرنفتی را بر دوش دارند و هم تامین ارز مورد نیاز در بازار نیما و ایجاد اشتغال بر عهده آنها است. محصولات ما میتواند از نظر کیفیت با محصولات سطح جهان رقابت کند. طبیعی است که از لحاظ کیفیت اگر نتوانیم رقابت کنیم نمیتوانیم بازار پایداری را در اختیار داشته باشیم.

رییس جمهور البته معتقد است که پتروشیمی در زنجیره ارزش باید یک گام فراتر از آنچه تا امروز بوده بردارد. در حال حاضر بخشی از محصولات پتروشیمی، بخشی دیگری از پتروشیمی را تامین میکند و آن بخش هم بخش دیگر را تامین میکند. این زنجیره باید تا مصرف نهایی تکمیل شود در بعضی بخشها زنجیره تکمیل شده اما در بخش هایی نیازمند کار بیشتر در پایین دست محصولات هستیم.

وی درباره اهمیت سرمایهگذاری برای آینده گفت: ۱۴ میلیارد دلار در پتروشیمی برای تحقق جهش دوم سرمایهگذاری کردیم و هشت میلیارد دلار هم تا کنون برای جهش سوم سرمایهگذاری انجام شده است که تا سال ۱۴۰۴ به نتیجه میرسد.

روحانی با بیان اینکه در این ۲ سال و سه ماه که از تحریمهای یک جانبه آمریکا میگذرد، همه مردم به سهم خودشان ایستادگی کردند، گفت: صنعت پتروشیمی در خط مقدم این مبارزه بودند. زیرا اولا نیازهای داخلی را تولید کردند و ثانیا بخش بزرگی از نیازهای ارزی کشور در سامانه نیما توسط آنها پاسخ داده شده است. در واقع پتروشیمیها صددرصد آنچه قول داده بودند و بیشتر از صددرصد از تعهد بازگشت ارز صادراتی را در سامانه نیما عرضه کردهاند.

پیگیریهای ایرنا از سامانه نیما نشان میدهد که مجموع عرضه ارز صادراتی در این سامانه از ابتدای راهاندازی این سامانه در نیمه نخست ۹۷ تا ۳۰ خرداد ۹۹ در مجموع ۳۰ میلیارد و ۷۵ میلیون یورو بوده است. با تبدیل یورو به دلار با ضریب ۱.۱۸ برابر، این عدد حدود ۳۶ میلیارد دلار برآورد میشود.

در همین زمینه به گفته رییس کل بانک مرکزی، ۳۶ شرکت صادر کننده پتروشیمی، ۲۴ شرکت عمده فولادی و معدنی و ۴۸ شخص حقوقی از سایر گروه صادرکنندگان (با صادرات بیش از ۱۵ میلیون دلار که حداقل ۷۰ درصد ارز ناشی از صادرات خود را در دو سال گذشته به چرخه اقتصاد برگرداندهاند) در دو سال گذشته بیش از ۲۴ میلیارد دلار ارز به چرخه اقتصاد کشور برگرداندهاند.

این آمار نشان میدهد سهم این صادرکنندگان از عرضه ارز در سامانه نیما، حدود ۷۰ درصد بوده است.

دبیر کل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی پیش از این نیز در گفت و گو با ایرنا با تاکید بر اینکه پتروشیمیها فراتر از تعهد خود ارزهای صادراتی را در سامانه نیما عرضه کردهاند، گفته بود که سهم پتروشیمیها در تامین ارز سامانه نیما ۴۰ درصد است.

این اعداد نشان میدهد پتروشیمیها در مجموع با توجه به ۳۶ میلیارد دلار ارز عرضه شده در نیما و سهم ۴۰ درصدی خود در این سامانه تا کنون حدود ۱۴.۵ میلیارد دلار ارز در سامانه نیما عرضه کردهاند.

البته به گفته مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، پتروشیمیها ۸۵ درصد از ارزهای صادراتی خود را در سال ۹۸ در سامانه نیما، عرضه کردهاند.

بهزاد محمدی همچنین تاکید کرده که صادرات پتروشیمی در سال گذشته ۱۰ میلیارد دلار ارزآوری داشته که با یک حساب سرانگشتی مشخص میشود که تنها در سال گذشته پتروشیمیها ۸.۵ میلیارد دلار ارز در نیما عرضه کردهاند که سهم به سزایی در کنترل بازار ارز داشته است.

این در حالی است که براساس آمار سامانه نیما در سال ۹۸ حدود ۱۹ میلیارد دلار ارز صادراتی از طریق سامانه نیما به چرخه اقتصاد بازگردانده شد که سهم پتروشیمیها در این بازه زمانی ۴۵ درصد بوده است.

این عدد در کنار اجرای طرحهای توسعهای است که در این صنعت اجرا شده و زمینه را برای جهش دوم و سوم پتروشیمی ظرف ۴ سال آماده کرده است.