قاچاق موبایل به اسم واردات مسافری ادامه دارد

طرح رجیستری یا شناسنامهدار کردن تجهیزات سیمکارتخور از همان زمان که بهعنوان راهی برای مبارزه با قاچاق مطرح شد، با چالشهایی همراه بود. در اولین تجربه این طرح که برمبنای IMEI گوشیها بود، این کد قابل جعل بود و به همین دلیل در جدیدترین اجرای رجیستری، تلاش شد با ترکیب دو شناسه گوشی و سیمکارت به صورت همزمان، از شکست دوباره این طرح جلوگیری شود.

از طرف دیگر، با اجرای رجیستری برای تمامی برندهای گوشی، افرادی که منافعشان از طریق قاچاق تامین میشد، دست به کارهای مختلفی برای دور زدن این طرح زدند. یکی از این راهها، واردات چمدانی گوشیهای مسافری بود؛ زیرا افرادی که به این شیوه گوشیهای خود را وارد میکردند، از پرداخت ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده معاف شده و از معافیتهای گمرکی نیز بهره میبردند. این موضوع باعث شد مسوولان روش دریافت مستقیم کد فعالسازی گوشی مسافری پس از پرداخت عوارض و ثبت موفق شناسه سریال دستگاه در گمرک جایگزین شود که با اتصال گمرک به سامانه همتا امکانپذیر شد.

روش دیگری که واردکنندگان غیررسمی و قاچاقچیان گوشی برای استفاده از گوشیهای قاچاق انتخاب کردند، استفاده از اطلاعات مسافران واقعی بود که اگرچه خودشان اقدام به واردات گوشی نکردهاند، اما برخی با گرفتن اطلاعات از آنها، اقدام به واردات گوشی به اسمشان کردند. اگرچه با تصمیم به افزایش تعرفه گمرکی و حذف معافیت ۸۰ دلاری برای واردات تلفن همراه مسافری، واردات غیررسمی گوشی تا حد زیادی کاهش یافت، اما هنوز هم استفاده از روشهایی که سعی در فروش گوشیهای وارداتی غیررسمی دارند، ادامه دارد.

ضرورت اصلاح فرآیند ثبت گوشی مسافری

آنطور که انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی، عنوان میکند، با گذشت بیش از دو سال از اجرای طرح رجیستری که قرار بود، جلوی واردات قاچاق موبایل را بگیرد، همچنان شاهد سوءاستفاده سوداگران از خلاهای قانونی این طرح هستیم. طی دو سال اخیر ۱۰۰صدها هزار دستگاه موبایل قاچاق که عمدتا موبایلهایی با ارزش بیشتر از ۳۰۰ یورو بودهاند، با سوءاستفاده از رویه مسافری وارد کشور شده است. این اتفاق صدمات جبرانناپذیری را با خروج صدها میلیون دلار بر بدنه اقتصادی کشور وارد کرده و بسیاری از خریداران این دستگاهها را با مشکلات عدیدهای از جمله عدم پشتیبانی مواجه کرده است.

اگرچه رویه «مسافری» طی دو مرحله یکی در خردادماه و دومین بار در مهرماه سال ۹۸ اصلاح شد و تا حدود زیادی واردات از طریق این رویه را از صرفه انداخت، اما همچنان سودهای کلانی از این طریق نصیب سوداگران این عرصه میشود. حمیدرضا دهقانینیا -مدیرکل نظارت بر سامانههای الکترونیکی و هوشمند ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز- در این خصوص میگوید: نتیجه ثبت تلفن همراه مسافری با فرایند فعلی، سوءاستفاده از اطلاعات مسافران برای تطهیر کالای قاچاق است، بدینصورت که متخلفان، به هر شکل ممکن به اطلاعات مسافران دسترسی پیدا کرده و به نام آنها و بعضاً بدون اطلاعشان، از طریق درگاه اینترنتی گمرک، تلفن همراه ثبت میکنند.

وی با اشاره به تفاوت آن چه در قانون در مورد واردات رویه «مسافری» آمده با آنچه در حال حاضر اجرا میشود، گفت: چیزی که در رویه «مسافری» مدنظر قانونگذار بوده، بدین شرح است که کالای همراه مسافر در صورت غیرتجاری بودن، باید پس از انجام تشریفات گمرکی از جمله پرداخت حقوق ورودی از اماکن گمرکی خارج شود؛ اما در حال حاضر مسافر میتواند بدون آنکه تلفن همراه خود را در اماکن گمرکی به گمرک اظهار و حقوق ورودی آن را پیش از ورود به کشور پرداخت کرده باشد، آن را وارد کشور کرده و سپس از طریق درگاه اینترنتی گمرک نسبت به پرداخت حقوق ورودی و ثبت آن اقدام کند.

دهقانینیا معتقد است اگر تشریفات گمرکی کالای همراه مسافر و سپس ترخیص آن از اماکن گمرکی منطبق بر قانون انجام میشد امکان این سوءاستفاده برای متخلفان فراهم نبود. این در حالی است که سامانه شناسایی و مبارزه با قاچاق، هشدار داده با افرادی که در این زمینه تخلف کنند، برخورد میشود و در صورت ادامه این رفتار، علاوه بر قطع گوشیهای ثبتشده، نسبت به معرفی متخلفین به مراجع امنیتی یا قضایی اقدام خواهد کرد و متخلفین علاوه بر مجازاتهای مندرج در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز طبق قانون جرایم رایانهای نیز تا دو سال حبس در پیش خواهند داشت.