تحلیل برنامه اقتصادی جدید دولت / ذخایر طلا جایگزین ذخایر ارزی خواهد شد؟

حسن روحانی، رئیس جمهور، امروز در آئین بهره برداری از طرح های ملی وزارت صمت ضمن ابزار خرسندی از افتتاح پروژههایی در توسعه معادن و طلا، عنوان کرده است که مساله طلا اهمیت ویژه برای دولت دارد و همانطور که امروز معادن و پتروشیمی توانسه جایگزین فروش نفت شود گسترش طلا نیز میتواند جایگزین ارز شود.

او همچنین اعلام کرده که دولت حاضر است در زمینه طلا سرمایه گذاری عظیمی کند.

حالا سوال این است که منظور روحانی از سرمایه گذاری عظیم دولت در زمینه طلا چیست؟ آیا قرار است ذخایر طلا جایگزین ذخایر ارزی کشور شود؟ این اقدام چه تاثیراتی در بخشهای مختلف اقتصاد ما خواهد داشت؟

ذخایر طلا به جای ذخایر ارزی؟

کمیل طیبی، کارشناس اقتصاد بینالمل، درباره اظهارات رئیس جمهور،می‎گوید: ارزش طلا، دارایی است. منظور از دارایی، برخورداری از حساب دخیره طلا یا ارز در حساب تراز پرداختهایمان است.

به گفته او، طلا و برخی فلزات دیگر از جمله نقره گاه میتواند به عنوان ذخیره ارزی مصرف شود. همانطور که ذخیره ارزی منبعی بالقوه برای خرید خارجی و سرمایهگذاری است ذخیره طلا هم ارزش ثروت و دارایی دارد.

تاثیر ذخایر طلا در تراز پرداختها و تورم

تراز پرداخت سندی است که در آن معاملات و مبادلات اشخاص حقیقی و حقوقی مقیم یک کشور با خارج به طور منظم برای مدت یک سال درآن ثبت میشود. مقامات دولتی میتوانند با بررسی ترازپرداختها، وضعیت اقتصادی کشور را در رابطه با فعالیتهای اقتصادی داخلی و خارجی مورد ارزیابی و تحلیل قرار دهند.

آنطور که طیبی میگوید زمانی که بانک مرکزی ذخیره طلا را افزایش دهد به حساب بستانکار ترازپرداختها میرود. به عبارتی دخیره طلا میتواند تراز پرداختهای هر کشور را تحت تاثیر قرار داده و کسری ترازپرداختها را پوشش دهد. دست آخر هم این موضوع میتواند جلوی افزایش تورم را بگیرد و مانع نوسانات بازار ارز شود.

او میگوید: داشتن ذخایر طلا به معنی تشکیل سرمایه است و ورود سرمایه را به دنبال خواهد آورد. طلا به عنوان فلز گرانبها برای همه کشورها شناخته شده است و همواره مورد عرضه و تقاضای تمام کشورهاست. همه دنبال لحاظ طلا در ترازپرداختهایشان هستند چون هم قدرت مبادله دارد و هم نقدشوندگی.

راه گریز از تحریم

ایران هرچند در تنگنای محدودیتهای بینالمللی قرار دارد اما این تحریم درباره طلا وجود ندارد. طیبی هم اشاره میکند: ما میتوانیم طلا را به عنوان ذخیره ارزی و اعتبار کشورمان در صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی درنظر بگیریم.

به گفته این کارشناس استفاده از طلا راه گریز از تحریم است، چرا که یک وسیله پرداخت مناسب است و میتواند نقش پولی قوی را در شرایطی برایمان بازی کند که ریال ما ضعیف شده و وسیله خوبی برای مبادله در صحنه بینالملل محسوب نمیشود. بنابراین اگر دولت راه دخیرهسازی و تعامل با جامعه را پیش بگیرد، طلا وسیله پرداخت خوبی خواهد بود تا امورات خود و کشور را از جنبه واردات و سرمایهگذاریهای مختلف پیش ببرد.

طلا؛ ضربهگیر بورس و دلار

به اعتقاد طیبی از سوی دیگر طلا بازار دارایی مطمئن هم هست. بنابراین میتواند جایگزین بسیاری از بازارهای دیگری شود که پرنوسان هستند. برای مثال در شرایط ریزشی که ما در بازار سرمایه شاهدیم یا نوساناتی که در بازار ارز با آن مواجهیم، طلا میتواند ضربهگیر خوبی برای ما باشد. هم به دولت ما در سطح کلان کمک کند و هم به هر شهروند ایرانی کمک کند تا سبد دارایی خود را متنوع سازد. ضمنا از آنجایی که طلا مورد استقبال جهانی هست وقتی در سبد دارایی مردم باشد مطئن است و سبد از پایداری بیشتری برخورد خواهد بود.

این کارشناس ادامه میدهد: دولت به دنبال این است که نوسان را در بازار ارز که پای دلالی در آن باز است، از بین ببرد. قطعا جایگزینی با طلا میتواند تاثیر مثبتی بر بازار ارز داشته باشد. اگر ثبات در بازار طلا اتفاق بیفتد و حجم طلا افزایش یابد در بازار ارز هم ثبات ایجاد خواهد کرد. ضمنا طلا دارایی بینالمللی است که اعتبار مالی بینالمللی برایمان میآورد.

او در پاسخ به این سوال که چرا تاکنون دولت از این ظرفیت استفاده نکرده است؟ می‎گوید: چون دولت به سمت تنوع سازی سبد داراییهایش رفته اکنون این موضوع اهمیت یافته است. این سیاستگذاری مستقل از مسائل و وابستگیهای سیاسی است که رخ میدهد.