تنگی نفس‌ پلیمرها زیر شلاق شهریوری نیما

صنایع بستهبندی، لولههای انتقال آب و گاز، ظروف یکبارمصرف و تقریبا تمامی تولیدات در صنعت پلاستیک به وضوح از این شرایط تاثیر پذیرفته و با رشد قیمت تمام شده روبهرو هستند. رشد ۸۰ درصدی شاخص قیمت پلیمرها دقیقا این هشدار را برای صنایع تکمیلی در صنعت پلیمرها مطرح میکند که میتواند اثرات جانبی بسیاری بر جای گذارد. شاید واحدهای صادراتمحور بتوانند بخش اعظم ریسک رشد بهای ارز را در تجارت خود جبران کنند ولی تولیدکنندگان بسیاری هم وجود دارند که تولیدات خود را در بازار داخلی و به سایر بخشها همچون کشاورزان میفروشند که فضایی برای پوشش ریسک آنها باقی نمانده است.
رکوردهای دستنیافتنی قیمت مواد اولیه پلیمری

شاخص قیمت پلیمرها در هفته گذشته با ۳۳/ ۲ درصد رشد به ۱۷ هزار و ۹۴۱ تومان رسید که بالاترین میزان در تاریخ معاملات بورس کالای ایران است. این رشد نرخ از آن جهت اهمیت بسزایی دارد که هفته گذشته قیمتهای پایه جدیدی اعلام نشد و تنها رقابت برای خرید بود که به رشد قیمتها به نسبت هفته قبل منجر شد. این رخداد اتفاق بسیار بزرگی است که نمیتوان از کنار آن به سادگی عبور کرد. اتفاقی که به وضوح نشان میدهد ذهنیت اهالی بازار افزایشی است و حاضر هستندکالاها را با قیمتهای بالاتری خریداری کنند شاید از قافله رشد قیمتها عقب نمانند. ذهنیتهای تورمی به وضوح به آفت جدیدی در بازار پلیمر بدل شده که گسترش آن در نهایت افزایش قیمت مواد اولیه و رشد بهای تمام شده کالاهای بسیاری را در پی دارد.

این نکته که بدون اعلام قیمتهای پایه جدید باز هم تقاضا افزایشی بوده است نشان میدهد که کابوس بهای نیمایی در تاروپود این بازار و حتی بازارهای کالایی مشابه رخنه کرده و تا زمانی که این ذهنیت همینگونه است مدیریت بازار شاید نشدنی باشد. در آخرین قیمتهای پایه اعلامی دلار ۱۹ هزار و ۴۴۳ تومان بوده ولی برای فردا نرخهای مورد محاسبه نیمایی به احتمال قوی از ۲۰ هزار تومان فراتر خواهد رفت و همین داده اثر نوسان قیمتهای جهانی یا حتی کاهش رقابت برای خرید را از بین خواهد برد. این بازی بیشتر شبیه به سرسرهای یکطرفه ولی برای رشد قیمتهاست که راه جایگزین یا دوربرگردان یا چراغ قرمز هم ندارد. تا زمانی که این شیوه یعنی احتساب قیمتها بر مبنای بهای نیمایی ارز و قیمتهای فوب منطقهای یا صادراتی ادامه داشته و قیمتهای نیمایی ارز همینگونه افزایشی باشد انتظار معجزه از این بازار را نمیتوان در نظر گرفت. اهمیت این روندهای قیمتی از آن جهت است که شاخص قیمت پلیمرها در هفته گذشته که به یک قدمی ۱۸ هزار تومان رسیده، در اوایل سالجاری حتی کمتر از ۱۰ هزار تومان را هم تجربه کرده است، یعنی در ۲۴ هفته اخیر چیزی نزدیک به ۸۰ درصد به شاخص قیمتها افزوده شده است. البته دلیل اصلی این وضعیت را باید در نوسان ارزش دلار نیمایی به شمار آورد که از رقمی نزدیک به ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان در روزهای ابتدایی سالجاری به بالای ۲۱ هزار تومان برای متوسط خرید هفتگی نیز افزایش یافته و هیچ بعید نیست که باز هم شاهد استمرار رشد قیمتها باشیم.
دوگانه حجم تقاضای پلیمرها

در هفته گذشته حجم داد و ستد پلیمرها در بورس کالا با ۴۳/ ۱ درصد افت هفتگی به ۷۶ هزار و ۴/ ۲۸۲ تن رسید که هنوز رقم قابل قبولی به شمار میرود. این در حالی است که حجم عرضههای مرسوم در بازار فیزیکی با ۸/ ۱ درصد افت به ۸۵ هزار و ۳/ ۴۸۹ تن رسید که به وضوح دلیل افت حجم معاملات را نشان میدهد. اما در همین مدت حجم تقاضا با ۳ درصد افزایش به بیش از ۱۳۲ هزار تن رسید که بالاترین میزان از اوایل اسفندماه سال گذشته تاکنون است، یعنی بالاترین میزان تقاضا در ۶ ماه گذشته به ثبت رسید. این رشد تقاضا را میتوان از دو مسیر متفاوت ارزیابی کرد که هر کدام آینده متفاوتی را برای بازار و صنایع تکمیلی پلیمرها ترسیم میکند.

سادهترین برآورد از رشد تقاضا آنهم در روزهای پایانی تابستان و ورود آرام به روزهای سرد سال همان افزایش تقاضای واقعی برای محصولات نهایی است که با نزدیکتر شدن به ایام اربعین شاید بتوان رد پای رشد تقاضای صادراتی به کشور عراق یا همچنین بهبود تقاضا در منطقه را مورد ارزیابی قرار داد. عرف سالهای اخیر در بازار صنایع تکمیلی افزایش تقاضا از اواخر شهریورماه است که برای امسال نیز شرایط مشابهی را میتوان متصور شد. این احتمال را میتوان پذیرفت آنهم در شرایطی که نسبت معامله عرضه پلیمرها در هفته گذشته به بالای ۸۹ درصد رسیده است که بیشترین میزان در هفت هفته اخیر است ولی این نسبت در تیرماه بالاتر از نرخ هفته گذشته بوده بنابراین باید به دنبال دلایل دیگر هم باشیم. اینکه در هفته گذشته قیمتهای پایه اعلام نشد و بهای نیمایی ارز میل به رشد جدی داشته خود دلیل مهمی برای افزایش تقاضا در کنار نوسان پتانسیل خرید در هفته گذشته بود. برخی از اشخاص حتی واحدهای تولیدی از ترس رشد بیشتر قیمتها به خرید متمایل شدند تا جایی که افزایش تقاضا و رشد رقابت برای خرید را به همراه داشت. این تقاضا که میتوان از آن بهعنوان تقاضای احتیاطی نام برد نشان میدهد که ترس از رشد بیشتر قیمتها در دل اهالی بازار رخنه کرده و افزایش قیمت تمام شده تولیدات و امکان یا عدم امکان فروش با قیمتهای بالاتر را به حاشیه برده است. البته برخی از تولیدکنندگان بهدلیل وجود سفارش خرید و تعهد تولید و تحویل شاید راهی جز پذیرش قیمتهای موجود در پیش ندارند و در هر حال به گردونه رقابت برای خرید وارد شدهاند.

از دیگر ویژگیهای مهم معاملات هفته گذشته ثبت ۵۴/ ۱ برابری تقاضا در برابر عرضهها بود که به معنی ثبت ۱۵۴ تن تقاضا در برابر هر ۱۰۰ تن عرضه است که بالاترین میزان در هشت هفته اخیر است.

با توجه به موارد فوق برای هفته جاری هیچ بعید نیست که رشد عرضه را در بازار پلیمرهای بورس کالا شاهد باشیم ولی ممکن است تقاضا با این روند کلی همخوانی نداشته باشد. در هر حال این هفته میتوان به وضوح مشاهده کرد که حجم تقاضای واقعی برای تولید چقدر بوده و تقاضا برای پوشش ریسک یا حتی انگیزههای سفتهبازی چه میزان از تقاضای ثبت شده در بازار پلیمرها را تشکیل داده است.