شوک جدید در بازار خودرو/ چه کسانی قیمت‌ خودرو را تعیین می‌کنند؟

شوک جدیدی که در هفته جاری به بازار خودرو وارد شد، بسیاری از خریداران و حتی فعالان بازار را غافلگیر کرد. آنچه مشخص است، اینکه با مشاهده قیمتها در بازار، روزبهرو از تعداد خریداران بازار خودرو و از تعداد فروش نمایشگاهداران کاسته میشود؛ تا جایی که به باور فعالان بازار، میزان خرید و فروش خودرو تقریبا به نزدیک صفر رسیده است.

یکی از فعالان بازار خودرو گفت: در بازار کسی برای خرید خودرو صف نکشیده و تنها عدهای با شیطنت به دنبال قیمتسازی هستند.

یکی دیگر از فعالان بازار خودرو عنوان کرد: تازه چند روزی است تحویل خودروی دناپلاس اتوماتیک آغاز شده و هنوز تحویل آنها به تعداد انگشتان دو دست نرسیده، اما در عرض چند ساعت بیش از ۳۰ آگهی فروش از این خودرو در سایتها به چشم میخورد. همین مساله ثابت میکند قیمتگذاریها صوری است و عدهای با هماهنگی یکدیگر قیمتی خاص و بالا برای یک خودرو در نظر میگیرند.

چرا خودرو ترمز برید؟

اما اینکه چرا قیمت خودرو ترمز بریده است را کارشناسان بیربط به روند اخیر بورس نمیدانند. سقوطهای پی در پی و گزارشهایی که هر روز از درون بورس از سقوط شاخصکل شنیده میشود، باعث شه که بخشی از سرمایههای حاضر در بورس از تالار شیشهای خارج شود. در کل بررسی روند فضای اقتصادی کشور در بازارهای موازی چون خودرو، ارز، طلا و سکه نشان میدهد که همزمان با افت شاخص بورس، دارندگان سرمایههای سرگردان نسبت به خروج سرمایه خود از بورس اقدام کرده و به صف خرید در بازارهای دیگر پیوستهاند.

از سوی دیگر، برخی گزارشها حاکی از آن است که مردم برای حفظ ارزش پول خود وارد بازار خودرو شده و جالب اینکه به جای پول نقد، سرمایههای طلا و دلار خود را به فروشندگان در ازای خرید خودرو پرداخت میکنند. این موضوع نگرانی زیادی را در خصوص بههمریختگی بیشتر بازار خودرو به وجود آورده است.

در این میان، برخی از کارشناسان بازار خودرو، گرانی در این بازار را در نتیجه کمبود عرضه در بازار خودرو میدانند؛ در حالی که تولید انواع خودرو طی سه ماه اول امسال با رشد ۸.۷ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل همراه بوده است و در این مدت تولید ایرانخودرو ۲۲.۶ درصد افزایش یافته و تولید سایپا با افت ۴.۳ درصدی همراه شده است اما مدیرکل وزارت صمت عرضه خودرو در بازار را مربوط به تعهدات قبلی خودروسازان میداند که در زمان خود قادر به تحویل آن نبودهاند و به گفته این مقام مسوول، تقاضا واقعی در بازار خودرو روزانه ۲ هزار و ۶۰۰ خودرو است.

معمارباشی، مدیرکل صنایع حمل و نقل وزارت صمت در خصوص تاثیر شرایط عرضه در افزایش قیمت خودرو گفت: اتفاقاتی که در بازار خودرو میافتد، تنها تابع شرایط عرضه محصول نیست و به وضعیت اقتصاد کلان کشور هم مربوط میشود.

از بازار چه خبر؟

بررسی روند قیمتی بازار نشان میدهد که قیمت خودرو طی یک هفته گذشته افزایش عجیب و غریبی به خود دیده است؛ تا جایی که برای مثال قیمت ۲۰۶ تیپ ۲ ساده از ۱۵۹ میلیون تومان در ۱۵ شهریورماه امسال، به قیمت ۱۷۵ میلیون تومان در ۱۸ شهریورماه رسیده است و یا مدل فول این خودرو نیز که ۱۵ شهریور ماه ۱۶۳ میلیون تومان قیمت داشته، به قیمت ۱۷۸ میلیون تومان افزایش یافت است.

قیمتها در بازار خودرو در تمام انواع خودرو طی چند روز گذشته افزایش داشته است؛ بهگونهای که خودروهای پژو ۲۰۶ اسدی، پژو ۴۰۵ جیالایکس، پژو ۴۰۵ اسالایکس و پژوپارس ساده که در ۱۵ شهریور ماه به ترتیب با قیمت ۱۹۳، ۱۴۱، ۱۶۰ و ۱۷۵ میلیون تومان به فروش میرفتند، به قیمت ۲۱۵، ۱۶۰، ۱۷۷.۵ و ۱۹۰ میلیون تومان رسیدند.

خودروهای گروه تیبا نیز که طی چند هفته اخیر ثبات قیمت داشتهاند نیز افزایش قیمت چشمگیری را تجربه کردهاند؛ بهگونهای که قیمت تیباهاچبک از ۱۰۸ میلیون تومان به ۱۱۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده است و خودرو تیباهاچبک پلاس نیز از قیمت ۱۱۷ میلیون تومان به ۱۲۹ میلیون تومان رسیده است و خودروهای تیبا صندوقدار اسایکس بنزینی و تیبا صندوقدار پلاس که به ترتیب ۹۶ و ۱۰۷ میلیون تومان قیمت داشتهاند، امروز ۱۰۹ و ۱۲۱.۵ میلیون تومان قیمت دارند.

در این میان، متقاضیان پراید ۱۱۱ میتوانند با پرداخت ۱۱۰ میلیون تومان این خودرو را در اختیار بگیرند. اعلام قیمت ۱۱۰ میلیون تومانی از سوی فروشندگان برای پراید ۱۱۱ نشان میدهد که این خودرو طی یک هفته ۱۰ درصد رشد قیمت را تجربه کرده است. مدل ۱۳۱ پراید نیز طی یک هفته رشد قیمتی حدود ۱۴ درصدی را تجربه کرده است. این خودرو طی هفته جاری با قیمت ۹۸ میلیون تومان در بازار موجود بود.

البته برخی گزارشها حاکی از آن است که هر دستگاه پراید ۱۱۱ که در ابتدای هفته ۱۰۴ میلیون تومان قیمت خورده بود، به ۹۸ تا ۹۹ میلیون تومان، پراید ۱۳۱ به ۹۳ میلیون تومان، همچنین تیبا صندوقدار و ساینا از ۱۱۳ به کمتر از ۱۱۰ میلیون تومان نزول کرده است.

قیمتها غیرواقعی است؟

در این شرایط، مقامات وزارت صنعت معتقدند که این قیمتها کاذب است. به گفته سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت، قیمتهای بازاری خودروها غیرواقعی است و تفاوت قیمت کارخانهای و بازاری خودروها نباید اینقدر زیاد باشد.

جعفر سرقینی دیروز در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران عنوان کرد: گرانی خودرو در بازار، بیشتر یک امر روانی است و مردم دوست دارند پولهای در دست خود را تبدیل به کالا کنند.

به گفته او، تولید روزانه دو خودروساز بزرگ کشور سه هزار و ۶۰۰ دستگاه است که نسبت به مدت مشابه پارسال رشد ۲۵ درصدی دارد.

سرقینی با بیان اینکه همچون گذشته خودروسازان تعهدات معوق نگرانکننده ندارند و آمار تعهدات کاهش چشمگیری یافته است، متذکر شد: برای رسیدن مردم به خودروی مورد نیازشان نیز دستور داده شده تا برنامه ثبتنام خودرو بهطور مداوم و با برنامههای بیشتر ادامه یابد.

به باور وی، در صورت تداوم و افزایش ثبت نامها، قیمت خودروها بیش از پیش افت خواهد کرد و شانس افراد برای خودرودار شدن بیشتر خواهد شد.

چه کسانی قیمتسازی میکنند؟

رییس اتحادیه نمایشگاهداران خودروی پایتخت نیز معتقد است: وقتی قیمتها بالا اعلام میشود، در عمل خریداری وجود نخواهد داشت.

سعید موتمنی، نوک پیکان قیمتسازیها را به سمت افرادی که خودرو از خودروسازان تحویل گرفتهاند، نشانه رفت و گفت: این افراد با سوءاستفاده از شرایط بازار و همچنین التهابات در سایر بازارهای موازی، به ارائه قیمتهای دلخواه خود میپردازند تا سود بیشتری از این آشفته بازار به جیب بزنند.

وی تاکید کرد: افزایش فروش فوری خودروسازان در این شرایط میتواند به تعادل هر چه بیشتر بازار و کاهش قیمتها کمک کند.

موتمنی در عین حال گفت: در ماههای گذشته که قیمتها در سایتهای خودرویی برداشته شد، برخی افراد با تشکیل گروههایی در فضای مجازی و کانالهای واتساپی، تلگرامی و اینستاگرامی به قیمتسازی برای خودروها میپردازند.

وی افزود: شرایط به گونهای است که گاهی اوقات چندین نفر به صورت هماهنگ با یکدیگر در یکی از گروههای یادشده به قیمتسازی برای خودرویی خاص میپردازند و همان نیز به سرعت در کانالها و گروهها دست به دست شده و به عنوان قیمت روز آن خودرو تعیین می شود؛ این مساله به هیچ عنوان قابل کنترل نیست.

به گفته این مقام صنفی، وقتی سقف قیمتی برای خودروها نبوده و بازار به حال خود رها شده باشد، با کوچکترین نوسان ارزی شاهدیم افراد از فروش خودرو دست بر میدارند.

وی تاکید کرد: در هفت ماهه اخیر به طور متوسط قیمت خودروهای داخلی، خارجی و مونتاژی بیش از ۸۰ درصد رشد کرده است.

موتمنی ادامه داد: عمده قیمتگذاریها از سوی افرادی که خودرو ثبتنام کرده و تحویل گرفتهاند، انجام میشود و نمایشگاهداران که هیچ سهمیه خودرویی ندارند، نقشی در قیمتها بازی نمیکنند.

بازار خودرو به کدام سمت میرود؟

در این میان، یک کارشناس اقتصادی ضمن تحلیل چرایی افزایش قیمت خودرو طی دو هفته اخیر در شهریورماه گفت: با توجه به رشد بالای نقدینگی و عدم کنترل کامل آن، انتظار این نیست که تقاضا در بازار خودرو کاهش پیدا کند، اما احتمالا پس از فروکش کردن موج اخیر افزایش قیمت، رشد قیمت خودرو در ماه حدود دو تا سه درصد خواهد شد.

سهراب دلانگیزان در یک برنامه زنده اینستاگرامی درباره چرایی افزایش قیمت خودرو در هفته اول و دوم شهریورماه، گفت: در یک ماه گذشته، سازمان بورس تحت تاثیر نوسانات کاهشی شاخص بوده و اصلاحات جدی داشته است؛ بهگونهای که حدود ۲۵ درصد قیمت سهام با کاهش مواجه شد. همچنین به دلیل حضور افراد تازه وارد و ناآشنا به بازار سرمایه انتظار این بود که پولهای وارد شده توسط آنها به بورس، به صورت هیجانی هم خارج شود.

وی افزود: از آنجا که پولهای خارج شده از بورس نمیتواند به سمت بازار مسکن حرکت کند، به سمت بازار طلا و ارز هدایت میشود که تقاضا را برای آنها افزایش میدهد. خروج پول از بورس به شدت میتواند بازار خودرو را تحت تاثیر قرار دهد، زیرا خرید بالای ۱۵ میلیون در حوزه مسکن، طلا و ارز مشمول ثبت شماره ملی افراد میشود و مستندسازی برای مالیات صورت میگیرد، ولی در بازار خودرو این اتفاقات رخ نمیدهد و طبیعتا تقاضا برای خودرو بالا میرود.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه افزایش قیمت خودرو به شدت تقاضا را هم افزایش میدهد، ادامه داد: از آنجا که سالانه معادل یک میلیون تقاضا برای خودروهای داخلی وجود دارد اما قدرت خودروسازان داخلی حدود ۶۰۰ هزار دستگاه است؛ این امر موجب میشود که ۴۰۰ هزار متقاضی باقی مانده پاسخ تقاضای خود را دریافت نکنند و به همین دلیل قیمت خودرو بالا برود.

به گفته این تحلیلگر اقتصادی در شرایطی که نرخ رشد نقدینگی بالای ۳۰ درصد است و نرخ تورم نیز اعداد بالایی را تجربه میکند، انتظار این است که مردم انتظارات تورمی بالایی را از خود بروز دهند. همچنین در حال حاضر هیچ چشمانداز روشنی از بازار سهام وجود ندارد و به همین دلیل، افراد پولها را در بازار نگه نمیدارند و به سمت خرید کالای بادوام و سرمایهای میبرند.

وی در پایان درباره وضعیت قیمتی بازار خودرو در روزهای آینده، اظهار کرد: با توجه به رشد بالای نقدینگی و کنترل نشدن آن توسط سیستمهای پولی کشور، انتظار این نیست که تقاضا در بازار خودرو کاهش پیدا کند اما احتمالا پس از فروکش کردن موج شدید افزایش قیمت در روزهای اخیر، رشد قیمت خودرو معمولی و ماهانه در حدود دو تا سه درصد شود.