تحلیل رییس اتاق بازرگانی ایران از شرایط بورس

بازار بورس تهران در ماههای ابتدایی سال جاری، به عنوان سود آورترین بازار اقتصادی کشور، حجم قابل توجهی از نقدینگی در اختیار اشخاص حقیقی را جذب کرد و رکوردشکنیهای پی در پی باعث شد، چند میلیون سهامدار جدید در مدتی کوتاه شانس خود را در بورس آزمایش کنند.

رشد طولانی مدت شاخص و دست یابی به رکورد تاریخی دو میلیون واحد باعث شد این تصور در ذهن سهامداران تازه کار ایجاد شود که بورس همواره سود ده است و با قراردادن پس اندازهای خود در آن، در مدتی کوتاه سودی قابل توجه به جیب خواهند زد. این در حالی بود که بسیاری از کارشناسان بازار هشدار دادند که افت و خیز شاخص، جزو جدانشدنی بازار سرمایه است و اگر بازار کاهشی شود، بسیاری از سهامداران با توجه به شناخت محدود از بازار، زیان خواهند کرد؛ اتفاقی که در هفتههای گذشته رخ داد و با کاهش جدی عدد شاخص، نگرانی زیادی در میان سهامداران ایجاد شد.

در کنار نگرانی درباره شرایط سهامداران، تعداد قابل توجهی از فعالان بخش خصوصی نیز در ماههای گذشته بارها هشدار داده بودند که با توجه به واقعیتهای اقتصادی، رشد پرسرعت شاخص کل، میتواند تحت تاثیر حبابهای اقتصادی باشد و در چنین شرایطی مدیریت درست بازار اهمیت فراوانی خواهد داشت؛ موضوعی که رییس اتاق بازرگانی ایران نیز بار دیگر بر آن تاکید کرده است.

شافعی گفت که اوج گرفتن بورس در کشور طی ماههای گذشته در شرایطی بود که بازارهای مالی در همه دنیا به دلیل شوک وارده به اقتصاد جهانی از ناحیه شیوع کرونا با افت بیسابقه همراه بودهاند. رشد فزاینده بورس در دورهای که کشور با رکود عمیقی دست و پنجه نرم میکند و طی یک دوره ده ساله نزولی بوده و حجم فروش شرکتها و صادراتشان به دلیل کرونا کاهشی بوده، نمیتواند ناشی از بهبود عملکرد بخش واقعی اقتصاد و بنگاههای کشور باشد و رابطه معناداری بین جهش بورس و تولید و اشتغال مشاهده نمیشود.

او با خطاب قرار دادن دولت اظهار کرد که اتاق ایران ضمن تقاضا از دولت در خصوص عدم حمایت از سفتهبازی در هربازاری از جمله بازار سرمایه پیشنهاد میکند که برای جلوگیری از هیجانات کاذب و ایجاد محدودیت برای شروع سفتهبازی و کاهش نوسانات وضع مالیات بر عایدی سرمایه را در دستور کار خود قرار دهد. همچنین پیشنهاد اکید اتاق ایران در خصوص واگذاریهای دولتی، واگذاری مدیریت شرکتهای دولتی همزمان با واگذاری مالکیت آنها به بخش خصوصی واقعی از طریق بازار سرمایه است. راهکار بعدی، واگذار شرکتهای سودده دولتی در بورس است.

طبق اعلام اتاق بازرگانی، شافعی تاکید کرد که در این دوره شاهد بودیم که برخی شرکتهای زیانده دولتی با قیمتهای بالا در بورس فروخته شدند و مقام ناظر واکنشی بر این مساله نشان ندادند. نکته مهم دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد آن است که در راستای تامین مالی بخش خصوصی از بازار سرمایه الزامی است تا فرآیند و رویههای ورود شرکتهای خصوصی به بورس و افزایش سرمایه آنها تسهیل شود. اقدام مهم بعدی که بخش خصوصی انتظار دارد در شرایط فعلی انجام شود، اصلاح نظام بانکی است. با توجه به اینکه نظام بانکی کشور با مشکلات عدیدهای دست و پنجه نرم میکند، امروز فرصتی است تا بانکهای خصوصی و خصوصیشده از طریق بورس افزایش سرمایه دهند؛ این افزایش سرمایه باید به شکلی صورت گیرد که حق تقدم خرید سهامداران اصلی و خرید سهام توسط سهامداران فعلی ممنوع شود تا ترکیب سهامداری بانکها اصلاح شود و همزمان گامهایی برای استقرار حاکمیت شرکتی در این مورد برداشته شود. فروش سهام به خریداران جدید فرصتی فراهم میسازد تا تیم مدیریتی این بانکها تغییر کند و اصلاحاتی در ساختار مدیریتی آنها ایجاد شود.

رییس اتاق بازرگانی ایران در بخش دیگری از صحبتهای خود به مشکلات بخش خصوصی در حوزههای مختلف اشاره و اظهار کرده که اتاق ایران به عنوان مشاور قوای سهگانه همسو با دولت معتقد به بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور است و اعتقاد راسخ دارد که بسیار اندکاند افرادی که به عمد ممکن است ارزهای صادراتی خود را به کشور بازنگرداندهاند که مستوجب برخورد قانونی هستند اما بر این مسئله هم تاکید دارند که نباید جای استثنا با قاعده عوض شود و به شیوهای رفتار شود که صادرکنندگان و حرفهای که در شرایط موجود، باید با تمام قوا در کنار دولت محترم با روحیهای مضاعف در رفع مشکلات اقتصادی کشور تلاش کنند با انواع اتهامات ناروا روبرو شوند. شایسته نیست که در شرایط جنگ اقتصادی صادرکنندگان کشور مورد بیمهری قرار گیرند و بیش از گذشته با تنگناهای گوناگون مواجه شوند و ما نگران ادامه این روش هستیم. به عنوان رئیس اتاق ایران شاهد تلاشهای تشکلهای اقتصادی، اعضای هیات رئیسه و فعالان اقتصادی هستیم اما به سهم خود عرض میکنم که شرمندهایم که بهرغم تلاش، نتوانستهایم در رفع مشکلات آنطور که باید موفق باشیم اما در عین حال به آینده امیدواریم که اگر حرف ما مورد قبول واقع نمیشود آنطور که مقام معظم رهبری فرمودهاند، مسئولان و تصمیمگیران بر اساس فرمایشات ایشان حرکت کنند و برنامه بریزند.