نبرد دولت و مجلس در میدان بودجه/ طرح گزینه بودجه ۲سقفی و ۲زمانه در مجلس

گزینه بودجه ۲سقفی و ۲زمانه که از سوی الیاس نادران، رئیس کمیسیون تلفیق بودجه مجلس در صحن غیرعلنی و غیررسمی، با نمایندگان مطرح شده، این شائبه را ایجاد میکند که دست دولت برای افزایش حقوقها دستکم تا خرداد سال آینده بسته خواهد بود. قرار است صبح اول وقت امروز محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس جمعبندی نهایی نشست صبح دیروز را با نمایندگان در میان بگذارد و پس از آن کمیسیون تلفیق تصمیم خواهد گرفت که به کلیات لایحه رأی مثبت یا منفی بدهد.

در پشت درهای بسته چه گذشت؟

محمدحسین فرهنگی، سخنگوی هیأت رئیسه مجلس دیروز پس از پایان نشست نمایندگان پشت درهای بسته با بیان اینکه کمیسیون تلفیق امروز درباره رد یا تصویب کلیات لایحه بودجه۱۴۰۰ رأیگیری میکند، از پیشنهاد بسته شدن بودجه بهصورت ۲سقفی از سوی رئیس کمیسیون تلفیق در جلسه غیرعلنی امروز خبر داد.

بهگزارش خانه ملت، او در پاسخ بهدلیل غیررسمی و غیرعلنی شدن نشست بودجهای مجلس گفت: از آنجا که امکان رعایت آییننامه در اینگونه جلسات وجود ندارد و افراد مختلفی صحبت میکنند و این کار مطابق آییننامه نیست، جلسه دیروز بهصورت غیررسمی و غیرعلنی با موضوع بررسی لایحه بودجه سال۱۴۰۰ برگزار شد. وی افزود: در ابتدای این جلسه اعضای کمیسیون تلفیق بودجه۱۴۰۰ و همچنین رئیس کمیسیون برنامه و بودجه، رئیس کمیسیون تلفیق و رئیس مرکز پژوهشها دیدگاههای خود را درباره لایحه مذکور مطرح کردند که براساس این نظرات باید نوآوریهایی در بودجه لحاظ شده و برخی از ساختارهای ناصحیح در بودجهریزی جاری کشور را تغییر دهند چه در نظام مالیاتی و چه در سایر بخشها. وی با بیان اینکه در ادامه ۱۰نفر از نمایندگان بهعنوان مخالف و موافق نظر خود را درباره کلیات لایحه بودجه سال۱۴۰۰ بیان کردند، توضیح داد: مخالفان تصویب کلیات لایحه بودجه معتقد بودند که در مجلس امکان اصلاح کلی لایحه وجود ندارد و ایرادات بسیاری در درآمدها و کسری بودجه وارد بوده لذا باید کلیات را رد کرد و با ارجاع آن به دولت درصدد اصلاح آن برآمد. همچنین موافقان تصویب کلیات لایحه بودجه سال آینده معتقد بودند نباید فرصتسوزی کنیم ضمن آنکه دولت مسیر درآمدها و هزینهها را باز گذاشته است. فرهنگی درباره پیشنهادهای مطرح شده از سوی الیاس نادران گفت: براساس پیشنهاد آقای نادران میتوان بودجه را بهصورت ۲سقفی تنظیم کنیم، بخشی را در حد آنچه واقعی و عملیاتی است و بخشی را هم در محدوده نظر دولت، البته با وقفهای در اجرا، چراکه نمیتوان اجازه اجرا را به سقف دوم از ابتدای بودجه داد.

سکته در بودجه آخر

تصمیم احتمالی نمایندگان برای ۲سقفی کردن بودجه۱۴۰۰ بیشتر بهمعنای تقسیم درآمدها و منابع بودجه به یک دوره ۵ماهه در دولت روحانی و ۷ماهه در دولت آینده خواهد بود و کمسابقه است که در طول تاریخ مجلس چنین تصمیمی برای بودجه کشور گرفته شود و اجازه دخل و خرج بودجه را به دولت قانونی حاضر نداد. چرا که ۲سقفی شدن بودجه ۲سقف منابع بودجه عمدتا ناشی از برآورد فروش نفت در بودجه است. به این ترتیب که احتمالا مجلس به دولت فعلی اجازه خواهد داد تا روی یک میلیون بشکه نفت در روز حساب باز کند و در دولت آینده سقف هزینه کردن از درآمدهای نفتی بیشتر خواهد شد.
محمدحسین فرهنگی، سخنگوی هیأت رئیسه مجلس میگوید: رئیس مجلس در جلسه صبح دیروز یک جمعبندی اولیه ارائه کرد اما قرار شده تا امروز صبح و قبل از شروع جلسه علنی جمعبندی نهایی را اعلام کند. بهنظر میرسد محمدباقر قالیباف دیروز و دیشب سخت مشغول رایزنی بوده تا بتواند به یک جمعبندی مشخص برسد و پس از آن کمیسیون تلفیق بودجه براساس جمعبندی ارائه شده، تصمیمگیری کند. بهگفته فرهنگی، در نشست غیرعلنی و غیررسمی دیروز هیچ رأیگیریای صورت نگرفت اما در تبیین موضوع و بیان موافقتها و مخالفتها با کلیات، بحثهای خوبی صورت گرفت که قطعاً آثار خود را برجای خواهد گذاشت و نظرات مطرح شده به کمیسیون تلفیق ارجاع شده است.

مذاکرات داغ تلفیقیها

کمیسیون تلفیق بودجه مجلس دیروز عصر یکی از داغترین مذاکرات خود را تجربه کرده و احتمال کشیده شدن بحثها به نشست شب هم وجود داشته است. رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون قبل از آغاز این نشست به خبرنگاران میگوید: براساس آییننامه تلفیق، در ابتدا بهمنظور بررسی کلیات بودجه رئیس سازمان برنامه و بودجه و پس از آن مسئولان مرکز پژوهشهای مجلس، دیوان محاسبات و اتاقهای سهگانه نیز گزارش خود را ارائه خواهند کرد. وی افزود: پس از آن ۴ موافق و ۴ مخالف نظر خود را درباره کلیات لایحه بودجه بیان خواهند کرد و اگر کار کمیسیون تلفیق به شیفت سوم بکشد، امکان رأیگیری درباره کلیات لایحه بودجه سال آینده وجود دارد و همکاران تصمیمگیری خواهند کرد.
بهگفته زارع، در کمیسیون تلفیق بیشتر بحث نمایندگان به درآمدهای نفتی، نرخ ارز، درآمدهای مالیاتی و فروش اوراق منتشر شده معطوف است که رقمی حدود ۱۳۰هزار میلیارد تومان برای اصل و سود این اوراق درنظر گرفته شده و دولت باید به تعهدات خود عمل کند. وی افزود: اگر کلیات لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق به تصویب نرسد، به صحن علنی ارجاع خواهد شد تا در آنجا درباره لایحه تصمیمگیری شود، اگر تأیید شود هم به تلفیق بازمیگردد و درصورت رد کلیات روانه دولت خواهد شد.

رایزنیها و مذاکرات سخت

دولت با ۲زمانه شدن بودجه و تقسیم آن بهشدت مخالف است. از سوی دیگر کمیسیون تلفیق مانده است که به کلیات لایحه رأی بدهد و بعد نسبت به اصلاحات آن اقدام کند یا اینکه به رد کلیات رأی بدهد که در این صورت لایحه دولت بدون تغییری در تبصرهها و ارقام آن مستقیم به صحن علنی مجلس خواهد رفت. کمیسیون تلفیق براساس آییننامه داخلی مجلس موظف است پس از پایان مهلت تعیین شده برای کمیسیونهای تخصصی و نمایندگان جهت ارائه گزارششان، حداکثر ظرف ۳هفته رسیدگی و گزارش نهایی خود را به مجلس ارائه کند و گزارش مسکوت مانده پذیرفته نیست. چنانچه گزارش کمیسیون تلفیق مبنی بر رد کلیات لایحه باشد و در مجلس نیز کلیات لایحه به تصویب نرسد، موضوع به دولت اعلام میشود تا حداکثر ظرف مدت یک ماه لایحه را اصلاح و به مجلس ارائه کند و اگر کلیات لایحه به تصویب مجلس برسد، به کمیسیون تلفیق اعاده میشود تا ظرف مدت ۱۵روز گزارش جدید را به مجلس تقدیم کند.

تعلیق بودجه در تلفیق!

آخرین خبر اینکه با رأی اکثریت اعضای کمیسیون تلفیق بودجه رأیگیری درباره کلیات بودجه سال۱۴۰۰ به تعویق افتاد. حالا همه منتظر گزارش و جمعبندی رئیس مجلس هستند که چه تصمیمی قرار است گرفته شود چرا که در آییننامه داخلی مجلس گزینه تعلیق بودجه در کمیسیون تلفیق پیشبینی نشده و اعضای این کمیسیون باید یا رأی به تصویب بدهند یا آن را رد کنند و نمیتوانند بودجه را روی هوا نگه دارند و به دولت بگویند لایحه را اصلاح کند. دیروز حسینعلی حاجیدلیگانی، عضو کمیسیون تلفیق در گفتوگو با فارس، افزود: تصمیم اعضای کمیسیون تلفیق بر این شد تا زمانی که دولت لایحه اصلاحی بودجه را به مجلس نیاورد، رأیگیری درباره کلیات لایحه بودجه انجام نخواهد شد. وی ادامه داد: بر این اساس رأیگیری درباره کلیات لایحه بودجه۱۴۰۰ پس از ارائه لایحه اصلاحی بودجه۱۴۰۰ از سوی دولت به مجلس انجام خواهد شد. وی گفت: طبق تصمیم اتخاذشده صحبتهای موافقان و مخالفان کلیات لایحه بودجه پس از ارائه لایحه اصلاحی انجام میشود تا در فضای جدید و تغییر ایجاد شده در لایحه، نمایندگان نطقهای خود را داشته باشند.

بودجه قابل دفاع است

بودجه پیشنهادی دولت در شرایط فعلی کشور قابل دفاع است! محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه با این موضعگیری قبل از اینکه در جلسه کمیسیون تلفیق بودجه حاضر شود، گفت: سنجش بودجه۱۴۰۰ با شاخصهای اقتصاد کلاسیک واقعگرایانه نیست. او با بیان اینکه نمایندگان مرکز پژوهشهای مجلس دیدگاههای کارشناسی خود را بیان کردهاند، گفت: امیدواریم تا پایان روز نتیجه مشخص شود، البته استدلال دولت این است که مقایسه دخل و خرج در شرایط کنونی که تحت محاصره سخت اقتصادی هستیم، با شرایط عادی واقع بینانه نخواهد بود و دولت نظر کارشناسی خود که مبتنی بر واقعیتهاست را بیان خواهد کرد. وی در واکنش به ابهامات نمایندگان نسبت به لایحه بودجه۱۴۰۰ گفت: بودجه سانتریفیوژ نیست، بلکه مبتنی بر درآمدها و هزینهها بوده؛ ما در محاصره اقتصادی هستیم و بحث نفت بر بخشهای دیگر اقتصادی تأثیرگذار خواهد بود. رئیس سازمان برنامه و بودجه تأکید کرد: اگر بخواهیم هزینههای فرهنگیان، بازنشستگان، کادر درمان و پرستاران را ذیل درآمد مالیاتی ببریم، آن وقت چه آشوبی در جامعه به پا میشود؟ این هنر نیست که بگوییم، چون دخلمان از نظر مالیات در حد ۲۲۵هزار میلیارد تومان است همه این هزینهها را ذیل آن تعریف کنیم. نوبخت ادامه داد: آیا اعضای کمیسیون آموزش از بودجهای که برای آموزش و پرورش گذاشتهایم راضی هستند؟ اعضای کمیسیون امنیت ملی معتقدند که دولت برای بودجه دفاعی کم گذاشته، بنابراین اگر قرار باشد همه مواردی که دوستان مطرح میکنند در بودجه قید شود وضعیت بدتر میشود. هنر نیست که بگوییم کسری بودجه داریم بلکه هنر آن است که با همین کسریها، کشور را اداره کنیم. معتقدم بودجه تدوینی دولت در شرایط کنونی قابل دفاع است.