ناامیدی تدریجی نوسان‌گیران از بازار ارز

دومین هفته دیماه در حالی سپری شد که بازار ارز آرام بود. آرامشی که از ابتدای آذرماه در این بازار ایجاد شده و به صورت مقاومت قیمت دلار در کانال ۲۵ هزار تومان و مقاومت قیمت یورو در کانال ۳۱ هزار تومان خود را نشان داده است.

توقف دلار و رشد محدود یورو

هفتهای که گذشت کم نوسانترین هفته بازار ارز طی ماههای گذشته بود و در معاملات بازار آزاد دامنه نوسان قیمت دلار از ۲۵ هزار و ۶۰۰ تا ۲۵ هزار و ۸۰۰ تومان ثبت شد. در مورد معاملات یورو هم در این بازار قیمت هر یورو تنها در بازه ۳۱ هزار و ۱۰۰ تا ۳۱ هزار و ۳۰۰ تومان نوسان داشت. نوسان بسیار کم قیمت در خصوص قیمت دلار در سامانه نیما و صرافیهای بانکی هم مصداق داشت، اما قیمت یورو در این دو بخش از بازار ارز، شرایط نسبتا متفاوتی داشت و شیب بسیار ملایم صعودی را تجربه کرد.

به این ترتیب با وجود آنکه قیمت یورو در سامانه نیما و صرافیهای بانکی در سه روز ابتدایی هفته در محدوده ۳۱ هزار و ۲۰۰ تومان تا ۳۱ هزار و ۳۰۰ تومان نوسان داشت، از روز سهشنبه شاهد جهش قیمتی بود و در صرافیهای بانکی به قیمت ۳۱ هزار و ۶۰۰ تومان و در سامانه نیما به قیمت میانگین ۱۳ هزار ۶۹۰ تومان رسید. این درحالی است که در همین زمان در بازار آزاد یورو با قیمت ۳۱ هزار و ۳۰۰ تومان معامله شد. یکی از دلایل بروز این پدیده را میتوان در تمایل بیشتر واردکنندگان که متقاضیان عمده بازار ارز هستند به خریداری یورو از طریق سامانه نیما یافت.

فعالان بازار در انتظار کاهش قیمت ارز

بازار ارز درحالی برای چهارمین هفته متوالی شاهد توقف قیمتها بود که به طور سنتی در ایام منتهی به تعطیلات کریسمس، بازار ارز شاهد جهش موقت بهای ارز بود. اما این مسئله امسال رخ نداد که به اعتقاد کارشناسان یکی از دلایل آن شیوع بیماری کرونا در جهان و کاهش محسوس سفر است. اما دلیل دیگر این پدیده را میتوان در یادداشت چندی پیش عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی، درباره بازار ارز یافت. وی در آن یادداشت از مقاومت افرادی گفت که پیش از این، ارز را به عنوان پسانداز خریداری کرده اند و در شرایط فعلی بازار مانع کاهش قیمتها و رسیدن به نرخ متعادل هستند. همتی در این یادداشت تصریح کرده بود که با وجود این مقاومت ولی عوامل بنیادی اقتصادی، شرایط خود را بر بازار تحمیل خواهند کرد. مسئلهای که در روزهای گذشته خود را به صورت ممانعت از افزایش قیمتها در ایام کریسمس نشان داد.

از سوی دیگر در روزهای اخیر خبرهای سیاسی که میتواند تاثیرات عمیق و مهم اقتصادی بر جای بگذارد، باعث شده است تا فعالان بازار ارز سیاست انتظار و صبر، پیشه کنند. اولین خبر بررسی مجدد لوایح موسوم به FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام است. طرح این موضوع که با موافقت رهبر معظم انقلاب اتفاق افتاده است، فعالان اقتصادی را امیدوار به تصویب این لوایح کرد و به فضایی خوشبینانه از آینده اقتصادی کشور دامن زد. البته اعلام مواضع برخی از اعضای مخالف این لوایح در مجمع و همچنین مجلس شورای اسلامی موجب شد تا همچنان تردیدها نیز برقرار باشد و به تضعیف این خوشبینی منجر شد.

خبر سیاسی دوم، آغاز به کار دولت جدید دموکرات در ایالات متحده آمریکا در اول بهمنماه است. در زمن اعلام پیروزی جو بایدن، شوک مثبتی در بازار ارز ایجاد شد، اما اقدامات ترامپ برای تغییر نتیجه انتخابات از یک سو و تلاش های فراوان دولت او به همراه دولت رژیم صهیونیستی و برخی از دولت های منطقه برای اعمال هرچه بیشتر فشار اقتصادی و تهدید روانی بر ایران در روزهای پایانی کار ترامپ در کاخ سفید از سوی دیگر، مجموعه عواملی هستند که باعث تضعیف پیشبینیهای مثبت فعالان اقتصادی در این روزها شده است.

در نتیجه؛ این عوامل در کنار مقاومت سفتهبازان و دلالان بازار، مجموعه عللی هستند که طی چهارهفته گذشته، مانع از کاهش قیمت ارز و رسیدن آن به نقطه واقعی ارزش آن شدهاند. طبیعتا اگر فضای خوشبینی در بازار ارز حاکم شود، بازارساز برای تعدیل نرخ ارز مشکل چندانی نخواهد داشت. چرا که از یک طرف تقاضای سفتهبازی ارز محدود شده است و از طرف دیگر ارزهای نگهداری شده به دلیل جلوگیری از ضرر بیشتر، به بازار عرضه خواهد شد.

نوسانگیران و ترک تدریجی بازار ارز

حال به اعتقاد کارشناسان با توجه به گذر از موج مقطعی ایام کریسمس و نزدیک شدن به روزهای پایانی فعالیت دولت ضد ایرانی ترامپ، به نظر میرسد تلاش سفتهبازان و نوسانگیران بازار از نوسانگیری در بازار ارز، تنها موجب هدر رفتن زمان و سرمایه آنها خواهد شد.

در همین راستا طی هفتهای که گذشت عمده افرادی که در بازار به دنبال خرید یا فروش ارز بودند، خریداران و فروشندگان واقعی ارز برای نیازهای تجاری یا مسافرتی خود بودند و از خریدهای خانگی به قصد پسانداز و فعالیتهای دیگر کمتر نشانی دیده شد. البته فعالان بازار این انتظار را دارند که با قویتر شدن احتمال تصویب لوایح FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام، به تدریج افرادی هم که دلار نزد خود ذخیره کردهاند نیز برای جلوگیری از زیان بیشتر، به عرضه ارز خود در بازار اقدام کنند. طبیعتا با تحقق این احتمال، شاهد شیب قابل توجه نزول قیمتها در هفتههای آتی خواهیم بود.