چرا روسیه و چین از همکاری ایران با FATF استقبال نمی‌کنند؟

با روی کار آمدن بایدن در آمریکا، حامیان داخلی FATF برای پیگیری اهداف سیاسی خود بار دیگر به تحریف واقعیت روی آوردهاند و در تازهترین مورد ادعا کردهاند در صورتی که نام ایران در لیست سیاه FATF باشد، روابط اقتصادی ایران با چین و روسیه قطع خواهد شد. این در حالی است که شواهد کاملاً بر خلاف این ادعاست.

با روی کار آمدن بایدن در آمریکا، حامیان داخلی FATF بار دیگر به تکاپو افتادهاند لوایح مرتبط با FATF را احیا کنند تا شاید منفذی برای مذاکره با غرب دست و پا کنند. در این میان، نقش تیم رسانهای این جریان سیاسی برای همسو کردن افکار عمومی با خود از طریق تحریف واقعیت، همچنان پررنگ و قابل توجه است. در این میان، یکی از ادعاهای مهمی که این جریان سیاسی برای پیگیری اهداف رسانهای خود به شدت روی آن مانور میدهد، موضوع قطع روابط اقتصادی ایران با چین و روسیه در صورت قرار داشتنِ نام ایران در لیست سیاه FATF است. حامیان FATF مدعی هستند به دلیل اینکه نام ایران در لیست سیاه FATF قرار دارد، بانکها و شرکتهای روسی و چینی از تعامل با ایران امتناع میورزند، از این رو برای حل این معضل، مجمع تشخیص مصلحت نظام باید هر چه زودتر لوایح مرتبط با FATF را تصویب کند.

برای روشن شدن این موضوع و اینکه این ادعا تا چه اندازه با واقعیتهای موجود فاصله دارد، باید به چند موضوع توجه داشت:

تعامل با FATF، خواسته آمریکا و اروپا یا چین و روسیه؟!

اگرچه حامیان FATF تلاش میکنند چنین وانمود کنند که نگران روابط ایران با روسیه و چین هستند، اما واقعیت این است که انگیزه دولت برای تعامل با FATF، نه درخواست چین و روسیه، بلکه مطالبه کشورهای غربی از ایران بوده است! به عنوان نمونه صندوق بینالمللی پول در سال ۹۵ از ایران خواسته است برنامه اقدام FATF را به طور کامل اجرا کند. کشورهای اروپایی در بهمن ۹۷ اجرای کامل برنامه اقدام FATF را شرط اجرای اینستکس اعلام کردند. پمپئو، وزیر امور خارجه دولت ترامپ نیز بارها از ایران درخواست کرده است به خواستههای FATF تن بدهد. هدف کشورهای غربی از پیگیری تعامل ایران با FATF، از یک سو ایجاد زیرساختهای لازم جهت مؤثر کردن تحریمهاست و از سوی دیگر درست کردن بهانهای برای جریان غربگرا در داخل کشور جهت تعامل با غرب است.

علیرغم اصرارها و فشارهای کشورهای غربی برای الزام ایران جهت همکاری با FATF و بر خلاف ادعای برخی حامیان داخلی FATF، تا کنون هیچ درخواست رسمی و آشکاری از سوی مقامات چینی و روسی در زمینه اجرای استانداردهای FATF از سوی ایران مطرح نشده است! موضوع زمانی جالبتر میشود که بر خلاف ادعای حامیان FATF، در سال ۹۴ و در حالی که نام ایران در لیست سیاه FATF بود، روسیه به ایران پیشنهاد داده بود سطح روابط اقتصادی ایران و روسیه عمیقتر شده و این دو کشور در تجارت دو جانبه از پولهای ملی خود استفاده کنند.

چرا روسیه و چین از همکاری ایران با FATF استقبال نمیکنند؟

بر خلاف ادعای جریان غربگرا، شواهد نشان میدهد روسیه و چین نه تنها از همکاری ایران با FATF استقبال نمیکنند، بلکه آن را مضرّ به تعاملات خود با ایران میدانند. زیرا:

۱- تعامل ایران با FATF، به معنای هضم بیشتر در نظام مالی جهانی است که تحت سلطه آمریکا قرار دارد. این مسئله میتواند به توافقها و قراردادهای همکاری ایران با چین و روسیه ضربه بزند؛ زیرا این همکاریها در تقابل با فشار اقتصادی غرب است.

۲- تأکید دولت ایران بر موضوع FATF یک پالس منفی به چین و روسیه است و این پیام را میدهد که ایران همچنان در پی تعامل با غرب است. چین و روسیه خاطره ناخوشایندی از برجام دارند و همین خاطره ناخوشایند تأثیر خود را در دوره کنونی تحریمها گذاشته است. به عنوان نمونه بانک کنلن چین که در دوره قبلی تحریمها که مشتمل بر تحریمهای سازمان ملل، اتحادیه اروپا و تحریمهای یک جانبه آمریکا بود و در همان دورهای که نام ایران در لیست سیاه FATF قرار داشت، با ایران کار میکرد اما در این دوره، تراکنشهای خود را محدود به تجارت بشردوستانه کرده است. چینیها و روسها حتی از این بابت گلایه هم کردهاند.

۳- طرفهای چینی (به ویژه بخش خصوصی آن) که با ایران کار میکنند، میدانند که افشای روابط آنها با ایران میتواند جریمههای سنگین تحریمی را برای آنها در پی داشته باشد. از این رو هر اقدامی که باعث شود احتمال افشای اطلاعات این شرکتها و نهادها با ایران افزایش یابد، سبب خواهد شد سطح همکاریهای فیمابین کاهش یابد.

۴- تجربه نزدیک به یک سال اخیر نشان میدهد قرار گرفتن در لیست سیاه FATF نه تنها سبب کاهش صادرات نفت ایران (که بخش عمده آن به مقصد چین است) نشده، بلکه شاهد افزایش این صادرات نیز بودهایم.

«تحریف»؛ ابزاری برای پیگیری اهداف سیاسی

با بررسی اظهارات موافقان FATF که بخشی اعظم آنها دولت و جریان همسو با دولت است، مشخص میشود راهبرد «تحریف» همچنان در دستور کار رسانههای این جریان سیاسی قرار دارد. طبیعی است در ماههای پیش رو تا انتخابات ریاستجمهوری، این جریان سیاسی تلاش میکند با تحریف واقعیت، از یک سو بر ناکارآمدی خود در مدیریت اقتصاد سرپوش گذاشته و از سوی دیگر فشار مطالبات اجتماعی را بر دوش مجمع تشخیص مصلحت نظام بیندازد.

براین اساس لازم است از طریق شفاف سازی و روشنگری اجازه نداد تجربه تلخی که جریان تحریف در بزک کردن برجام آفرید، بار دیگر تکرار شود.