سال سخت آقای رئیس کل

در سال های ریاست محمود بهمنی بر بانک مرکزی، اقتصاد ایران شاهد اتفاقات مهم زیادی بوده است. اتفاقاتی که شاید اغلب شان خوب نبودند و احتمالاً خود بهمنی در روی دادن آنها نقشی اساسی نداشته است: هدفمندسازی یارانه ها، تحریم بانکی و مالی، اختلاس سه هزار میلیارد تومانی، برداشت شبانه از حساب بانک ها و سقوط ارزش ریال هر کدام به تنهایی برای تاریخی شدن دوران یک رئیس کل کفایت می کند و از قضا بهمنی در دوران ریاست بر بانک مرکزی، همه آنها را یکجا دیده است.


باز هم برداشت می کنیم

برداشت شبانه از حساب بانک ها، فروردین پرحاشیه ای را برای بهمنی رقم زد. او استعفا کرد، اما «مقامات ارشد دولتی» گفتند بماند. برداشت شبانه، با تصمیم کمیته پنج نفره ارزی صورت گرفته بود که بهمنی تنها یکی از اعضای آن به شمار می رفت. اما برداشت از حساب 18 بانک، توسط بهمنی انجام شد و در نهایت او بود که باید به دیوان محاسبات کشور پاسخ می داد. بهمنی هرگز به دیوان محاسبات نرفت تا نهایتاً این دیوان ششم آذر، به انفصال از خدمت او به مدت یک سال حکم دهد. این حکم برای مدتی رسانه ای نشد، تا اینکه خبرگزاری مهر در دومین روز بهمن، خبر انفصال از خدمت بهمنی را منتشر کرد. بهمنی در واکنش گفت بانک مرکزی، مصوبه دولت را اجرا کرده است و «در صورت نیاز باز هم از حساب بانکها برداشت و به حساب خزانه واریز می کند».


پیش بینی های بهمنی در تابستان

تیرماه و با شدت گرفتن روند رو به رشد نرخ دلار، بهمنی بارها از مردم خواست به شایعات مبنی بر افزایش نرخ ارز توجه نکنند. او هفتم تیر مدعی شد کمبود ارز وجود ندارد و یک ماه بعد ارز مسافرتی حذف شد. بهمنی هفتم مرداد در گفت وگو با هفته نامه «تجارت فردا» گفت ارز «سه نرخی» در کار نخواهد بود. سه روز بعد، او حتی جلوتر هم آمد و از برنامه بانک مرکزی برای «تک نرخی» کردن ارز هم خبر داد. هنوز دو ماه از این گفته ها نگذشته بود که مرکز مبادلات ارزی راه اندازی شد تا ارز به سه نرخ مرجع، مبادله ای و آزاد فروخته شود. بهمنی دوازدهم مرداد در گفت وگویی، رسیدن دلار به سه هزار تومان را تکذیب کرد. یک ماه بعد، دلار به بیش از 3800 تومان رسید و بازار تهران به خاطر نوسانات ارزی تعطیل و دچار ناآرامی شد.


کامیون پول در کارخانه ها

در سال 1391، بهمنی که در حالت معمول حضور رسانه ای پررنگی دارد، یک نقش مکمل برای سریال مجادلات و مباحثات خود پیدا کرده بود: غضنفری پرداخت تسهیلات مالی و نحوه اختصاص ارز به کالاهای مختلف، دو نقطه اساسی اختلاف این دو عضو دولت بود. خردادماه، بهمنی در واکنش به گفته های غضنفری مبنی بر پاسخگو نبودن بانکها گفته بود: «آقای غضنفری باید برود زیرساختها و مدیریت بهره وری صنعت را درست کند نه اینکه کامیون پول در کارخانجات خالی کند.» غضنفری هم در پاسخ گفت از کامیون های پول استقبال می کند. راه اندازی مرکز مبادلات ارزی بار دیگر به بستر اختلاف نظر آنها مبدل شد که طی آن، بهمنی از عرضه ارز توسط بانک مرکزی خبر داد و غضنفری این مساله را تکذیب کرد. در آخرین قسمت از سریال اختلافات، یکم اسفند مساله ارزیابی احمدی نژاد از عملکرد اتاق مبادلات ارزی مطرح شد که به گفته غضنفری، رئیس جمهور از این عملکرد ناراضی بوده است. متعاقباً بهمنی مدعی شد نه تنها رئیس جمهور ناراضی نیست، بلکه دستوراتی نیز برای کمک بیشتر به این مرکز را صادر کرده است.


پاسخگویی به تحقیق و تفحص؟

زمستان سالی که گذشت برای بهمنی، با حاشیه های جدیدی همراه بود. تقریباً همزمان با انتشار خبر انفصال از خدمت او، نمایندگان مجلس نیز طرح تحقیق و تفحص از بانک مرکزی را تصویب کردند. چند روز بعد خبر درخواست بهمنی برای بازنشستگی منتشر شد که می توانست نشانه ای از خستگی بهمنی در مواجهه با مشکلات باشد. اما «کذب محض» خواندن این خبر توسط بهمنی، از ادامه حضور او در پرحاشیه ترین دوران بانک مرکزی حکایت می کرد. دورانی که با کلید تحقیق و تفحص در آینده نزدیک، پرحاشیه تر نیز خواهد شد.