5 عامل اصلی رسوب کالا در گمرکات

مهدی میراشرفی در بیست و سومین نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران، در مورد مساله رسوب کالا در گمرکات، گفت: از ابتدای سال 1400 تا 25 اردیبهشت، واردات کشور 4.5 میلیون تن کالا به ارزش 5.6 میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل به لحاظ ارزشی 28 درصد رشد داشته است.

رئیس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران افزود: در مدت یاد شده صادرات کشور 15.5 میلیون تن بوده که برابر با واردات شده و ارزش آن 5.6 میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه صادرات کشور 46 درصد رشد داشته است.

وی با اشاره به سه نوع موجودی کالا در بنادر و مبادی ورودی گفت: که یکی کالاهایی که تخلیه شده و قبض انبار برای آنها صادر شده است و دیگری کالاهای در حال تخلیه و همچنین کالاهایی در لنگرگاه در انتظار ورود به لنگرگاه هستند.

* وجود 4.5 میلیون تن کالای اساسی در گمرکات کشور

میراشرفی بیان داشت: در حال حاضر مجموعا 9 میلیون و 200 هزار تن کالاهای غیرکانتینری در گمرکات وجود دارد که از این مقدار 4 و نیم میلیون تن کالای اساسی است و در کالاهای در حال تخلیه 450 هزار تن و در لنگرگاه نیز 831 هزار تن کالا وجود دارد.

وی اظهار داشت: قبل از تحریم ها از زمانی که کالا به کشور وارد می شد تا زمانی که مستعد اظهار بود میانگین 20 روز طول می کشید اما بر اثر تحریم ها میانگین ماندگاری کالا در گمرکات را به مدت 50 روز افزایش داده است و لذا زیان بسیار زیادی وارد می کند و براساس برآورد، در دنیا هر یک روز توقف کالا در زنجیره عرضه قبل و بعد از گمرک یک درصد به قیمت تمام شده کالا اضافه می کند.

* 80 درصد کالاهای وارداتی به کشور مواد اولیه و ماشین آلات واسطه ای تولید است

رئیس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران بیان داشت: در حال حاضر بیش از 80 درصد کالاهای وارد شده به کشور مواد اولیه و ماشین الات واسطه ای تولید است بنابراین هر چقدر میزان ترخیص کالاها از گمرکات افزایش یابد، تولید دچار زیان می شود.

میراشرفی اظهار داشت: بعد از 11 سپتامبر 2003 کشورها در گمرک دستگاه های ایکس ری مستقر کردند تا دیتاهای کالا به مقصد ارسال شود و لذا براساس امکانات ایجاد شده دیتای محموله قبل و در حین حمل به مقصد می رسد و در حال حاضر 90 درصد کالاهایی که به کشورهای پیشرفته صادر می شود دیگر در مرزها متوقف نمی شوند و مرزها محل عبور هستند و کمتر از 10 درصد کالاها مورد ارزیابی و مسائل مقرراتی قرار می گیرد، لذا این موضوع در تسهیل تجارت بسیار موثر است.

وی افزود: براساس برآورد GDP کل دنیا در سال 2021 که توسط صندو ق بین المللی پول تعیین شده است 93 هزار میلیارد دلار خواهد بود که براین اساس آمریکا GDP کشورهای مانند آمریکا 22 هزار میلیارد دلار، چین 16 هزار میلیارد دلار و ژاپن 5.3 هزار میلیارد و عربستان 800 میلیارد دلار، ترکیه 794 میلیارد و ایران با 982 میلیارد دلار مقام 22 GDP کل دنیا را خواهد داشت.

رئیس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران بیان داشت: از این میزان GDP کل دنیا در سال 2019 به میزان 25 هزار میلیارد دلار صادرات دنیا بوده است و لذا اگر همین میزان واردات انجام شده باشد حجم تجارت در دنیا در این سال به میزان 50 هزار میلیارد دلار بوده است که 50 GDP دنیا را شامل می شود.

میراشرفی با بیان اینکه قرن بیست و یکم قرن آسیا است، گفت: اولین بندر بزرگ دنیا در آسیا است و کشور چین از مجموع 25 هزار میلیارد دلار صادرات دنیا در سال 2019 مقام اول را با 2650 میلیارد دلار صادرات و آمریکا با 2530 مقام دوم را دارد و عربستان با 285 میلیارد دلار مقام 25 صادرات و عراق با 89 میلیارد دلار رتبه 42 را در این سال در زمینه تجارت دارد.

وی بیان داشت: لذا با توجه به موقعیت خدادادی ایران اگر تسهیل تجارت را داشته باشیم به عنوان یک هاب در منطقه می توانیم عمل کنیم.

* تحریم عامل اصلی ماندگاری کالا در گمرکات

رئیس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه رسوی و ماندگاری کالا در گمرکات یک معلول است بیان داشت: در راس عواملی که باعث رسوب کالا در گمرکات می شود باید به موضوع تحریم ها اشاره کرد.

وی اظهار داشت: سایر موارد رسوب کالا در گمرکات کشور به تحریم مرتبط نیست و ناشی از مسائل داخلی است.

رئیس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران بیان داشت: در دنیا در حال حاضر در مرزها بحثی وجود دارد به عنوان مدیریت هماهنگ مرزی و همچنین مدیریت یکپارچه مرزی و همچنین تک ایستگاه شدن فرآیند واردات و صادرات که متاسفانه در کشور ما در این باب چندان از این مسائل استفاده نمی شود.

وی در ادامه به عوامل داخلی رسوب کالا در گمرکات اشاره کرد و گفت: تعدد قوانین و مقررات یکی از این عوامل است و در دنیا که قدمت 250 سال قدمت قانونگذاری دارد 3 هزار مورد قانونی دارند در کشور ما با سابقه 100 ساله قانونگذاری 11 هزار مورد قانونی وجود دارد و در بحث تجارت بیش از هزار مورد قانونی داریم.

میراشرفی اظهار داشت: حتی 220 هزار بخشنامه و دستورالعمل وجود دارد این در حالی است که سازمان شفاف سازی بین المللی به جهت ارتقا سلامت و کاهش فساد اولین توصیه اش کاهش قوانین و مقررات است.

* سال گذشته هر دو روز یک بخشنامه دست و پاگیر صادرات به گمرک ابلاغ شده است

وی افزود: براساس برآورد انجام شده در گمرک در سال گذشته هر دو روز یک بخشنامه در بخش صادرات به گمرک ابلاغ شده است و لذا 150 بخشنامه متضاد، متناقض و کند کننده برای صادرات ابلاغ شده و در سال جاری نیز 11 بخشنامه در بحث صادرات ابلاغ شده و لذا این نیز یکی از عوامل کندی در امر تجارت است. البته در بحث واردات شرایط ابلاغ بخشنامه ها بدتر است.

* 25 سازمان متولی تجارت در کشور وجود دارد

میراشرفی بیان داشت: عامل سوم داخلی برای رسوب کالا در گمرکات بحث تعدد سازمان ها است و شاید ایران یکی از کشورهایی است که بیشترین سازمان در تجارت کشور اعمال مقررات دارند و شاید بیش از 25 سازمان مرتبط با تجارت هستند.

وی بیان داشت: عامل چهارم داخلی برای رسوب کالا اطاله صدور مجوزها است و ممکن است صدور برخی مجوزها چند ماه طول بکشد و در کشور ما گاهی 4 مرجع واحد برای صدور برخی از مجوزها با مرجع های مختلف ورود می کند.

رئیس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: در کشوری که 25 سازمان برای تجارت کشور تصمیم گیر هستند غیر از عامل تحریم ها اگر فقط یکی از این سازمان ها با سایر سازمان ها هماهنگ نباشد می تواند به تجارت کشور لطمه بزند.

میراشرفی در مورد هزینه تحریم ها اظهار داشت: براساس برآورد بین 10 تا 20 درصد ارزش کالاهای وارداتی و صادراتی هزینه تحریم است مثلا اگر سال گذشته میزان تجارت کشور 70 میلیارد دلار بوده حداقل 7 میلیارد و حداکثر 14 میلیارد دلار در بحث مربوط به تجارت به صورت مستقیم هزینه تحریم ها بوده است.