دلارهایی که با بورس وارد کشور می‌شوند

ضرر سهامداران خرد تنها قربانی ریزش بازار سرمایه نیست، بلکه با بی توجهی مسئولان به بازار سرمایه این بازار باز هم قربانی میگیرد. قربانی اول این بازار، سرمایه مردم عادی بود که پولهایشان را به بورس سپرده بودند، اما این بازار قربانیهای دیگری هم دارد که از دید مردم عادی دور مانده است، ولی به هر حال دودش به چشم اقتصاد این کشور  و مردمش می رود و آن هم  نادیده گرفتن نقش شرکتهای بورسی در تولید، ارزآوری و اشتغال است، به ویژه در زمانی که صادرات نفت کشور فعال نیست و بیشتر صادرات را شرکتهای بورسی به دوش میکشند.

کاش مسئولان بیشتر به این شرکتها و بازار سرمایه بها میدادند، تا اهالی بازار سرمایه با اعتماد به این شرکت ها پول خودشان را در بخش تولید کشور سرمایهگذاری میکردند.

مصطفی محبی کارشناس بازار سرمایه، در رابطه با نقش شرکتهای بورسی در ارزآوری کشور بیان کرد: بحث ارزآوری شرکتها به دو قسمت تقسیم میشود، اولین مورد به فروش شرکتها برمیگردد، به این معنا که هر چه شرکتها فروش صادراتی داشته باشند، ارزآوری بیشتری هم دارند.

وی افزود: اول باید سهم فروش صادراتی را از کل فروش سهمشان افزایش دهند و دوم کیفیت محصولات تولیدی خود را بالا ببرند تا در نهایت تولید داخلی به سمتی حرکت کند، که با کالاهای مشابه خارجی قابل رقابت باشد.

با اتکا به متخصصان داخلی از خروج ارز بکاهیم!

محبی گفت: ارزآوری یک وجه دیگری نیز دارد، به این صورت که شرکتهای بورسی بتوانند از طریق صرفه جویی در هزینه ها، برای کشور ارز آوری داشته باشند. برای مثال یک شرکت پتروشیمی اگر قسمتی از تجهیزاتش احتیاج به تعمیر داشت، میتواند با استفاده از متخصصان داخلی هزینه مالی تعمیر را پرداخت کند، در این صورت احتیاج به متخصصان خارجی وجود ندارد، پس با این کار از خروج مقداری ارز که قرار بود، صرف متخصصان خارجی شود، جلوگیری میشود.

کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: یک قسمت عمده ذخیره ارز به وسیله این است که، شرکتهای بورسی دانش و تخصص لازم را در داخل کشور پیدا کنند، در این صورت در میزان ارزی که قرار است، به متخصصان خارجی پرداخت شود صرفه جویی میشود.

محبی در رابطه با حمایت از شرکتهای بورسی اظهار کرد: اگر قرار باشد از سمت مسئولین کمکی صورت گیرد تا شرکتهای بورسی ارز آوری داشته باشند، قدم اول این است که قیمت گذاری و فروش دستوری را حذف کنیم و تا جایی که مقدور است، جلوی قیمت گذاری دستوری گرفته شود و شرکتها آزادانه به رقابت بپردازند.

وی افزود: چون نرخ ازر بالا است، شرکتهای بورسی خودشان تمایل به صادرات دارند، مگر اینکه وزارتخانهای یک محدودیت خاص بگذارد، مثل اینکه بگویند، شرکتها باید ۳۰ درصد از تولیداتشان را در بازار داخلی بفروشند.

این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: در حال حاضر شرکتهایی که ماده اولیه شویندهها را تولید میکنند، در بورس کالا دو شرکت هستند، که این دو شرکت  در صنایع شیمیایی فعالیت دارند و این قضیه موظفشان میکند، که سالانه قسمتی از تولیدات خود را در بازار داخلی بفروشند، این در حالی است که  میتوانند محصولات خود را در بازار خارجی با قیمت ۱۵ یا ۲۵ درصد بالاتر به فروش برسانند.

کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: اگر شرکتها را مانع زدایی و الزام کنیم که حتما باید یک درصد خاصی را در بورس عرضه کنند، این الزام به شرکتها کمک میکند، که صادراتشان را افزایش دهند.

فولادیها پتانسیل سودآوری بسیاری دارند

مهدی مومن زاده کارشناس بازار سرمایه، در پاسخ به این پرسش که شرکتهای بورسی چه نقشی در جلوگیری از خروج ارز دارند؟ بیان کرد: شرکتهای صادرات محور میتوانند با افزایش صادرات خود ارزآوری خوبی داشته باشند.

وی افزود: شرکتهای حوزه فولاد که نرخ جهانی محصولشان بالا است، بنابراین در این زمان صادرات برای این شرکتها بسیار ارزآوری دارد، اما گاهی ستاد تنظیم بازار جلوی قسمتی از این صادرات را به بهانه تامین زنجیره داخل میگیرد و اگر وزارت صنعت این قضیه را تنظیم کند، مشکلات حل میشود و این صنایع می توانند، صادرات خیلی خوبی داشته باشند.

علی قلی پور کارشناس بازار سرمایه، با اشاره به راهکارهای ارز آور شدن شرکت های بورسی، گفت:  شرکت های بورسی باید کیفیت کالاهایی که تولید میکنند، درحد نمونه کالاهای خارجی باشد و توان رقابت با بازارهای خارجی را داشته باشند تا مصرف کننده توان حمایت از تولید داخلی را داشته باشد، این قضیه میتواند، از خروج ارز جلوگیری کند.

وی افزود: قسمتی از خروج ارز به سیاستهای کلانی که اتخاذ میشود، ربط پیدا میکند و درمحدوده اختیارات شرکتهای بورسی نیست و به امنیت سرمایهگذاری و چشم اندازهای اقتصادی بر میگردد، پس قسمتی از ارزآوری به وسیله صادرات شرکتهای بورسی ایجاد میشود، اما مبحث خروج ارز بیشتر به سیاستهای کلان اقتصاد بر میگردد.

کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: نمادهای پالایشی، پتروشیمی و معدنی صادرات محور هستند و میتوان این جذابیت برایشان ایجاد شود که محصولات خام را صادر نکنند، یعنی به اصطلاح خام فروشی نکنند و بتوانند محصولاتشان را با ارزش افزوده بیشتری تولید کنند، که ارزآوری بیشتری را میتواند به همراه داشته باشد.

وی افزود: اگر به اندازه کافی شرکت پالایشگاهی داشتیم، که میتوانستند نفت را بیشتر فرآوری کنند و بنزین یا سایر محصولات را تولید کنند، ارزش افزوده بیشتری را نسبت به فروش نفت خام به همراه داشتند.

قیمت گذاری دستوری قاتل بورس

قلی پور در پاسخ به این پرسش که آیا افزایش تولید شرکتهای بورسی باعث افزایش تولید ملی کشور می شود؟ بیان کرد: بازار سرمایه نیازی به کمک ندارد. بلکه باید دو مانع را حل کنند، اگر دو مقوله حل شود، به طور طبیعی به تولید ملی کمک میشود. اول حذف قیمت گذاری دستوری است. وقتی قیمت گذاری دستوری حذف شود، کالایی که به فروش میرود، سودش مستقیما به داخل شرکت میآید، که در نهایت سهامدار سود میبرد.

وی افزود: اگر قیمت گذاری دستوری از بین رود، انگیزه سرمایه گذاری در آن شرکت افزایش پیدا میکند و منجر به افزایش تولید و سرمایه گذاری میشود، که در نهایت باعث بیشتر شدن تولید ملی خواهد شد.

کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: یکی دیگر از موانع، کاهش نرخ سود بانکی است. کسی که در قسمت تولید و صنعت کار میکند، به انواع مختلف بیمه و مالیات پرداخت میکند، اگر روی سپرده بانکی هم مالیات گرفته شود، انگیزه تولید و سرمایه گذاری افزایش پیدا میکند.

وی افزود: نقدینگی که بدون انجام کار و تولید در بانکها و صندوقهای با درآمد ثابت وجود دارد و هر روز  بهره دارد ، در این صورت انگیزه برای تولید و خلاقیت وجود ندارد، با اعمال مالیات روی سپردههای بانکی این قضیه برعکس میشود.

قلی پور بیان کرد: با اعمال مالیات روی سپردههای بانکی انگیزه برای تولید و خلاقیت و فعالیت ایجاد میشود، که خود این امر باعث افزایش تولید ملی خواهد شد.

اگر شرکت های بورسی  نبودند، نرخ دلار به فلک می رسید

احمد جان جان کارشناس بازار سرمایه، در  پاسخ به این پرسش که چه مقدار ارزآوری کشور به دست شرکت های بورسی صورت می گیرد؟ بیان کرد: به عبارتی تمامی شرکت های خوب کشور در بازار سرمایه حضور دارند، مخصوصا در بازار اصلی بورس فعال هستند. در حوزه فولاد مثل فملی، در حوزه پتروشیمی مانند زاگرس، پتروشیمی خراسان، پتروشیمی فناوران، پتروشیمی نوری، در حوزه سیمانی ها ،سیمان هگمتانه، سمازن (سیمانمازندران)، در معدنی ها کنور ( توسعه معدنی و صنعتی صبانور کچاد)، (معدنیوصنعتیچادرملو) و امثال این شرکتهای بزرگی هستند که نقش مهمی را در ارزآوری ایفا می کنند.

وی  در پاسخ به این پرسش که اگر این شرکتهای بورسی ارزآوری نداشتند چه اتفاقی برای دلار کشورمان می افتاد؟ تشریح کرد:  شرکت های حوزه معدنی، فولاد، پتروشیمی، عمده ارزآوری کشور را داشته اند، اگر این شرکت ها حضور نداشتند، قیمت دلار خیلی بالاتر از نرخ فعلی خود میرفت، چون دولت دسترسی به منابع نفتی نداشته است.

کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: قطعا شرکت های بورسی نقش عمدهای را در ارزآوری داشته اند، به صورتی که نمی توان این نقش را انکار کرد، برای مثال وقتی اوره یا انواع و اقسام محصولات پتروشیمی را به کشورهای دیگر صادر میکنیم، در مقابل فروش این محصولات شرکتها دلار به دست میآورند، این شرکت ها هم دلار به دست آورده را به سامانه نیما میدهند.

جان جان گفت: بازار سازی که بانک مرکزی می کند، بخش عمدهاش از ارز پتروشیمیها است، که اگر این ارز پتروشیمی ها نباشد کاری از بانک مرکزی ساخته نیست.

در پایان با توجه به گفتههای کارشناسها به این نتیجه میرسیم که اگر بخواهیم که شرکتهای بورسی ارزآوری داشته باشند، باید در گام اول موانعی مثل قیمت گذاری دستوری که بر سر راه این شرکتها است، برداشته شود، تا تولید افزایش پیدا کند. حال بعد از افزایش تولید باید در گام دوم شرکتهای بورسی کیفیت محصولاتشان را افزایش دهند، تا بتوانند با بازار خارج رقابت کنند.