موافقت بانک مرکزی در بازخرید معکوس ۶۴.۶ هزار میلیارد ریال برای جذب نقدینگی

پیرو اطلاعیه ۱۰ تیرماه امسال مبنی بر برگزاری حراج فروش مدتدار اوراق مالی اسلامی دولتی در عملیات بازار باز، سه بانک سفارش خرید اوراق مالی اسلامی دولتی در قالب توافق بازخرید معکوس (ریپوی معکوس) را تا مهلت تعیینشده (ساعت ۱۲ روز ۱۲ تیر ماه ۱۴۰۰) و در مجموع به ارزش ۱۷۵ هزار میلیارد ریال به بانک مرکزی ارسال کردند.

با توجه به پیشبینی بانک مرکزی از وضعیت نقدینگی در بازار بینبانکی، موضع عملیاتی بانک مرکزی در این هفته استمرار جذب نقدینگی بود. از این رو، بانک مرکزی به اجرای عملیات بازار باز در قالب توافق بازخرید معکوس به مبلغ ۶۴.۶ هزار میلیارد ریال با سررسید ۷ روزه با حداکثر نرخ ۱۸ درصد موافقت کرد و معاملات مربوط به این عملیات و معاملات مربوط به سررسید قراردادهای توافق بازخرید معکوس هفته قبل به ارزش ۶۴.۶ هزار میلیارد ریال، در روز دوشنبه ۱۴ تیرماه انجام شد.

افزون بر عملیات بازار باز، در هفته منتهی به ۱۴ تیرماه سال جاری، هیچ یک از بانکها و موسسات اعتباری غیربانکی از اعتبارگیری قاعدهمند استفاده نکردند. بانکها و موسسات اعتباری غیربانکی میتوانند در روزهای شنبه تا چهارشنبه از اعتبارگیری قاعدهمند (دریافت اعتبار با وثیقه از بانک مرکزی) مشروط به در اختیار داشتن اوراق مالی اسلامی دولتی و در قالب توافق بازخرید با نرخ سود سقف دالان (۲۲ درصد) استفاده کنند.

بانک مرکزی در چارچوب مدیریت نقدینگی مورد نیاز بازار بینبانکی ریالی، عملیات بازار باز را به صورت هفتگی اجرا میکند. موضع عملیاتی این بانک (خرید یا فروش از طریق ابزارهای موجود) بر اساس پیشبینی وضعیت نقدینگی در بازار بینبانکی و با هدف کاهش نوسانات نرخ بازار بینبانکی حول نرخ هدف، از طریق انتشار اطلاعیه در سامانه بازار بینبانکی اعلام میشود. متعاقب اطلاعیه مزبور، بانکها و موسسات اعتباری غیربانکی میتوانند در راستای مدیریت نقدینگی خود در بازار بینبانکی، نسبت به ارسال سفارشها تا مهلت تعیین شده از طریق سامانه بازار بینبانکی اقدام کنند.

 عملیات بازار باز، در واقع فعالیتی است که در آن بانک مرکزی با خرید و فروش گروه خاصی از اوراق بهادار موجود، تلاش میکند تا اهداف سیاستی خود در کنترل حجم پول موجود در اقتصاد را اجرا کند. در این بازار سه عضو نقش اصلی دارند؛ بانک مرکزی، دولت و بانکها.

عملکرد این بازار به این صورت است که بانکها در پایان هر روز به دنبال کنترل میزان نقدینگی خود بوده که در صورت داشتن کسری باید به دنبال تزریق پول باشند و در صورت داشتن مازاد ذخایر، باید آن را تعدیل کنند.

نقش بانک مرکزی در این بازار این است که به عنوان عضو و مدیر بازار، مسوول اجرای امور است با خرید و فروش اوراق قرضه دولتی در بازار آزاد اقدام به کنترل نقدینگی در سیستم بانکی میکند و همزمان با این عمل، رشد اقتصادی و کنترل تورم را نیز پیش میبرد.

تا پیش از این بانکهای کشور برای کنترل و تعدیل نقدینگی خود به بازار بین بانکی مراجعه کرده و بر اساس نرخ سود بازار بین بانکی اقدام به تقاضا یا عرضه ذخایر خود میکردند. اگر بانکی با کسری ذخایر مواجه بود با مراجعه به بازار بین بانکی با تقاضای افزایش ذخایر، از بانک مرکزی تسهیلات گرفته و به این نهاد بدهکار میشد.