کشف تخلفات بورسی به کمک گزارش‌ های موثق سوت‌زن‌ ها

مهدی زمانی سبزی رئیس اداره دیده بان سلامت بازار سرمایه گفت: از جمله اهداف اصلی این اداره از ابتدای تاسیس در سال ۹۸، رسیدگی به گزارشهای حرفه‎ای موثق و دست اول درباره ناهنجاریهای عمده مبتنی بر بروز جرم و تخلف در بازار سرمایه بوده است.

مهدی زمانی سبزی با بیان اینکه سازمان بورس به دنبال ارائه سازوکاری برای استقرار فرایند دریافت گزارش حرفهای و حمایت از گزارشگران بوده است، اظهار کرد: در راستای ارتقاء و حفظ شفافیت اطلاعاتی و معاملاتی در بازار سرمایه و به منظور پیشگیری و کشف تخلفات، سازمان بورس و اوراق بهادار توسعه و پیاده سازی سامانه دیده بان سلامت بازار سرمایه (سوت زن) را در دستور کار قرار داد و سامانه dideban.seo.ir به بهرهبرداری رسید.

او بیان کرد: متناسب با این موضوع، چندی پیش دستورالعملی با محوریت «پاداش» در کمیته تدوین مقررات تدوین شد که پس از طرح و تصویب در هیأت مدیره سازمان، هم اکنون در فرآیند ابلاغ رسمی به فعالان بازار است. این دستورالعمل به گزارشگران حرفهای که ناهنجاری عمدهای را از طریق سامانه یاد شده گزارش دهند، مشروط به اینکه، گزارش براساس دستورالعمل یاد شده حائز شرایط باشد، پاداش میدهد.

رئیس اداره دیده بان سلامت بازار سرمایه محل این پاداش را از وجوهی خواند که از بورسها و سازمان بورس تامین میشود و تصریح کرد: پاداش در نظرگرفته شده برای موارد گزارش شده حائز شرایط، ۱۰ تا ۳۰ درصد مجموع مبلغ جریمه نقدی موضوع رأی یا آرای قطعی یا زیان احتمالی تخمینی هیأت مدیره سازمان است.

او در خصوص نحوه بررسی گزارشهای دریافتی نیز بیان کرد: گزارشگران میتوانند گزارش خود را به صورت ناشناس یا همراه با درج اطلاعات هویتی ارسال کنند. در صورت ارسال گزارش همراه با مشخصات هویتی، سازمان بورس متعهد است که از اطلاعات هویتی گزارشگر حرفهای محافظت کرده و از افشای آن خودداری کند.

به گفته زمانی سبزی، قویترین ابزارهای مبارزه، کشف و پیشگیری از بروز جرائم و تخلفات، استفاده از توان نظارتی مردم در کشف جرائم و تخلفات به عنوان بازیگران اصلی بازار سرمایه است. از این اقدام که با عنوان سوتزنی یا whistleblowing یاد میشود، نمونههای موفقیت آمیزی در کشورهای پیشرفته مشاهده شده است.

او با اشاره به حوزههای فعالیت اداره دیده بان سلامت بازار سرمایه اظهار کرد: گزارشگران حرفهای میتوانند گزارش ناهنجاری عمدهای را که از آن آگاه میشوند، در هر یک از حوزههای ناشران، بازار، نهادهای مالی و فضای مجازی به همراه مستندات در سامانه ثبت کنند.

رئیس اداره دیده بان سلامت بازار سرمایه در پایان آمار گزارشهای ثبت شده در سامانه طی ۴ ماه ابتدایی امسال را مدنظر قرار داد و توضیح داد: طی دوره یاد شده، ۷۱ درصد گزارشها در حوزه بازار، ۱۷ درصد در حوزه ناشران و ۱۲ درصد در حوزه نهادهای مالی و فضای مجازی بوده است. در این مدت، ۹ گزارش تخلفاتی نیز به معاونت حقوقی ارجاع داده شده است.