نابودی صادرات فرش با تحریم داخلی/ ظرفیت ایجاد ۱۰۰ هزار شغل فرش‌بافی در کارگاه‌های شهری و روستایی

عبدالله بهرامی در خصوص فعالیت اتحادیه سرا سری تعاونیهای تولیدکنندگان فرش دستباف شهری و عشایری ایران گفت: این تعاونیها از سال ۱۳۷۳ تشکیلشده است و در حال حاضر حدود ۱۱۳ هزار کارگاه تولید فرش دستباف در سراسر کشور زیرمجموعه تعاونیهای این اتحادیه سراسری هستند، و از وظایف این تعاونیها میتوان به سیاستگذاری، پیگیری مطالبات اعضا، تأمین تسهیلات، بازاریابی، بازار سازی، تأمین مواد اولیه، حضور در نمایشگاهها و صدور مجوز اشاره کرد، این اتحادیه ۴ سال بهعنوان تعاونی برتر ملی وزارت تعاون، کار ورفاه اجتماعی انتخاب و معرفیشده است.

وی در خصوص چگونگی اجرای قانون بیمه قالیبافان و مشکلات بیمهای آنان گفت: در سال ۱۳۸۸ با کمک اتحادیههاوحمایت دولت و طبق قانون بیمه تأمین اجتماعی برای پوش بیمه قالیبافان مصوب شد، و طبق آن باید حداقل در سال ۱۰۰ هزار نفر بافنده وهنرمندان صنایع دستی تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی قرار بگیرد، این روال به خوبی استارت خوردو ثبت نام شروع شد.

بهرامی افزود: بیمه قالیبافان مسیر درستی را تا سال ۱۳۹۳ طی کرد و حدود ۴۷۰ هزار نفر از قالیبافان چه در بخش تعاونی و چه خصوصی بیمهشده بودند، اما از سال ۱۳۹۳ به بعد به علت عدم تأمین بودجه لازم از طریق سازمان برنامه بودجه متأسفانه بیمهری سازمان تأمین اجتماعی با این تولیدکنندگان فاخر شروع شد.

مدیر عامل اتحادیه سراسری تعاونیهای تولید کنندگان فرش دستباف شهری وروستایی ادامه داد: در طول ۲ الی ۳ سال بیمه حدود ۲۵۰ هزار نفر از قالیبافان قطع شد، و از آن حداقل یک میلیون نفر بافندگان شناسهداری که احصا شده بود ومقرر بود بیمه شوند، در حال حاضر فقط حدود ۲۳۰ هزار نفر تحت پوشش بیمه هستند.

وی گفت: متأسفانه علاوه بر اینکه جامعه هدف تحت پوشش بیمه قرار نگرفت بلکه افرادی هم که تحت پوشش بودند وحدود ۴ الی ۵ سال هم خودشان و دولت یارانه بیمه را پرداخت کرده بودند، نیز بیمه آنها به دلایل واهی از جمله اینکه بازرس به منزل بافنده مراجعه کرد، اما در باز نشد و یا حتی اینکه یک روز فیش بیمه دیر پرداخت میشد و... از طرف سازمان تأمین اجتماعی قطع شد و متاسفانه قابل وصل شدن مجدد هم نیست.

بهرامی افزود: شاغلین حوزه تولید فرش که برابر با قانون باید از این حداقلهای حمایتی دولت بهرهمند میشدند از بیمه هم محروم شدند و با این اتفاق ما بهعنوان اتحادیه با روند بسیار سخت و کاهش شدیدی در حوزه تولید فرش دستبافت روبرو شدیم؛ و تولید فرش دستباف کاهش شدیدی پیدا کرد.

مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونیهای تولیدکنندگان فرش دستباف شهری و عشایری ایران ادامه داد: با توجه به اینکه بیمه تامین اجتماعی ازلحاظ امنیت اجتماعی برای قالیبافان وهنرمندان صنایع دستی بسیار مهم بود، وقتی حمایت بیمهای از سوی تأمین اجتماع برای آنان انجام نشداشتغال تولید فرش را رها کردند و اکثر بافندگان روستایی که در کنار دامپروری و کشاورزی تولید فرش هم داشتند و با برخورداری از بیمه مجاب بودند، که در روستا بمانند، با حذف بیمه؛ کار تولید فرش را رها کرده و با مهاجرت به کلانشهرها برای اشتغال به مشاغل کاذب روی آوردند.

این فعال حوزه تولید فرش گفت: خوشبختانه در بخش روستایی وعشایر سه سال است که این اتحادیه سراسری به عنوان کارگزار بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر مجوز داریم، تا بافندهها را از بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر برخوردار کنیم، وبرای بهرمندی از این بیمه بافندگان روستایی ۳۰ درصد و ۷۰ درصد مابقی هزینه این بیمه را دولت به عنوان یارانه به صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر پرداخت میکند، که تعهدات این بیمه شامل بیمه مستمری، از کارافتادگی و بازنشستگی میشود وخوشبختانه نیازی به بازرسی ندارد ،اما این بیمه شدگان دفترچه درمان ندارند، که آنهم میتوان با پوشش بیمه سلامت تامین کرد.

وی در خصوص مشکلات قالیبافان برای عرضه محصولات تولیدی به بازار گفت: ما بارها خواستهایم این مشکل را با خرید محصول بافندگان فرش حل کنیم، اما بحث خرید این تولیدات فرش از بافندگان سرمایهبر است و ما تابهحال نتوانستهایم ردیف بودجه یا حمایت مالی از طریق دولت برای این امر دریافت کنیم، تا اتحادیهها بتوانند تولیدات اعضا را باقیمت مناسب بخرند و مستقیم بازاریابی کرده به بازار داخلی وخارجی عرضه کنند.

بهرامی افزود: با توجه به اینکه یکی از وظایف ذاتی اتحادیه سراسری تعاونیهای تولیدکنندگان فرش دستباف شهری و عشایری بحث آموزش بازاریابی، خرید، فروش موارد اولیه و تولیدات قالیبافان است. اما متأسفانه تابهحال انجام این وظایف محقق نشده است، و بافندگان مجبور میشوند، که تولیدات خود را باقیمت خیلی نازلی بفروشند.

مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونیهای تولیدکنندگان فرش دستباف شهری و عشایریای ان ایران اظهار کرد: در بحث صادرات هم از سال ۱۳۹۷ بعدازاین که فرش ایران توسط دولت آمریکا تحریم شد، متأسفانه ما دچار یک تحریم داخلی سنگینتر هم از سوی بانک مرکزی شدیم، و صادرات فرش ایران به آمریکا تنها ۲۵ تا ۳۰ درصد تحریم شد و باید بهصورت مضاعف روی ۷۵ درصد باقیمانده متمرکز میشدیم تا جبران ۲۵ درصد تحریم شده هم بشود، اما بانک مرکزی با مصوبه غیر کارشناسی تعهد ارزی صنعت فرش دستبافت را تحریم داخلی کرد.

وی ادامه داد: این امر باعث شد در آمد حاصله از صادرات فرش دستبافت که در ۲ دهه اخیر و در بدترین شرایط تحریمی کمتر از ۴۰۰ میلیون دلار در سال نبود، در سالهای ۹۸ و ۹۹ به ۵۲ میلیون دلار در سال (یعنی حدود یک دهم سنوات قبل) تنزل پیدا کند.

بهرامی گفت: حدود ۲ سال است که ما از طریق رسانهها و یا حضوراً به دولت وقت قبلی اعلام کردیم که در این زمان که فرش تحریم است و اتاق فکر آمریکا میداند، که فرش کالای استراتژیکی است و علاوه بر وجود جایگاه امنیت اجتماعی در کشور ازلحاظ اشتغال و ارزآوری نیز بسیار مهم است، و هر فکر فرسودهای میفهمد که آمریکا به این دلایل فرش را تحریم کرده و باید برای جبران برای تولید فرش تسهیلگری و حمایت شود. اما متأسفانه تذکرات ما مؤثر واقع نشد.

مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونیهای تولیدکنندگان فرش دستباف شهری وعشایر ایران ادامه داد: این کالای فاخر با ۹۰ درصد ارزآوری، اشتغالزایی، و وفور مواد اولیه لازم جهت تولید در داخل کشور و سنخیت کامل باتوجههای اقتصادی مقاومتی باید حمایت میشد، اما متأسفانه یک ماه بعد از تحریم دولت آمریکا با مصوبه تعهد ارزی از سوی بانک مرکزی دیگر هیچ صادرکنندهای جرئت فعالیت در این حوزه را نداشت و آن صادرکنندههایی هم که صادرات فرش داشتهاند در حال حاضر در مراجع قضایی پیگیر کار هستند.

وی افزود: فرش دستباف تنها کالایی است که بومیسازی شده و میتوان با یک برنامهریزی خوب در تمام نقاط ایران با آن ایجاد اشتغال و تولید و درنهایت صادرات را توسعه داد وهمین حالا ظرفیت ایجاد ۱۰۰ هزار شغل در کارگاههای شهری وروستایی مهیا است. اما بهجای اینکه کمک کنند، تا تولید فرش به ریال انجام شود و به دلار فروخته وصادرگردد.

مدیر عامل اتحادیه سراسری تعاونیهای تولید کنندگان فرش دستباف شهری وروستایی ایران افزود: متاسفانه تولید فرش دستباف علاوه بر اینکه حمایت نشد بلکه مورد تحریم داخلی نیز قرار گزفت؛ و مهمتر از این، این کالای فاخر ایرانی که باعث حفظ عزت ایرانیان بود و در همه جهان بهعنوان نشانی ازتاریخ، تمدن و هنردوستی ما مطرح بوده است، نابود شده است.

بهرامی گفت: از طرفی اکثر تولیدکنندههای بسیار توانا و مهمتر از آن طراحان چیرهدست این حوزه به دلایل ذکرشده به کشورهای رقیب ازجمله ترکیه نقلمکان کردهاند و کشور ترکیه علاوه بر اعطا جایگاه اجتماعی به آنان ازلحاظ مالی نیز برای تولید آنها را تأمین کرده است و بافندگان فرش ما در آن کشور مشغول تولید هستند و این مصیبتی است که برای تولید فرش دستبافت پیشآمده و در تاریخ نوشته خواهد شد که چقدر درحق این فاخرترین کالا بی مهری انجام شد.

این فعال اقتصادی در خصوص کاهش تعداد بافندگان فرش گفت: حداقل تا ۱۰ سال قبل ۲ میلیون بافنده فرش دستبافت داشتیم، اما با توجه به مشکلات ذکرشده در حال حاضر با جرئت میتوان گفت که بافندههای فرش دستبافت در کل کشور زیر یک میلیون نفر هستند.

وی اظهار کرد: ازلحاظ بهداشتی و علمی نیز یک بافنده هرگز دچار بیماری فراموشی (آلزایمر) نمیشود به دلیل اینکه در حین بافت فرش باید با تشخیص سریع نخ، رنگ و محل را گره بزند، و کل این فرایند در یکدهم ثانیه رخ میدهد و این باعث میشود که ذهن بافنده فعال بماند.

وی در پایان گفت: یک فرد برای شروع کار بافندگی فرش نسبت به طرح و اندازه بافت نیاز به سرمایه دارد، اما با سرمایه حدود ۵ تا ۲۰ میلیون تومان هم می شود شروع به فعالیت فرشبافی کرد و به همین راحتی با این مبلغ کم میتوان در شهرو روستا ایجاداشتغال کرد. اما در کشور ما به این امر که میتواند در صد بالای از بیکاری روستایی و شهری را از بین برد توجه کافی نمیشود.