تاثیر پیمان شانگهای بر صنعت نفت ایران

٢٦ شهریور ماه در پایان بیست و یکمین نشست سران سازمان شانگهای که در دوشنبه پایتخت تاجیکستان برگزار شد، سران هشت کشور عضو اصلی سازمان، نظر موافق خود را با تبدیل عضویت جمهوری اسلامی ایران از عضو ناظر به عضو اصلی اعلام و اسناد مربوط به آن را امضا کردند. بر این اساس فرآیند فنی تبدیل عضویت ایران به عنوان یکی از اعضای اصلی سازمان آغاز شد و کشورمان از این پس به عنوان عضو اصلی این سازمان مهم منطقه ای با کشورهای عضو، همکاری و تعامل خواهد داشت.

سیدابراهیم رئیسی- رئیسجمهوری به تازگی با بیان اینکه هیچ مانعی برای تقویت روابط اقتصادی با کشورهای همسایه و منطقه وجود ندارد، گفت: وزارتخانهها ظرفیتهای همکاری با سازمان همکاریهای شانگهای را شناسایی و در مسیر رشد اقتصادی فعال کنند. امروز نه تنها وزارت امور خارجه بلکه همه وزارتخانهها مسئولیت و ماموریت دارند که از ظرفیت ایجادشده، نهایت استفاده را در رونق و شکوفایی اقتصادی کشور به عمل آورند.

وی افزود: امروز کشورهای عضو شانگهای نیز زمینه همکاری با جمهوری اسلامی ایران را از هر زمان دیگری مهیاتر میدانند و احساس میکنند میتوانند همکاریهای بهتر و بیشتری را با ایران رقم بزنند و در سخنان خود نیز بر تقویت و تعمیق سطح همکاری با تهران تأکید داشتند. سیاست خارجی دولت، تقویت روابط با کشورهای همسایه با اولویت دیپلماسی اقتصادی است و این سیاست را با قدرت پیگیری خواهیم کرد و هیچ مانعی برای تقویت روابط اقتصادی با کشورهای همسایه و منطقه وجود ندارد.

توسعه روابط اتفاق خواهد افتاد

محمد خطیبی - نماینده سابق ایران در اوپک - درباره تاثیر این پیمان بر صنعت نفت کشور گفت: باتوجه به اینکه با کشورهای عضو سازمان شانگهای روابط نزدیک داشتیم و جزو خریداران نفت ما هستند، امیدواریم با عضویت در این پیمان روابط ما بهتر از گذشته شود و برخی کارها تسهیل یابد.

وی با بیان اینکه قزاقستان و روسیه دو تولید کننده بزرگ در این سازمان هستند که در اوپک پلاس نیز حضور دارند، اظهار کرد: بنابراین قبل از عضویت در این سازمان نیز با آن ها همکاری هایی را داشتیم و امیدواریم که میزان همکاریها هم با کشورهای تولیدکننده و هم با کشورهای مصرف کننده بزرگ همچون چین و هند توسعه یابد.

نماینده سابق ایران در اوپک افزود: اما اینکه تصور شود با عضویت در پیمان شانگهای این کشورها به رابطه قبل تحریم بازگردند، بعید به نظر می رسد. قطعا این پیمان تاثیراتی را در بهبود روابط خواهد داشت اما اینکه میزان فروش به قبل از تحریم ها بازگردد، دور از ذهن است.

خطیبی با تاکید بر اینکه چنین پیمان هایی بر بهبود روابط تاثیر دارد، گفت: این مساله در موضوع تعرفه ها نیز بسیار کمک خواهد کرد که مربوط به بحث های صادرات و واردات می شود. در حوزه سرمایه گذاری ها در صنعت نفت و گاز نیز امور تسهیل خواهد یافت اما نباید انتظار بازگشت به شرایط قبل از تحریم را داشت.

وی با بیان اینکه این پیمان یک گروه مشترکی را تشکیل می دهد و باید متخصصان مربوطه در مورد بندهای این پیمان اظهارنظر کنند، گفت: در کل این پیمان برای تسریع امور و توسعه روابط تاثیرگذار خواهد بود. در شرایط فعلی زمانی نیاز است که عضویت ایران در این سازمان تثبیت شود و شاهد اثرات مثبت آن باشیم اما در کل نباید انتظار بازگشت به شرایط قبل از تحریم ها را از این پیمان داشت.

نباید انتظار زیادی از این پیمان داشت

همچنین مرتضی بهروزی فر - کارشناس ارشد حوزه انرژی درباره تاثیر این پیمان بر صنعت نفت کشور گفت: پیمان شانگهای موضوعات اقتصادی را نیز در بر می گیرد اما در واقع یک پیمان امنیتی و نظامی به حساب می آید. از آن طرف نیز عضویت در شانگهای مربوط به زمان حاضر نیست و به سال ها قبل باز می گردد.

وی افزود: تا سال ۱۳۹۵ به دلیل تحریم هایی که علیه ایران از طرف شورای امنیت سازمان ملل وجود داشت، درخواست ایران مورد پذیرش واقع نشد و از آن سال به بعد نیز تا کنون به دلیل برخی مشکلات این پیمان به نتیجه نرسید. اگر ایران تحت تحریم های شورای امنیت سازمان ملل قرار گیرد به هیچ عنوان امکان مبادله با هیچ کشوری را ندارد.

بهروزی فر با بیان اینکه باید پرسید آیا روابط ایران با کشورهای همسایه مثل ترکمنستان و تاجیکستان به دلیل تحریم توسعه می یابد یا خیر، گفت: اینکه گمان شود صرف پیوستن ایران به یک پیمان منطقه ای می تواند به ایران کمک کند تا مشکلات آن به طور کامل برطرف شود چندان منطقی نیست.

وی با تاکید بر اینکه همکاری با چین و روسیه هم به تنهایی نمی تواند راه علاج صنعت نفت باشد، چرا که این دو کشور مشکلاتی را دارند تصریح کرد: صرف اینکه حل مشکلات با چین و روسیه می تواند کل مشکلات اقتصادی ایران را برطرف کند موضوع خوش بینانه ای است.

او درباره تاثیر این پیمان در فروش نفت به صورت غیر علنی نیز گفت: میزان فروش نفت ایران از طریق دور زدن تحریم ها آنقدر نیست که بتواند جوابگوی مشکلات اقتصادی کشور باشد. خریداران نفت در دنیا دولت ها نیستند و نفت را نمی توان به راحتی جا به جا کرد. برای فروش باید طرف خریدار وجود داشته باشد و شرکتهایی برای حمل و بیمه نیز مسوولیت را برعهده گیرند و از آن طرف نیز شرایطی برای دریافت پول محیا باشد.

بهروزی فر ادامه داد: ما دو مشکل در صنعت نفت داریم؛ موضوع اول فروش نفت برای حل مشکلات روزمره و مشکل دیگر توسعه صنعت نفت بوده که مستلزم جذب سرمایه و تکنولوژی است و این موضوع تا زمانی که وضعیت سیاسی با ثبات نشود امکان پذیر نخواهد بود.

وی با بیان اینکه در صورتی که موفق به افزایش فروش نیز شویم هم در شرایط فعلی نمی توانیم شرکت های تراز اول را جذب کنیم تا صنعت را توسعه دهیم، گفت: در حال حاضر پارس جنوبی نیازمند ۵۰ میلیارد دلار سرمایه برای تولید پایدار است و از آن طرف صنعت نفت نیز برای اینکه بخواهد سرپا بایستد به ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی با بیان اینکه این مبالغ را نمی توان از طریق فروش نفت با دور زدن تحریم ها بدست آورد، گفت: حتی اگر سرمایه آن نیز وجود داشته باشد امکان حضور شرکت های خارجی در ایران نیست و این ها مسکن هایی هستند که بتوان در کوتاه مدت فروش را افزایش داد و برخی مشکلات روزمره کشور را برطرف کرد.