کدام کشورها اولویت نخست صادراتی ایران هستند؟

با وجود آنکه تحت تاثیر تحریمهای اقتصادی میزان تجارت ایران در سالهای گذشته کاهش یافته، اما همچنان بخش مهمی از نیاز ارزی کشور از طریق صادرات غیرنفتی تامین میشود و میزان صادرات پس از شوک ناشی از شیوع کرونا در سال ۱۳۹۹، در سال جاری بار دیگر افزایشی شده است.

با وجود آنکه بر اساس آمارهای گمرک تعداد کشورهایی که ایران به آنها صادر کرده از مرز ۱۰۰ کشور نیز عبور میکند اما در عمل، بخش مهمی از تجارت ایران تنها به چند کشور خاص محدود میشود.

فعالان اقتصادی معتقدند محدود شدن این بازارهای تجاری باعث میشود میزان آسیب پذیری اقتصاد کشور افزایش پیدا کند و از این رو تنوع بخشی به بازارهای صادراتی و بالا بردن سهم آنها از کل آمار تجاری اهمیت فراوانی دارد.

بررسی آمارهای تجاری کشور در سالهای اخیر نشان میدهد که چین همواره اصلیترین واردکننده کالا از ایران بوده و هر چند جایگاه خود به عنوان اصلیترین صادرکننده کالا به ایران را از دست داده اما همچنان شریک تجاری اول ایران محسوب میشود. امارات متحده عربی، ترکیه، عراق و افغانستان دیگر شرکای اصلی تجاری ایران در سالهای گذشته به شمار میروند.

هر چند در سالهای گذشته تلاشهایی برای افزایش تعداد شرکای تجاری کشور به کار گرفته شده اما با توجه به محدودیتهای تحریمی، اولویت نخست کشور استفاده حداکثری از ظرفیت کشورهای همسایه و منطقه است و آنطور که سازمان توسعه تجارت اعلام کرده با استفاده از همین ظرفیت بناست صادرات غیرنفتی ایران به ۷۰ میلیارد دلار در سال برسد.

اتاق بازرگانی تهران در گزارشی بر اساس اطلاعاتی که از سازمان توسعه تجارت دریافت کرده، از ایجاد تغییر در فهرست اولویتهای نخست صادراتی کشور خبر داده و نام ۹ کشور را به عنوان اصلیترین اهداف ایران در صادرات مطرح کرده است.

بر اساس پیشنویس طرحی که از سوی مشاوران رئیس سازمان توسعه تجارت تدوین و آنطور که اعلام شده، قرار است آذرماه امسال از سوی وزارت صمت رونمایی شود، کشورهای هدف صادراتی ایران از این پس بر مبنای چندین معیار از جمله اشتراکات فرهنگی و مذهبی، همسویی سیاسی و میزان فاصله جغرافیایی، انتخاب و اولویتبندی میشوند.

در طرح جدید توسعه صادرات غیرنفتی ایران که بنا دارد، تا سال ۱۴۰۴ خوشیدی، ارزش صادرات کالایی ایران را به ۷۰ میلیارد دلار برساند، کشورهای چین، افغانستان، عراق، سوریه، روسیه، ونزوئلا، کنیا، هند، بلاروس جزو اولویتهای اول تجارت خارجی ایران طی دوره چهار ساله پیشرو قرار گرفتهاند.

همچنین کشورهای امارات، آلمان، اتریش، بحرین و لبنان جزو اولویت دوم بازار صادراتی ایران قرار گرفتهاند. این در حالی است که اماراتمتحدهعربی طی سالهای گذشته، پس از کشور چین، همواره در جایگاه شریک دوم تجاری ایران قرار داشتهاست.

به این ترتیب در صورت نهایی شدن این طرح، ایران برای افزایش صادرات اولویت خود را بر نزدیکی سیاسی قرار داده و این موضوع بر نزدیکی جغرافیایی اولویت داشته تا جایی که از ونزوئلا تا کنیا در این فهرست قرار دارند.